Quản lý tài chính tại một số bệnh viện công lập trực thuộc Bộ Y tế

Luận án tiến sĩ y học Quản lý tài chính tại một số bệnh viện công lập trực thuộc Bộ Y tế.Sức khỏe cộng đồng và chất lượng y tế là yếu tố chủ chốt trong sự phát triển của mỗi quốc gia. Vì vậy, đầu tư cho y tế là đầu tư quan trọng cho sự phát triển nhân lực, kinh tế xã hội của đất nước, nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân cũng như toàn xã hội. Tham gia vào lĩnh vực này có sự đóng góp từ nhiều nguồn khác nhau như ngân sách nhà nước, liên doanh liên kết trong hoạt động y tế, các tổ chức phi lợi nhuận, các cơ sở khám chữa bệnh; trong đó hoạt động sự nghiệp cũng như vận hành tài chính tại các cơ sở y tế công lập nói chung, bệnh viện công lập nói riêng đóng vai trò trung tâm quyết định mức hiệu quả của chất lượng y tế quốc gia. Với các bước chuyển mình từ cơ chế kinh tế tập trung sang phát triển theo nền kinh tế thị trường, việc khám chữa bệnh tại các bệnh viện công lập dần hình thành nhiều hình thức, từ được nhà nước chi trả hoàn toàn sang hỗ trợ một phần, nguồn thu tại các bệnh viện công lập trở nên đa dạng. Điều này đặt ra yêu cầu đối với công tác quản lý tài chính để đảm bảo sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính của bệnh viện trong quá trình vận hành và cung cấp dịch vụ y tế. Sau 14 năm thực hiện Nghị định số 43/2006/NĐ-CP, 08 năm thực hiện Nghị định số 85/2012/NĐ-CP và 06 năm tuân thủ theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP của Chính phủ (hiện tại các Nghị định này được thay thế bởi Nghị định số 60/2021/NĐ-CP), các đơn vị bệnh viện công lập không ngừng tăng nguồn thu sự nghiệp qua các năm, góp phần đảm bảo chi, từ đó hướng tới tự chủ hoàn toàn về tài chính. Cơ chế tự chủ tài chính đã mang lại một số kết quả tích cực đối với bệnh viện công lập như nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ y tế, cải thiện trang thiết bị y tế, đa dạng hóa dịch vụ y tế đáp ứng nhu cầu của người khám bệnh. Tuy nhiên, để tiến tới tự chủ toàn diện, các bệnh viện công lập triển khai thực hiện tự chủ tài chính còn thiếu đồng bộ, chưa2 chủ động khai thác tối đa nguồn lực hiện có. Đồng thời, Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ban hành đã đặt ra một số yêu cầu mới đối với bệnh viện công lập về giá, phí dịch vụ y tế, quy định các nguồn tài chính của bệnh viện công lập, phân phối kết quả tài chính năm cũng như tự chủ về giao dịch tài chính và liên doanh, liên kết. Điều này đặt ra tính cấp thiết trong hoàn thiện quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập hiện nay.

MỤC LỤC
MỤC LỤC    ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIÉT TẤT    V
DANH MỤC CÁC BẢNG    vii
DANH MỤC CÁC BIẺU DỎ    viii
MỞĐẰU    1
Chương I: LÝ LƯẠN cơ BẢN VÀ KINH NGHIÊM VÉ QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH CÁC BẸNII VIỆN CÔNG LẬP    17
1.1.    BỆNH VIỆN CÔNG LẬP VÀ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN CỎNG LẬP    17
1.1.1.    Tổng quan vẻ bệnh viện công lập     ỉ 7
1.1.2.    Tài chính bệnh viện công lập    21
1.2.    LÝ LUẬN Cơ BÀN VÈ QUÀN TRỊ TÀ! CHÍNH BỆNH VIỆN CỐNG
LẶP    24
1.2.1.    Khái niệm, mục tiêu và nguyên tầc quản trị tài chính bệnh viện công lập 24
1.2.2.    Lập ké hoạch lài chính bệnh viện công lập    32
1.2.3.    Tồ chức thực hiện kế hoạch tài chính bệnh viện công lặp    48
