Rượu vang đỏ và “Nghịch lý Pháp”

Chê’ đô dinh dưỡng kiểu Địa Trung Hải mà thành phẫn chủ yêu là rau quả, cá biển, dẫu olive, rượu vang đang là tiền đề cho cuộc ”cách mạng ẩm thực” ở nhiều nơi thuộc Châu Âu, Châu Mỹ, lan sang cả các châu lục khác. Chê’ độ ăn uống truyền thống này đã làm giảm hàm lượng cholesterol toàn phẫn, giảm LDL – C trong máu, nên cẫn cho ngăn ngừa vữa xơ động mạch, phòng bênh mạch vành nguyên phát và thứ phát, có thể phòng tiểu đường, béo phì, tăng huyêt áp và một số dạng ung thư.

Chê’ độ dinh dưỡng mầu mực trên không cấm dùng rượu vang, nhưng phải uống có chừng mực, dùng đêu đạn, và không được ”quá chén”. Năm 1970, công trình nghiên cứu 7 nước (Seven Country Study) đã chứng minh rõ ràng là tỷ lê tử vong do bênh mạch vành ở các nước vùng Địa Trung Hải thấp hơn hẳn so với ở các nước Bắc Âu. Nhưng khi đó, chưa có ai nghĩ là nêu uống đều rượu vang hàng ngày theo truyền thống Nam Âu cũng có thể dự phòng nguyên phát bênh tim mạch.

Phải chờ đên năm 1979, công trình nghiên cứu dịch tễ học ở 8 nước Châu Âu mới chứng minh được là uống rượu vang làm giảm tỷ lê tử vong do bênh mạch vành. Còn nêu ăn nhiều các chê’ phẩm của bơ sữa thì sẽ làm tăng tử vong do bênh mạch vành.

Năm 1989, Tổ chức Y tê’ thê’ giới chủ trì một công trình trên toàn cẫu để tìm hiều các nguyên nhân bênh tim mạch và đã phát hiên một điều rất lý thú: người Pháp cũng như một số nước xa

* Nguyên Trưởng bộ môn Dược lý – Đại học Y Hà Nội

lạ với “cách ăn uống” Địa Trung Hải, cũng vần ăn nhiều acid béo bão hoà từ bơ, sữa, kem, thịt, cũng không khác nhau về huyết áp, béo phì, hàm lượng cholesterol/máu tức là cùng có những yếu tố’ nguy cơ về tim mạch, nhưng tỷ lê tử vong do bênh tim mạch ở người Pháp (nhất là ở miền Nam) lại thấp hơn hẳn so với ở các nước khác (như Anh quốc, Hoa Kỳ, Đan Mạch, Thuỵ Điển…). Giới y học gọi hiên tượng này là “điều ngược đời Pháp”. “nghịch lý Pháp” (French paradox).

Nhiều tác giả đã công bố đó là do người Pháp uống nhiều rượu vang đỏ. Việc dùng rượu vang đỏ điều đô (tính ra không quá 20 gam ethanol mỗi ngày) làm giảm tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch xuống 40%. Nếu so sánh dân tỉnh Toulouse (miền Nam nước Pháp) với dân ở Belfast (Ireland)] và Glasgow (Anh) thì sự giảm này còn lớn hơn nhiều. Và cũng chỉ có vang đỏ (chứ không phải là các loại rượu khác) mới có tính ưu việt này.

Công trình nghiên cứu về đề tài này có nhiều, sau đây chỉ xin nêu lên môt số kết quả điển hình trong những năm gần đây:

1. Công trình Copenhague (1995) so sánh các nhóm uống rượu vang đỏ, bia, rượu mạnh ở 13.285 người dân Copenhague (30-79 tuổi) và loại trừ những người uống “quá chén”>5 cốc/ ngày.