Đánh giá tác dụng giảm đau và tác dụng không mong muốn của morphin và sufentanil tiêm khoang dưới nhện trên bệnh nhân mổ tim hở. Nghiên cứu can thiệp lâm sàng, 75 bệnh nhân ñược mổ tim hở ñể thay/sửa van, vá lỗ thông liên nhĩ, thông liên thất ñược chia thành ba nhóm: nhóm 1 (nhóm chứng), nhóm 2 dùng morphin khoang dưới nhện 0,3mg, nhóm 3 kết hợp morphin 0,3mg và 25mcg sufentanil. Sau mổ tất cả bệnh nhân ñược giảm ñau bằng morphin tĩnh mạch qua máy PCA. Lượng morphin tiêu thụ trong 48 giờ ở nhóm 2 và 3 thấp hơn ở nhóm 1 (13,73 ± 7,47 và 11,20 ± 4,38 so với 29,26 ± 7,62mg). Điểm ñau VAS vào thời ñiểm 8 giờ sau mổ, số bệnh nhân cần morphin trong 6 giờ ñầu, lượng sufentanil dùng trong mổ ở nhóm 3 ít hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm 1 và 2. Thời gian rút nội khí quản không khác nhau giữa các nhóm và từ 7 – 9 giờ, tỷ lệ tác dụng không mong muốn thấp ở tất cả các nhóm. Kết luận: morphin kết hợp với sufentanil tiêm khoang dưới nhện cho tác dụng giảm ñau hiệu quả trên bệnh nhân mổ tim hở và ít tác dụng không mong muốn.
Nhu cầu mổ tim hở trên thế giới cũng như ở Việt Nam ngày càng tăng. Tại Mỹ, có khoảng 666000 trường hợp ñược mổ tim hở trong năm 2003, con số này tăng lên 709000 vào năm 2006. Ở Việt Nam, hàng năm có khoảng 6500 trẻ sơ sinh bị bệnh tim bẩm sinh, 10000 người bị bệnh van tim mắc phải, gần 50% trong số ñó cần can thiệp phẫu thuât [1]. Mổ tim hở, với ñường mở xương ức, banh ngực, phẫu tích các mạch máu lớn và ñặt dẫn lưu, gây ñau rất mạnh, nhất là ngày ñầu tiên sau mổ. Đau sau mổ gây nên các biến loạn nặng nề về hô hấp,tuần hoàn, nội tiết. Các phác ñồ rút ngắn thời gian nằm viện với rút nội khí quản (NKQ) sớm trong phẫu thuật tim ngày càng ñược áp dụng ñể giảm giá thành và nâng cao hiệu quả. Chiến lược ñể giảm ñau tối ưu sau mổ là một trong những thành phần quan trọng trong các phác ñồ này. Giảm ñau sau mổ tốt giúp giảm tỷ lệ biến chứng, giúp bệnh nhân hồi phục sức khỏe nhanh, rút NKQ sớm, rút ngắn thời gian nằm hồi sức và thời gian nằm viện, từ ñó giảm chi phí ñiều trị. Việc phát hiện ra receptor của opioid ở chất nhầy sừng sau tủy sống mở ra một hướng mới ñể kiểm soát ñau sau mổ một cách hiệu quả. Tiêm morphin khoang dưới nhện ở vùng thắt lưng ñã ñược áp dụng rộng rãi ñể giảm ñau sau mổ lấy thai, phẫu thuật chấn thương và chỉnh hình với tác dụng tốt. Tiêm morphin vào khoang dưới nhện ở vùng thắt lưng cho tác dụng giảm ñau ở vùng ngực chậm với ñỉnh tác dụng sau 4 – 7 giờ [3]. Sufentanil khoang dưới nhện có tác dụng giảm ñau nhanh, mạnh nhưng thời gian tác dụng ngắn từ 5 – 7 giờ [5], phù hợp với giảm ñau trong mổ và giai ñoạn sớm ngay sau mổ, trong khi ñó morphin có khởi phát tác dụng chậm nhưng tác dụng kéo dài phù hợp cho giảm
ñau sau mổ. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này
2. Phương pháp
Thiet ke: Nghiên cứu tiến cứu, can thiệp lâm sàng, ngẫu nhiên có so sánh giữa ba nhóm. Trong nghiên cứu thử thấy lượng morphin sử dụng qua máy PCA (Patient – Controlled Analgesia) ở bệnh nhân mổ tim hở 48 giờ sau mổ là 30,26 ± 9,69mg, chúng tôi muốn giảm 30% lượng morphin tiêu thụ sau mổ. Áp dụng công thức tính cỡ mẫu