Quản  lý  nhà nước về an toàn thực phẩm trong lĩnh vực y tế từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

Quản  lý  nhà nước về an toàn thực phẩm trong lĩnh vực y tế từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh.An toàn thực phẩm (ATTP) là một vấn đề hết sức quan trọng trong tình hình hiện nay, được tiếp cận thực phẩm sạch, an toàn đang là một quyền cơ bản của đối với  mỗi  con  người.  Thực  phẩm  an  toàn  đóng góp  to  lớn  trong  việc  cải  thiện  sức khỏe con người, chất lượng cuộc sống và chất lượng giống nòi.Ngộ độc thực phẩm (NĐTP) và các bệnh do thực phẩm kém chất lượng gây ra không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và cuộc sống của mỗi con người mà còn là gánh nặng chi phí về chăm sóc sức khỏe, gián tiếp ảnh hưởng đến tình hình kinh tế – xã hội của mỗi quốc gia. Bảo đảm ATTP góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế  –  xã hội, xóa đói giảm nghèo và hội nhập quốc tế.

Những  năm  gần  đây,  công  tác  bảo  đảm  chất  lượng  ATTP,  phòng  chống NĐTP  và các bệnh truyền qua thực phẩm ngày càng được các tầng lớp trong xã hội quan tâm. Sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan quản lý,  các ngành chức năng và ý thức, trách nhiệm của người sản xuất, kinh doanh, người tiêu dùng đã khiến cho công tác này đạt được những tiến bộ rõ rệt. Tuy nhiên thực tế hiện nay, mặc dù vấn đề ATTP liên tục được cập nhật trong các tin tức  thời sự  trong ngày, nhưng tình trạng thực phẩm “bẩn” vẫn không ngừng gia tăng trong   cả nước. Điều đó dẫn đến Việt Nam đang trở thành quốc gia thuộc vùng nóng về vấn đề ATTP khi các vấn đề về  thực  phẩm  ngày  càng  đe  dọa  đến  tính  mạng  và  sức  khỏe  con  người.  Kết  quả giám sát  ATTP  từ năm 2011 đến tháng 10/2016 cho thấy, NĐTP vẫn đang diễn  ra khá phức tạp,  là một thách thức lớn trong công tác ATTP. Trong  cả nước  đã ghi nhận  1.007  vụ  NĐTP  với  30.395  người  mắc  với  25.617  người  nhập  viện  và  164 người chết. Trung bình có 167.8 vụ/năm với 5.065,8 người mắc/năm và 27,3 người chết do NĐTP/năm; Theo Báo cáo của Bộ Y tế, trong giai đoạn 2011  – 2016, đã ghi nhận 07 bệnh truyền qua thực phẩm làm mắc 4.012.038 ca bệnh với 123 người chết, trung  bình  668.673  ca  bệnh/năm  và  21  người  chết/năm,  trong  đó  chủ  yếu  là  tiêu chảy cấptính. Ước lượng tỷ lệ mắc  tiêu chảy cấp do thực phẩm trong  01 năm là 25,87%  dân  số.  Tình  hình  mắc  các  bệnh  truyền  nhiễm  đường  tiêu  hóa  vẫn  đang được ghi nhận và diễn biến phức tạp.  
Bên cạnh đó, thực phẩm không an toàn cũng là một phần nguyên nhân gây ra  bệnh  ung  thư.  Theo  điều  tra  dịch  tễ  học  của  Hiệp  hội  ung  thư  thế  giới  thì  có khoảng 35% ca mắc bệnh ung thư có nguồn gốc thực phẩm không an toàn. Thành  phố  Hồ  Chí  Minh  là  một  trung  tâm  kinh  tế  của  cả  nước,  với  hơn 60.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm thuộc ngành y tế quản  lý. Bên cạnh đó, còn là đầu mối giao thông nối liền các tỉnh trong vùng và là cửa ngõ quốc tế vì vậy vấn đề ATTP tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay đặt  ra nhiều thách thức  cho cơ quan quản lý về thực phẩm. Trong thời gian qua, trên địa bàn Thành phố Hồ ChíMinh vẫn xảy ra một số vụ NĐTP ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Trong  05 năm  gần  đây, Thành  phố  đã  ghi  nhận  trung  bình  là  34  vụ/năm  và  2.857  người mắc/năm, tỷ lệ người NĐTP cấp tính trong các vụ là 4,76/100.000 dân. Bên cạnh những mặt làm được trong công  tác quản lý nhà nước về ATTP tại Thành phố Hồ Chí Minh, hiện nay  vẫn còn tồn tại nhiều bất cập như chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ của cơ quan  QLNN  về  ATTP; những  yếu  kém trong  công tác  quản lý, thực thi,  thi hành và các tồn tại trong công tác tuyên tru yền, giáo dục về ATTP. Vì vậy, quản lý nhà nước về ATTP được xem là vấn đề nổi cộm cần giải quyết hiện nay.
