Rối loạn trầm cảm trên người nhiễm HIV/AIDS ở phòng khám ngoại trú huyện Hóc Môn  tại Thành phố Hồ Chí Minh

Rối loạn trầm cảm trên người nhiễm HIV/AIDS ở phòng khám ngoại trú huyện Hóc Môn  tại Thành phố Hồ Chí Minh.Trong thực tế  cuộc sống hiện đại, con người phải đối mặt với nhiều nguy cơ về rối loạn tâm lý trong đó có trầm cảm. Là nhóm người dễ bị tổn thương nên người nhiễm HIV/AIDS càng dễ bị rơi vào rối loạn trầm cảm. 
Việt Nam là một quốc gia nằm trong khu vực Đông Nam Á, dân số  hơn 90 triệu người. Theo số  liệu thống kê năm 2011, có khoảng 197.335 người sống chung với HIV/AIDS. Con số  này tiếp tục tăng lên 263.317 người trong năm 2015 [21]. Giống  như  những  người  sống  chung  với  HIV/AIDS  trên  thế  giới,  người nhiễm HIV/AIDS  tại  Việt  Nam  cũng  các  gặp  vấn  đề  về  sức  khỏe  tâm  thần,  đặc  biệt  là trầm cảm. Do những đặc trưng về  căn bệnh này, nguồn lây bệnh, đối tượng mang bệnh nên  sự  kỳ  thị  và phân biệt đối xử  với người có HIV còn khá nặng nề  và kéo theo  những  hỗ  trợ  về  dịch  vụ  chăm  sóc  sức  khỏe tâm  thần  cho  người  nhiễm HIV/AIDS chưa đáp ứng như mong đợi. 

Bao nhiêu thế  kỷ   qua, nhân loại vẫn đang cố  gắng dùng mọi nguồn  lực  để  khắc phục hậu quả  của HIV/AIDS. Cả  th ế  giới đang chung tay cùng nhau đẩy lùi tác hại của HIV/AIDS. Có thể  nói HIV/AIDS mang đến hậu quả  là bệnh tật, đói nghèo và đau khổcho con người. Ngoài sự  tàn phá v ề  sức khỏe thể chất, căn bệnh thế  kỷ  này còn tàn phá sức khỏe tâm trí của con người m ột cách khủng khiếp. Chính  điều đó ngày càng  làm gia tăng tỷ  lệ  người nhiễm HIV/AIDS bị  trầm cảm. Thực tế, họ là đối tượng cần được hỗ trợ, giúp đỡ và chăm sóc đặc biệt về mặt sinh học, xã hội và tâm lý. Trầm cảm ở người nhiễm HIV/AIDS làm giảm khả năng lao động, thu rút xã hội, suy giảm thể chất, là một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến thất nghiệp đồng thời khiến người ta gặp khó khăn trong việc giải quyết mọi vấn đề, xuất hiện nguy cơ gãy đổ về mặt tình cảm như ly hôn, bệnh tật, chết chóc. 
Vì  vậy  rất  cần  có  những  dự  án  vì  cộng  đồng,  những  nghiên  cứu  về  người nhiễm  HIV/AIDS  để  tìm  hiểu  những  rối  loạn  trầm  cảm  của  người  nhiễm HIV/AIDS. Theo số liệu trong một cuộc khảo sát quốc gia ở Pháp (2016), tỷ lệ trầm cảm của người sống chung  với HIV/AIDS là 21%,  ở  Nam Phi con số  này lên tới 42,4%  [28].  Tại  Việt  Nam,  cuộc  khảo  sát  cắt  ngang  trên  1.503  bệnh  nhân  nhiễm HIV được điều trị  ARV ở  hai phòng khám HIV tại Hà Nội năm 2016, kết quả  tỷ  lệtrầm cảm trên người nhiễm HIV/AIDS là 26,2%, điểm số  cao hơn  ở  hỗ  trợ  xã hội, đặc biệt là hỗ  trợ  tình cảm/thông tin và tương tác xã hội tích cực sẽ  cho thấy mối liên hệ đáng kể với trầm cảm thấp hơn [22]. 
Nhận thấy đây là một đối tượng nghiên cứu đặc biệt, các nghiên cứu về  lĩnh vực này  ở  Việt Nam chưa nhiều, một số  nghiên cứu như trên chỉ  dừng lại  ở  tỷ  lệtrầm cảm ở người nhiễm HIV/AIDS và bước đầu tiếp cận ở các khoa học khác như : Y học, Dịch tễ  học, Xã hội học, Nhân chủng học. Trầm cảm nhìn từ  góc độ  tâm lý học sẽ  khác so với các khoa học khác. Khi mà trầm cảm trở  thành vấn đề  sức khỏe 
tâm thần phổ  biến nhất trong các vấn đề  liên quan tới sức khỏe của người nhiễm HIV/AIDS.
Đối với tôi, trong khoảng thời gian từ năm 2009 đến năm 2013, tôi có cơ hội được tham gia mạng lưới phi chính phủ về truyền thông và chăm sóc điều trị cho người nhiễm  HIV/AIDS  tại  phòng  khám  ngoại  trú, huyện  Hóc  Môn,  Thành  phố  Hồ  Chí Minh. Tại đây, tôi đã có cơ hội được tiếp cận, được làm việc, được lắng nghe, chia sẻ về những vấn đề khó khăn trong cuộc sống của những người nhiễm HIV/AIDS. Quá 
trình công tác khiến tôi nhận ra được tầm quan trọng của việc nâng đỡ, hỗ trợ tâm lý mang lại cho người nhiễm HIV/AIDS trong việc xoa dịu đau buồn, lo lắng, sợ hãi và trấn an tinh thần cho họ, tạo ra những tác   động tích cực đối với quá trình điều trị của người nhiễm HIV/AIDS. 
Từ những lý do trên, tôi chọn đề tài:  “Rối loạn trầm cảm trên ngƣời nhiễm HIV/AIDS  ở  phòng  khám  ngoại  trú  huyện  Hóc  Môn  tại  Thành  phố  Hồ  Chí Minh” làm luận văn tốt nghiệp. Tôi hy vọng nghiên cứu này có đóng góp nhỏ vào việc nhận diện chứng RLTC của bệnh nhân HIV, góp phần làm tăng hiệu quả điều trị từ đó cải thiện tình trạng sức khỏe tâm thần nói riêng và sức khỏe của bệnh nhân HIV nói chung. Xác định mục đích tìm hiểu thực trạng các rối loạn trầm cảm của người nhiễm HIV/AIDS, các  yếu tố ảnh hưởng đến rối loạn trầm cảm của người nhiểm HIV/AIDS, đưa ra một số  biện  pháp nhằm  hạn chế các rối loạn trầm cảm ở người nhiễm HIV/AIDS.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1. Một số nghiên cứu trên thế giớiTheo một nghiên cứu của tổ  chức y tế  thế  giới (World Health Organization)trong năm 2010 có 298 triệu người mắc trầm cảm (chiếm tỷ  lệ  4,3% dân số  toàn 
cầu). Có sự khác nhau về tỷ lệ người mắc trầm cảm giữa các nước, các khu vực trên thế giới: Nhật Bản là 3%, Mỹ chiếm 17%.