1.2.4.    Kiêm soát và ra quyết định tài chính bệnh viện công lập    54
1.2.5.    Các nhân tố ánh hường dén quan trị lài chính bệnh viện công lập    64
1.3.    KINH NGHIỆM QUÀN TRỊ TÀI CHÍNH BỆNH VIẸN CÓNG LẬP Ờ MỘT Sồ QUỐC GIA VÀ BÀI HỌC CHO CÁC BỆNH VIỆN CỔNG LẬP TRỰC THUỘC Bộ Y TÉ VIẸT NAM    69
1.3.1.    Kinh nghiệm quàn trị lài chính bệnh viện công lập ờ một sổ quốc gia    69
1.3.2.    Bài học kinh nghiệm quân tri tài chính cho các bệnh viện công lập trực thuộc Bộ Y tế Việt Nam    73
Chương 2: THựC TRẠNG QUÂN TRỊ TÀI CHÍNH CÁC BỆNH VIỆN CÒNG LẠP TRỰC THUỘC Bộ ¥ TẺ VIỆT NAM    76
2.1.    TỎNG QUAN VÈ CÁC BỆNH VIỆN CÓNG LẬP TRỤC THUỘC BỘ Y
TÊ VIỆT NAM    76 
2.1.1.    Quá trình hình thành và phát triển các bệnh viện công lập trực thuộc Bộ
Y tế Việt Nam    76
2.1.2.    Tố chức bộ máy. chức năng nhiệm vụ các bệnh viện công lập trực thuộc
Bộ Y tế Việt Nam    79
2.2.    THỰC TRẠNG TÀI CHÍNH CÁC BỆNH VIỆN CỒNG LẬP TRựC
THUỘC BỘ Y TÉ VIỆT NAM    84
2.2.1.    Thực trạng nguồn tài chính    84
2.2.2.    Thực trạng sư dụng nguỏn lài chính    87
2.2.3.    Thực trạng phán phôi ket qua tài chính    88
2.3.    THựC TRẠNG QUÂN TRỊ TÀI CHÍNH CÁC BỆNH VIỆN CÔNG LẬP
TRựC THUỘC BỘ Y TÉ VIỆT NAM    91
2.3.1.    Quy định pháp lý vè quân trị tài chírh bệnh viện công lặp trực thuộc Bộ Y
tế Việt Nam    91
2.3.2.    Thực trạng lập kế hoạch lài chinh    94
2.3.3.    Thục trạng lổ chức thực hiện kẻ hoạch tài chính    103
2.3.4.    Thực trạng kiểm soát và ra quyết định lài chính    123
2.4.    DÀNH GIẢ CHUNG THỰC TRẠNG QUÂN TRỊ TÀI CHÍNH TẠI CÁC
BẸNH VỆN CÔNG LẬP TRỤC THUỘC BỘ Y TÉ VIỆT NAM    131
2.4.1.    Nhưng kết quả đại được    131
2.4.2.    Những tồn lại. hạn chế    133
2.4.3.    Nguyên nhân của nhửng hạn chế    135
Chinmg 3: HOÀN THIỆN QUÁN TRỊ TÀI CHÍNH CÁC BỆNH VIỆN CÔNG
LẬP TRỰC THUỘC Bộ Y TÉ VIẸT NAM    141
3.1.    MỤC TIỄU VÀ PHƯƠNG HƯỞNG PHÁT TR1ÉN CÁC BẸNH VỰN
CÔNG LẬP TRỰC THUỘC BỘ Y TẼ VIỆT NAM    141
3.1.1.    Mục tiêu phút triền các bệnh viện công lập trực thuộc Bộ Y tế Việt Nam.. 141
3.1.2.    Phương hường phát triền các bệnh viện còng lập trực thuộc Bộ Y tế
Việt Nam    143
3.2.    QUAN ĐIỂM HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ TAI CHÍNH CÁC BỆNH V1ẸN
CÔNG LẬP TRỰC THUỘC BỘ Y TÉ VIỆT NAM    145
3.2.1.    Hoàn thiện quản trị tài chính BVCL phù hợp với quy định của Nhà
nước VC quán lý tài chinh và đặc thù cùa dịch vụ y tế    145
3.2.2.    Hoàn thiện quản trị tài chính BVCL Loàn diện, dồng bộ dổi với lất cả các hoạt động cùa bệnh viện    145
3.2.3.    Hoàn thiện quàn trị Lài chỉnh BVCI. theo phương thức quàn trị doanh nghiệp    146
3.2.4.    Hoàn thiện quàn trị tài chính phù hợp với trình độ phát triển cùa các
BVCL trực thuộc Bộ Y tể    146
3.3.    GIÁI PHÁP HOÀN THIỆN QUÀN TRỊ TÀI CHÍNH CÁC BẸNH
VIỆN CÔNG LẬP TRỤC THUỘC BỘ Y TÊ VIỆT NAM    147
3.3.1.    Nhóm giải pháp hoàn    thiện lập kể hoạch lài chính     147
3.3.2.    Nhóm giải pháp hoàn    thiện tô chức thực hiện ke hoạch tai    chính    156
3.3.3.    Nhóm giải pháp hoàn    thiện kiêm soát và ra quyết định tài    chính     168
3.3.4.    Nhóm giải pháp khác    182
3.4.    MỘT SÓ KIÉN NGHỊ    189
3.4.1.    Dồi vời Chỉnh phú    189
3.4.2.    Dối với Bộ Y tể    190
3.4.3.    Đối với Bộ Tài chính     191
KÉT LUẬN    193
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐẢ CÔNG BÓ LIÊN
QUAN ĐÉN LUẬN ÁN    194
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHÁO     195
PHỤ LỤC    202

DANH MỤC CÁC BIẺƯ DỎ
Biểu đò 2.1: Nguồn tài chính các bệnh viện cóng lập trực thuộc Bộ Y tế giai đoạn 2015-2019    84
Biểu đồ 2.2; Các khoản thu của một số bệnh viện cóng lập giai đoạn 2015 – 2019 85
Biểu đồ 2.3: Cư câu nguồn thu sự nghiệp của một số bệnh viện giai đoạn 2015-2019               86
Biếu dồ 2.4: Tinh hình chi các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế giai đoạn 2015 2019     87
Biếu đồ 2.5: Các khoản chi cúa một số bệnh viện giai đoạn 2015 – 2019    88
Biểu dỗ 2.6: Kết quá tài chinh các bệnh viện trực thuộc bộ Y lể giai đoạn 2015 – 2019    89
Biêu dồ 2.7: Kết quà tài chính của một số bệnh viện giai doạn 2015 2019    90
Biểu đố 2.8: Tình hình SŨ dụng kết quà tài chính của một số bệnh viện giai đoạn 2017-2019    91
Biếu đồ 2.9: So sánh kế hoạch doanh thu và kết quá thực hiện cùa một số bệnh viện giai đoạn 2015-2019     101
Biểu dò 2.10: So sanh kể hoạch chi phí và kểt qua thực hiện cua một số bệnh viện giai đoạn 2015 2019    102
Biểu dồ 2.11: So sánh kế hoạch kết qua tài chính và tình hình thực hiện cua một số bệnh viện giai đoạn 2015 2019    103
Biêu đỏ 2.12: Tý lệ so BHXH chua thanh toán so vói số chấp nhận thanh toán tại một ồỏ bệnh viện giai đoạn 2015-2019    104
Biểu dỏ 2.13: số dư các quỳ ngày 31/12 tại một số bệnh viện giai đoạn 2015 2019     ,    ….                            111
Biểu dồ 2.14: Cơ cẩu chi chuyên môn VC thuốc, vật tu của một số bệnh viện giai đoạn 2015 -2019     116
Biêu đó 2.15: Thu rhập bình quân cán bộ nhân viên lại một so bệnh viện giai đoạn 2015-2019    122
Biêu dồ 2.16: Tinh hình trích lập quỹ phát triền hoại dộng sự nghiệp tại một số bệnh viện giai đoạn 2015-2019    123
DANH MỤC CÁC SO ĐÒ
Sơ dồ LI: Nguồn tài chỉnh vã cơ ché chi trả đỗi với các bệnh viện còng lập    21
Sơ đồ 1.2: Quy Hình quan trị tài chính tại các BVCL    26
Sư đó 1.3: Mô hình lô chức bộ phạn lãi chính độc lập irong mô hình 10 chức    26
Sơ dò 1.4: Mò hình tồ chức bộ phận tài chính nàm ưong phòng TCKT    27
Sơ dồ 1.5:    Mục liêu quàn trị lài chính bệnh viện công lập    29
Sơ dồ 1.6:    Nội dung quân trị tài chính bệnh viện công lặp    32
Sơ dồ 1.7:    Tiến trìrh xây dụng kể hoạch chiền lược bệnh viện    33
Sơ đồ 1.8:    Tien trình lập ké hoạch và các mối quan hệ tài chinh    34
Sơ đố 1.9: MÓi quan hệ các kế hoạch tài chính của bệnh viện công lập    35
Sơ đồ 1.10: Nội dung lập kế hoạch lùi sản bệnh viện    36
Sơ dồ 1.11: Mô hĩnh xác định chi phí theo hoạt dộng    53
Sơ dồ 1.12: Mô hình bàng điềm cân bang    60
Sơ đồ 1.13: Mối quan hệ giữa các khía cạnh cùa BSC lại bệnh viện    62
Sơ đồ 2.1: Mô hình lỗ chức bộ máy các bệnh viện công lập trực iliuộc Bộ Y tế…. 80
Sơ dò 2.2: Mô hình tố chức bộ máy quàn trị tai chính các BVCL    82
Sơ đồ 2.3: Quy trình lập kế hoạch mua sám, sừa chửa, nâng cấp lài sán lụi một số
bệrh viện          .    98
Sơ dồ 3.1: Mỏ hình chi phí theo hoạt động cho các bệnh viện công lập     165
Sơ đồ 3.2: Các yếu tố kiềm soát nội bộ tại bệnh viện công lập     170
Sơ đồ 3.3: Mô hình bàng diêm cân bằng áp dụng với BVCL    175
Sơ dồ 3.4: Mô hình bộ máy kế toán quàn trị bệnh viện công lập    183
Sơ dồ 3.5: Cơ cấu lồ chức bệnh viện có xác lặp chức danh Giám dốc lài chinh… 184