Tác dụng của điện châm tới sự phục hồi chức năng sợi trục sau gây tổn thương dập nát thần kinh tọa ở chuột nhắt qua nghiên cứu hành vi

Sử dụng dòng điện với tần số khác nhau tác động vào huyệt thông qua kim châm cứu gọi là điện  châm. Nhiều nghiên cứu  khẳng định tác dụng tích cực của dòng điện tới tái sinh sợi trục thần kinh trên invivo [1], invitro [2] và trên lâm sàng [3], tuy nhiên vẫn tồn tại ý kiến trái ngược. Bastista (2008) cho thấy kết quả mô học kém hơn ở nhóm được kích thích điện, mặc dù không tìm ra sự khác biệt về phục hồi chức năng [4]. Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá ảnh hưởng của điện châm tới phục hồi chức năng sợi trục thần kinh sau tổn thương dập nát thần kinh tọa ở chuột nhắt.
I.    ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành trên 26 chuột nhắt cái thuần chủng giống C57/Bl 6, 6 tuần tuổi, trọng lượng trung bình 20 gram. Thực nghiệm được tiến hành  tại  phòng  thí  nghiệm  của  INM  583, Montpellier, cộng hòa Pháp 2008 – 2009.
2.    Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu thực nghiệm so sánh giữa nhóm chứng và nhóm được điều trị điện châm, sau khi gây tổn thương dập thần kinh tọa như nhau ở bên trái vị trí 1/3 giữa đùi.
Phẫu thuật: thần kinh tọa bên trái bị kẹp dập nát bằng kẹp DUMONT 5 với lực ép 20N trong thời gian 20 giây, dưới gây mê toàn thân bằng isoflurance.
Điện châm: chia ngẫu nhiên 26 chuột có thương  tổn  như  nhau  làm  hai  nhóm:  nhóm  I (nhóm chứng) n = 16, mọi điều kiện giống nhóm II, nhưng không được điện châm. Nhóm II: (nhóm điện châm) n = 10, sử dụng máy điện châm với xung vuông 2 Hz tác động qua kim châm cứu vào hai  huyệt  Hoàn  khiêu  (GB30)  và  Dương  lăng tuyền (GB34) trong 15 phút dưới gây mê hơi bằng Isoflurance, bắt đầu từ ngày thứ 2 sau mổ, liệu trình gồm 5 buổi, cách đều 2 ngày. Kết quả được đánh giá bởi các thử nghiệm hành vi xen kẽ giữa hai ngày điều trị cho nhóm II, và cách đều 2 ngày cho nhóm I.
Thử nghiệm VonFrey: đánh giá cảm giác cơ học, liên quan tới sợi A và A. Chuột được nhốt 1giờ trước khi làm thí nghiệm trong một lồng hẹp 5 × 15 × 20 cm, sàn lưới với kích thước 0,5 × 0,5 cm. Sợi trụ bằng ni – lông (hãng BIOSEB) với lực ép từ 0,008 gram tới 4 gram. Kết quả là ngưỡng đáp ứng 50%: T50 (gram) tính theo phương pháp Up and Down của Dixon [5].
Thử nghiệm Hargreaves: đánh giá cảm giác nhiệt (thermonociception), liên quan tới sợi trục A và C. Sử dụng nguồn sáng 12V; 12,5W halogen,  hội  tụ  thành  một  điểm  (có  nhiệt  độ 520C). Nguồn sáng được chiếu vào chính giữa gan bàn chân, thời gian tiềm tàng được đo tự động bằng máy từ lúc bắt đầu chiếu cho tới ngay trước khi chân chuột rút ra khỏi nguồn sáng (giây). Nếu sau 15 giây không có đáp ứng dừng chiếu đèn tránh bị bỏng. (Cut off: 15s).
Phương pháp Catwalk: đánh giá sự phục hồi vận động được Hamers và Koopmans phát minh năm 2001 [6]. Một lần thử nghiệm, chuột được di chuyển trên một tấm kính dài 50 cm, trong buồng tối. Vết chân xuất hiện khi bàn chân ép lên kính, được ghi lại bằng camera ánh sáng lạnh và xử lý bằng phần mềm  Noldus 7.1.  Kết  quả của  mỗi thông số là giá trị trung bình 3 lần thử, kết quả này được so với chân bên không tổn thương, giá trị bình thường là 100%, chức năng kém thì tỷ lệ thấp.
Các thông số tĩnh:
–    Cường độ (Intensity): là lực đè của bàn chân lên mặt kính.
–    Độ dài vết chân (Print length): (mm) là độ dài tối đa của vết chân.
–    Độ  rộng  vết  chân  (Print width): (mm)  là chiều ngang tối đa của vết chân.
Các thông số động:
–    Thời gian nghỉ (Phase stance): là thời  gian bàn chân tiếp xúc với mặt sàn (giây).
–    Thời gian đi (Phase swing): là thời gian bàn chân di chuyển trong không khí (giây).
–    Vận tốc di chuyển (Swing speed): (m/s) là tỷ số giữa khoảng cách của một bước chân giữa hai chu kỳ đi kế tiếp và thời gian đi (phase swing) của chân đó.
–    Hiệu suất của chu kỳ đi (Duty cycle): là tỷ lệ giữa thời gian nghỉ với một chu kỳ đi.
Các thông số chỉ sự tương hợp giữa các chân:
Chỉ số điều hòa (Regularity Index): là tỷ lệ phần  trăm  của  số  bước  chân  phối  hợp  bình thường so với tổng số các bước chân tính ra %.
Ba thử nghiệm trên được tiến hành ở tất cả các chuột 2 ngày một lần, buổi sáng làm thử nghiệm VonFrey và Hargreaves cách nhau 1 giờ. Sau đó chuột được nghỉ 3 giờ, buổi chiều tiến hành thử nghiệm Catwalk.

Nghiên cứu gần đây cho thấy tác dụng tích cực của kích thích điện tới tái sinh sợi trục thần kinh sau tổn thương. Mục tiêu: đánh giá ảnh hưởng của điện châm tới sự phục hồi chức năng sợi trục thần kinh ngoại biên thông qua thử nghiệm hành vi sau tổn thương dập nát thần kinh. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu tiến hành trên 26 chuột nhắt cái chủng C57/Bl6 bị gây tổn thương dập nát thần kinh ngồi bên trái, chia ngẫu nhiên làm 2 nhóm: Nhóm I: nhóm chứng (n = 16) không được nhận bất cứ sự điều trị nào. Nhóm II: (n = 10) được điều trị điện châm vào hai huyệt Hoàn khiêu GB30 và Dương lăng tuyền GB34, với tần số 2 Hz, bắt đầu ngày thứ 3 sau dập nát thần kinh, 5 buổi châm, mỗi buổi cách nhau 2 ngày. Đánh giá phục hồi chức năng thần kinh bằng thử nghiệm hành vi: thử nghiệm VonFrey, Hargreaves và Catwalk. Kết quả: điện châm không làm thay đổi quá trình phục hồi cảm giác cũng như không có tác dụng dự phòng giảm đau, nhưng thúc đẩy quá trình phục hồi vận động. Kết luận: điện châm đẩy nhanh sự phục hồi chức năng vận động sau tổn thương dập nát thần kinh ngồi ở chuột nhắt.