Sự trao đổi giữa cha mẹ với con ở lứa tuổi vị thành niên và quan hệ tình dục trước hôn nhân của trẻ vị thành niên

Nghiên cứu nhằm mục tiêu mô tả sự trao đổi giữa cha mẹ với con ở lứa tuổi vị thành niên (VTN) và xác đinh mối liên quan giữa sự trao đổi của cha mẹ với con ở lứa tuổi VTN và quan hệ tình dục trước hôn nhân (QHTDTHN) của VTN. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự trao đổi của cha mẹ với trẻ VTN tương đối tốt trên cả 3 khía cạnh: Lắng nghe, bình đẳng và sự cởi mở khi trao đổi. 90% cha mẹ trao đổi với trẻ VTN về cách ứng xử, chế độ ăn uống, tỷ lệ cha mẹ trao đổi về các chủ đề tình dục, tình yêu…rất thấp. Lắng nghe, bình đẳng và cởi mở trong trao đổi là các yếu tố bảo vệ trẻ VTN với hành vi QHTDTHN. Cha mẹ trao đổi với trẻ VTN về tình yêu, tình dục thì trẻ VTN ít có nguy cơ QHTDTHN.

Vị thành niên (VTN) là một lứa tuổi đặc biệt, là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con thành người lớn. Trong giai đoạn này có rất nhiều những thay đổi ở trẻ VTN cần phải được quan tâm, hướng dẫn và điều chỉnh để trẻ VTN có một sự khởi đầu tốt cho cuộc sống tương lai. Có thể nói, sự trao đổi của cha mẹ với trẻ
VTN là một trong những yếu tố thể hiện sự gần gũi giữa cha mẹ và con cái và cũng chính là yếu tố bảo vệ trẻ VTN trước những hành vi nguy cơ như quan hệ tình dục trước hôn nhân (QHTDTHN). Sự trao đổi giữa cha mẹ và con cái đóng vai trò quan trọng trong việc trì hoãn QHTDTHN của trẻ VTN đặc biệt ở VTN nữ [4], Howell đã chỉ ra rằng những VTN nữ được mẹ nói về những vấn đề tình dục và giới tính thường ít có QHTD sớm. Nghiên cứu của Peter [10] cho thấy trao đổi với mẹ chính là yếu tố bảo vệ trẻ VTN với hành vi QHTDTHN (OR = 0,649; CI95% OR [0,47 – 0,86]). Việc trao đổi thông tin về tình dục với cha mẹ tốt có mối tương quan thuận với việc trì hoãn QHTD ở trẻ VTN (p < 0,01).
Ở Việt Nam, trong suốt một thời gian dài, sự trao đổi giữa cha mẹ và con cái chỉ được thừa nhận theo một chiều: con cái phải nghe và phục tùng cha mẹ. Cùng với sự phát triển của xã hội, mối quan hệ này đã thay đổi, vị trí và vai trò của con cái ngày càng tăng trong gia đình. Để tìm hiểu thực trạng sự trao đổi giữa cha mẹ và trẻ VTN chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với mục tiêu:
1.    Mô tả sự trao đổi giữa cha mẹ với con ở lứa tuổi VTN.
2.    Xác định mối liên quan giữa sự trao đổi của cha mẹ với con ở lứa tuổi VTN và QHTDTHN của VTN.
II.    ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
Nghiên cứu cắt ngang có phân tích, đối tượng nghiên cứu là cha mẹ của trẻ VTN tuổi từ 13 – 19 tại 7 xã thị trấn của CHILILAB được tiến hành vào năm 2009.
Dựa trên danh sách trẻ VTN tham gia nghiên cứu, các yếu tố nguy cơ, yếu tố bảo vệ VTN (AH2) chúng tôi lập danh sách người cha, người mẹ và với mỗi trẻ VTN chọn ngẫu nhiên một người cha hoặc mẹ để tham gia nghiên cứu. Tổng số cha mẹ của trẻ VTN tham gia nghiên cứu là 2252. Nhà nghiên cứu sử dụng bộ phiếu phỏng vấn, tiếp cận hộ gia đình có đối tượng nghiên cứu trong danh sách mẫu và phỏng vấn trực tiếp đối tượng nghiên cứu về sự trao đổi giữa cha mẹ và trẻ ở độ tuổi VTN. Thông tin về QHTDTHN của trẻ VTN được kết nối từ nghiên cứu tổng thể về sức khỏe vị thành niên năm 2009. Một số thông tin hộ gia đình được kết nối với số liệu
DSS của CHILILAB năm 2008.
Các phương pháp phân tích thống kê mô tả và phân tích hai biến được sử dụng. Kỹ thuật phân tích nhân tố (factor analysis) được dùng để thiết lập các khía cạnh của sự trao đổi giữa cha mẹ và trẻ vị thành niên. Kỹ thuật phân tích đa biến cũng được sử dụng để khống chế nhiễu.
III.    KẾT QUẢ
Thông tin chung
Trong 2552 cha mẹ của trẻ ở lứa tuổi VTN tham gia vào nghiên cứu có 41,7% là người cha và 58,3% là người mẹ của trẻ VTN. Tuổi trung bình của đối tượng nghiên cứu là 44,26 ± 6,07 tuổi, người trẻ tuổi nhất là 32 tuổi và người lớn tuổi nhất là 72 tuổi (nam giới). Phần lớn cha mẹ trẻ VTN làm nông nghiệp (47,6%), tiếp theo là buôn bán (21,6%). Có tới 25,4% hộ gia đình có kinh tế thuộc nhóm giàu nhất (Q5), tỷ lệ thuộc nhóm nghèo nhất chỉ là 11%. Với trẻ VTN trong nghiên cứu có 48,1% là VTN nữ còn lại là VTN nam, tuổi trung bình của trẻ VTN trong nghiên cứu là 15,7 ± 1,8.
Sự trao đổi của cha mẹ với con ở lứa tuổi vị thành niên.
Bảng 1 cho thấy hầu hết cha mẹ khẳng định họ và người con ở lứa tuổi VTN thường xuyên lắng nghe và hiểu nhau khi trao đổi. Tỷ lệ cha mẹ hiểu suy nghĩ của con lên tới gần 100%, khi trao đổi cũng có đến 90% cha mẹ để ý đến thái độ của trẻ VTN.
* Sự xếp nhóm các tiểu mục dựa trên phân tích nhân tố (Factor analysis).
Có tới 94% cha mẹ thấy hài lòng với cách con ở tuổi VTN nói chuyện với mình. Khoảng 60% cha mẹ nói với con về những chủ đề liên quan đến VTN. Nhìn chung, cha mẹ và trẻ VTN khá bình đẳng trong các cuộc trao đổi.
Tổng hợp lại với 3 khía cạnh của sự trao đổi, tỷ lệ cha mẹ lắng nghe và hiểu con ở lứa tuổi VTN khi TĐ là 97,5%; cởi mở khi trao đổi là 83,7% và có sự bình đẳng khi TĐ là 81,9%.