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU  ……………………………………………………………………………………………………..  1
Chƣơng  1:  CƠ  SỞ  LÝ  LUẬN  VỀ  RỐI  LOẠN  TRẦM  CẢM  Ở  NGƢỜI 
NHIỄM HIV/AIDS  ……………………………………………………………………………………..  10
1.1. Những vấn đề lý luận về rối loạn trầm cảm  ……………………………………………….  10
1.2. Cơ sở lý luận về rối loạn trầm cảm ở người nhiễm HIV/AIDS  …………………….  22
1.3. Nghiên cứu RLTC của người nhiễm HIV/AIDS dựa trên thang đo Beck  ………  29
1.4. Yếu tố ảnh hưởng đến rối loạn trầm cảm ở người nhiễm HIV/AIDS…………….  34
1.5. Biện pháp hạn chế các rối loạn trầm cảm ở người nhiễm HIV/AIDS  ……………  37
Chƣơng 2: TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  ……………………….  40
2.1. Vài nét về khách thể và địa bàn nghiên cứu ………………………………………………  40
2.2. Tổ chức nghiên cứu  ………………………………………………………………………………..  41
2.3. Các phương pháp nghiên cứu  …………………………………………………………………..  42
Chƣơng 3:  THỰC TRẠNG RỐI LOẠN TRẦM CẢM Ở NGƢỜI NHIỄM 
HIV/AIDS  TẠI  PHÕNG  KHÁM  NGOẠI  TRÖ  HUYỆN  HÓC  MÔN, 
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  ……………………………………………………………………  49
3.1. Kết quả nghiên cứu thực trạng rối loạn trầm cảm ở người nhiễm HIV/AIDS tại 
phòng khám ngoại trú huy ện Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí Minh  …………………………  49
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ  ……………………………………………………………….  68
TÀI LIỆU THAM KHẢO  …………………………………………………………………………..  72
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu  ………………………………………………………………  41
Bảng 3.1. Kết quả mức độ rối loạn trầm cảm theo thang đo Beck  ………………………  49
Bảng 3.2. Kết quả lựa chọn phương án trả lời mặt tâm lý theo thang đo Beck  ……..  51
Bảng 3.3. Kết quả lựa chọn phương án trả lời mặt cơ thể theo thang đo Beck  ……..  56
Bảng 3.4. Yếu tố mối quan hệ trong gia đình  …………………………………………………..  58
Bảng 3.5. Yếu tố dịch vụ hỗ trợ  ……………………………………………………………………..  59
Bảng 3.6. Mối quan hệ với môi trường xung quanh  ………………………………………….  60
Bảng 3.7. Nhận thức bản thân  ………………………………………………………………………..  62
Bảng 3.8. Thái độ sống của bản thân  ………………………………………………………………  63
Bảng 3.9. Biện pháp tác động làm giảm rối loạn trầm cảm  ………………………………..  6