Sử dụng khám nghiệm điện chẩm kích thích trong đánh giá chức năng đường dẫn truyền thị giác

Điện chẩm kích thích là dòng điện hoạt động tại thùy chẩm của vỏ não (vùng thị giác) khi có kích thích thị giác là chớp sáng, hình ảnh. Dòng điện hoạt động này được ghi lại bằng phương pháp ghi điện não thông thường với các điện cực tiếp xúc da đầu đặt tại vùng chẩm [5]. Khám nghiệm này đã được ứng dụng rộng rãi trong chuyên khoa thần kinh để chẩn đoán những bệnh xơ cứng mảng, bệnh Creutzfeldt – Jacob, migraine… [1, 2, 3, 4].
Trong chuyên khoa Mắt, khám nghiệm cho phép đánh giá thị lực khách quan, tật khúc xạ, kiểm tra chức năng đường dẫn truyền thị giác [5, 6, 7], nhưng thực tế tại Việt Nam chưa được chú ý áp dụng nhiều trong thăm khám. Mục tiêu: Mô tả giá trị khám nghiệm điện chẩm trong đánh giá chức năng của đường dẫn truyền thị giác trong một số trường hợp bệnh lý.
I.    ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng nghiên cứu: 3 bệnh nhân có biểu
hiện bệnh lý thần kinh thị giác được khám và điều trị tại khoa Đáy mắt – Màng bồ đào bệnh viện Mắt Trung ương.
2.    Phương pháp nghiên cứu: giới thiệu ca lâm sàng.
3.    Các bước tiến hành
–    Bệnh nhân được khai thác bệnh sử,  khám lâm sàng bán phần trước nhãn cầu, soi đáy mắt.
–    Các xét nghiệm chức năng:
Đánh giá thị lực bằng bảng Landolt, thị trường được làm trên máy thị trường kế matrix Carl Zeiss, chụp mạch huỳnh quang võng mạc bằng máy chụp Carl Zeiss.
Khám nghiệm đo điện chẩm kích thích được thực hiện tại bộ môn Sinh lý học – Đại học Y Hà Nội trên máy ghi điện não Nihon Kohden.
Để  phân  tích  kết  quả ghi  điện  chẩm  kích thích, người ta thường dựa vào các thông số:
–    Thời  gian  tiềm  tàng  của  sóng  P100  (sóng dương thường xuất hiện ở khoảng thời gian 100ms sau khi có kích thích thị giác, còn được gọi là sóng L2). Thời gian tiềm tàng bị kéo dài khẳng định có đợt tiến tiển nặng của bệnh lý đường thị giác.
–    Hình dạng của các sóng (chủ yếu sóng P100). Sóng P100 có 2 đỉnh chỉ ra đã từng có giai đoạn bệnh lý gây tổn thương 1 phần đường thị giác.
–    Biên độ của các sóng (điện áp). Điện áp quá cao  (>  30microV  thường  thể  hiện  trong  bệnh
Creutzfeldt – Jacob. Điện áp quá thấp cho biết có thể tổn thương bó sợi thần kinh đi từ hoàng điểm. Khi đường dẫn truyền thị giác bị tổn thương nặng, gần mù, ta không phân biệt được đường ghi điện chẩm với nhiễu nền [5, 7].
Hình  ảnh  đường ghi  điện chẩm  kích  thích bình thường.
Những bệnh lý gây tổn thương đường dẫn truyền thị giác thường là bệnh nặng, cần được phát hiện và điều trị sớm. Khám nghiệm điện chẩm kích thích có khả năng khảo sát rất tốt chức năng của đường dẫn truyền, tuy nhiên vẫn chưa được áp dụng rộng rãi. Mục tiêu: mô tả được giá trị của khám nghiệm điện chẩm trong đánh giá chức năng của đường dẫn truyền thị giác một số trường hợp bệnh lý. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: báo cáo trường hợp 3 ca lâm sàng có tổn thương thị thần kinh được khám lâm sàng và khám nghiệm điện chẩm kích thích. Kết quả: kết quả khám nghiệm điện chẩm kích thích của 3 ca phù hợp với kết quả của các khám nghiệm chức năng khác (thị lực, thị trường) và triệu chứng lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh (chụp mạch huỳnh quang võng mạc). Kết luận và kiến nghị: điện chẩm kích thích là phương pháp khám nghiệm có khả đánh giá mức độ tổn thương của đường dẫn truyền thần kinh thị giác. Chúng ta nên phối hợp chặt chẽ giữa chuyên khoa thần kinh và chuyên khoa Mắt để áp dụng trong khám và chữa bệnh