Với  những  lỹ  do  nêu  trên,  tôi  tiến  hành  nghiên  cứu  đề  tài  “Quản  lý  nhà nước về an toàn thực phẩm trong lĩnh vực y tế từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn thạc sĩ. 
2.  Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong những năm qua, ATTP là một trong những vấn đề đang được xã hội quan tâm. Nhận thức được tầm quan trọng của thực phẩm trong cuộc sống con người nên ngày nay đã có một số công trình,  nghiên  cứu khoa học đã đề cập các khía cạnh khác nhau về ATTP và thực trạng QLNN về ATTP hiện nay cụ thể:
Tác giả Vũ Sỹ Thành nghiên cứu về “Quản lý nhà nước về ATTP từ thực tiễn Thành  phố  Hà  Nội”.  Nghiên  cứu  đã  nêu  lên  được  thực  trạng  về  tình  hình  quản  lý ATTP  trên địa bàn Thành phố Hà Nội. Việc nghiên cứu tại một  Thành  phố lớn, tập trung nhiều các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nên tác giả cũng đã có những 3giải  pháp,  kiến  nghị  mang  tính  xây  dựng  và  có  ý  nghĩa  trong  thực  tiễn  QLNN  về ATTP tại Thành phố Hà Nội và các tỉnh thành trên cả nước.Tác giả Trần Thị Khúc nghiên cứu về “Quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) trên địa bàn Tỉnh Bắc Ninh”. Qua nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến công tác QLNN về VSATTP trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh (giai đoạn năm 2011-2013) và những hạn chế trong quản lý VSATTP như chồng chéo quản lý; nguồn lực con người, cơ sở vật chất có hạn; thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan.Tác giả Ngô Thị Xuân nghiên cứu về “Quản lý nhà nước về VSATTP trên địa bàn  Huyện  Thái  Thụy,  Tỉnh  Thái  Bình”.  Bài  nghiên  cứu  đã  phân  tích thực  trạng QLNN  về VSATTP  (tập trung năm 2012 đến  2014), đã làm rõ  nội dung  QLNN  về VSATTP; chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến QLNN về VSATTP trên địa bàn Huyện.Tác giả Chu Thế Vinh nghiên cứu về “Thực trạng An toàn vệ sinh thực phẩm ở các cơ sở ăn uống và công tác quản lý tại Thành phố Đà Lạt,  Tỉnh Lâm Đồng năm 2012  –  2013”, tác giả đã có nhìn nhận sâu sắc về thực trạng VSATTP tại Thành phố Đà Lạt. Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng điều kiện VSATTP tại cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống tại Thành phố Đà Lạt, Tỉnh Lâm Đồng. Tuy nhiên,  giới hạn  nghiêncứu chỉ được tiến hành tại 369 cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống tại Thành phố Đà Lạt.Tác giả Nguyễn Thị Tuyết Loan nghiên cứu về “Quản lý nhà nước về An toàn thực  phẩm từ thực tiễn Tỉnh  Đồng Tháp” tác giả đã nêu lên thực trạng quản lý về ATTP  ở Tỉnh Đồng Tháp nói riêng và cả nước nói chung. Trong đó nổi bật là thực trạng quản lý  ATTP  còn chồng chéo giữa các ngành và sự phối hợp với nhau chưa đồng bộ. 
