Sự chậm trễ tìm đến dịch vụ y tế của bệnh nhân lao phổi afb(+) mới tại các trung tâm y tế huyện, tỉnh Hà Tây

Lao là bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao ở Việt Nam và trên thế giới. Việc bệnh nhân lao đến với dịch vụ y tế chậm ảnh hưởng không tốt đến quá trình phát hiện và điều trị. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu với mục tiêu: Xác định thời gian chậm trễ đến với dịch vụ y tế do phía bệnh nhân lao phổi sau khi có triệu chứng đầu tiên và tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến sự chậm trễ đó. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Được tiến hành với 270 bệnh nhân lao phổi AFB (+) tạicác Trung tâm y tế huyện của tỉnh Hà Tây năm 2002 theo phương pháp mô tả cắt ngang, có sử dụng phương pháp “life table” để tính xác suất chậm trễ tìm đến dịch vụ y tế. Kết quả: Thời gian chậm trễ trung bình chung do bệnh nhân là 5,5 ±4,8 tuần; ở bệnh nhân có triệu chứng đầu ho ra máu là 0,6 ± 0,4 tuần; ở bệnh nhân tin bệnh lao có thể chữa khỏi là 8,1 tuần; bệnh nhân chưa được tiếp cận với các thông tin về bệnh lao là 7,9 ± 5,7 tuần. Xác suất chậm trễ sau 4 tuần ở BN có kinh tế trung bình là 0,55; BN có kinh tế đói nghèo là 0,64; ở bệnh nhân có văn hoá thấp là 0,65 và bệnh nhân có văn hoá cao là 0,43. Kết luận: Thời gian chậm trễ trung bình do bệnh nhân là 5,5 ± 4,8 tuần. Các yếu tố làm tăng thời gian chậm trễ là kinh tế đói nghèo; trình độ văn hoá thấp; không có niềm tin là bệnh lao có thể chữa khỏi; chưa được tiếp cận các thông tin về lao; chưa có các triệu chứng bệnh nguy hiểm.

Mỗi năm trên thế giới có tới 8 – 9 triệu người mắc lao mới và 3 triệu người chết do lao [1]. Tỷ lệ tử vong do bệnh lao chiếm 25% tổng số tử vong do mọi nguyên nhân. Số liệu thống kê đáng sợ trên đã tác động tới chính phủ các quốc gia trên toàn cầu.
Ở Việt Nam, một trong những đường lối chiến lược chính của Chương trình Chống lao Quốc gia (CTCLQG) là phát hiện thụ động bằng phương pháp soi đờm trực tiếp (tự bệnh nhân đến cơ sở y tế khám phát hiện khi họ có triệu chứng nghi lao), ưu tiên phát hiện nguồn lây là những bệnh nhân (BN) lao phổi AFB(+) [1]. Như vậy việc BN sớm tìm đến với dịch vụ y tế (DVYT) đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phát hiện bệnh. Có nhiều yếu tố chi phối làm cho BN lao phổi AFB(+) tìm đến các DVYT muộn. Đã có một số tác giả nghiên cứu về vấn đề này nhưng chưa đầy đủ. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài với
mục tiêu:
1. Xác định khoảng thời gian trung bình từ lúc BN có triệu chứng đầu tiên cho đến khi bắt đầu tìm đến các DVYT ngoài gia đình (Thời gian chậm trễ trung bình do BN)
2. Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến sự chậm trễ tìm đến dịch vụ y tế của BN lao phổi AFB(+) mới tại TTYTH tỉnh Hà Tây