Suy giảm chức năng thần kinh trong phản ứng phong

Việt  Nam cùng  với  các  nước  trên  thế  giới  nỗ lực trong kiểm soát bệnh phong nhưng tổn thương thần kinh dẫn đến suy giảm chức năng thần kinh (CNTK) và tàn phế vĩnh viễn là vấn đề lớn trong bệnh phong. M. Leprae tấn công thần kinh ngoại biên  gây  tổn  thương và  làm  tàn  phế  xảy  ra rất chậm, nhưng tổn thương thần kinh trong phản ứng phong xảy ra rất nhanh. Sự phá hủy mô thần kinh qua trung gian miễn  dịch quá  nhanh đến  nỗi  có thể gây liệt nhiều dây thần kinh ngoại biên trong vòng 24 giờ.

Theo  nghiên   cứu   của   Paul  Saunderson  tại Ethiopia [3] 16,5% bệnh nhân phong có phản ứng
đảo nghịch (Reversal reaction = RR). Paul Saunder- son nghiên cứu tại Ethiopia thì hồng ban nút (Erythema Nodosum Leprosum = ENL) trong nhóm bệnh nhiều khuẩn (Multibacillary = MB) 5,3% và theo một số tác giả khác thì tỷ lệ này tại Brazil 31%, tại Nepal 19% và tại Thái Lan là 12% [4].

Để có cái nhìn thực tế về tình hình suy giảm CNTK trong phản  ứng  phong cũng  như đánh  giá đúng mức sự nguy hiểm của cơn phản ứng phong, chúng tôi nghiên cứu đề tài này tại thành phố Hồ Chí Minh nhằm mục tiêu:

Khảo  sát  tình  trạng  suy  giảm  CNTK  trong phản ứng phong.

I. ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU

1. Đối tượng nghiên cứu

Tất cả bệnh nhân phong mới đăng ký điều trị từ ngày 01/ 01/ 96 đến 31/ 12/ 2000 tại 22 quận huyện của TP.HCM có cơn phản ứng phong và có đánh giá CNTK khi xảy ra cơn phản ứng

2. Phương pháp nghiên cứu

Mô tả cắt ngang hồi cứu

Số liệu thu thập từ bệnh án về tuổi, giới, nghề nghiệp,  nhóm  bệnh,  thể  bệnh,  tình trạng  phản ứng …và từ phiếu trắc nghiệm cơ và cảm giác của ILEP về số điểm mất cảm giác lòng bàn tay, bàn chân ứng với dây thần kinh (TK) chi phối như TK trụ, TK giữa, TK chày sau khi làm trắc nghiệm cảm giác (ST: sensitivity test), cũng như sức cơ của các cơ ứng với các TK mặt, TK trụ, TK giữa và TK hông kheo ngòai khi trắc nghiệm cơ (VMT: voluntary muscle test).

Bệnh nhân được đánh giá có suy giảm CNTK khi có 1 hay cả 2 điều kiện sau:

(1) Mất 2 hoặc nhiều điểm cảm giác hơn so với trước đó.

(2) Sức cơ giảm 1 hoặc nhiều bậc so với trước đó.  Riêng  TK mặt  là  số  mm tăng  ≥  1mm của

khoảng hở giữa hai mi so với trước đó.

* Nếu  không  có  VMT và  ST trước  đó,  bệnh nhân được đánh giá dựa vào bệnh sử và VMT và ST hiện tại.

Các dữ liệu được nhập và phân tích bằng SPSS

for windows. Kiểm  định thống  kê  khi  bình phương (÷2), OR và khoảng tin cậy 95% (95% CI) để tìm mối liên hệ giữa các yếu tố.