Có thể thấy  vấn  đề  về ATTP đã được quan tâm rất nhiều thông  qua những nghiên cứu ở các địa phương trên cả nước nhằm mục đích cải thiện công tác  QLNNvề ATTP, bảo đảm người dân được tiếp cận thực phẩm an toàn tốt cho sức khỏe. Với vị thế là trung tâm kinh tế xã hội của cả nước thì việc nghiên cứu về QLNN về ATTP trong lĩnh vực y tế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh là một công trình nghiên cứu gắn  với  thực  trạng  Thành  phố  Hồ  Chí  Minh  trong  thời  gian  hiện  nay.  Qua  đó,  hy 4vọng có thể bổ  sung, hoàn thiện hơn những kết luận  nghiên cứu trước đây nhằm góp phần hoàn thiện việc QLNN về ATTP ở các địa phương trong cả nước. 
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1  Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý ATTP nói chung, phân tích và đánh giá thực trạng công tác QLNN về ATTP trong lĩnh vực y tế từ thực tiễn Thành phố Hồ  Chí Minh qua đó, chỉ ra  những mặt đạt được, hạn chế,  nguyên nhân và  đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác này.
3.2  Nhiệm vụ nghiên cứu
Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn QLNN về ATTP trong lĩnh vực y tế.Phân tích, đánh giá thực trạng QLNN  về ATTP trong lĩnh vực y tế tại Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2016.
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến công tác QLNN về ATTP trong lĩnh vực y tế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác  QLNN  về ATTP nói chung và ATTP trong lĩnh vực y tế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU  ……………………………………………………………………………………………………..  1
Chương  1:  MỘT  SỐ  VẤN  ĐỀ  LÝ  LUẬN  QUẢN  LÝ  NHÀ  NƯỚC  VỀ  AN 
TOÀN THỰC PHẨM TRONG LĨNH VỰC Y TẾ  …………………………………………  6
1.1. Khái niệm, đặc điểm và sự cần thiết quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm 
trong lĩnh vực y tế của Ủy ban nhân dân tỉnh  …………………………………………………….  6
1.2. Phương pháp quản lý nhà nước về An toàn thực phẩm  ……………………………….  12
1.3. Nội dung quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong lĩnh vực y tế  …………..  14
1.4. Trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong lĩnh vực y tế của Ủy 
ban nhân dân tỉnh, thành trực thuộc trung ương  ……………………………………………….  23
1.5. Yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm  ………..  25
Chương  2:  THỰC  TRẠNG  QUẢN  LÝ  NHÀ  NƯỚC  VỀ  AN  TOÀN  THỰC 
PHẨM TRONG LĨNH VỰC Y TẾ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  ……….  29
2.1. Tình hình về an toàn thực phẩm tại Thành phồ Hồ Chí Minh  ………………………  29
2.2. Thực trạng quy định pháp luật về an toàn thực phẩm  ………………………………….  31
2.3. Thực trạng hoạt động quản lý nhà nước về An toàn thực phẩm trong lĩnh vực y 
tế tại Thành phố Hồ Chí Minh  ……………………………………………………………………….  31
2.4. Đánh giá những hạn chế và nguyên nhân  ………………………………………………….  48
Chương  3:  PHƯƠNG  HƯỚNG  VÀ  GIẢI  PHÁP  HOÀN  THIỆN  QUẢN  LÝ 
NHÀ  NƯỚC  VỀ  AN  TOÀN  THỰC  PHẨM  TẠI  THÀNH  PHỐ  HỒ  CHÍ 
MINH…………………………………………………………………………………………………………  55
3.1. Dự báo tình hình và định hướng quản lý An toàn thực phẩm trong lĩnh vực y tế 
tại Thành phố Hồ Chí Minh  …………………………………………………………………………..  55
3.2. Phương  hướng,  mục  tiêu  quản  lý  An  toàn  thực  phẩm  trong  lĩnh  vực  y  tế  tại 
Thành phố Hồ Chí Minh  ……………………………………………………………………………….  58
3.3. Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về An toàn thực 
phẩm trong lĩnh vực y tế tại Thành phố Hồ Chí Minh  ……………………………………….  59
KẾT LUẬN  ………………………………………………………………………………………………..  74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC