Tác nhân ngộ độc và các mối liên quan ở bệnh nhân ngộ độc cấp có tổn thương thận

Tác nhân ngộ độc và các mối liên quan ở bệnh nhân ngộ độc cấp có tổn thương thận
Đặng Thị Xuân
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Nghiên cứu nhằm tìm hiểu các tác nhân gây ngộ độc và mối liên quan với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và đặc điểm tổn thương thận cấp ở bệnh nhân ngộ độc có tổn thương thận cấp. Nghiên cứu mô tả tiến cứu trên 73 bệnh nhân ngộ độc cấp có tổn thương thận cấp điều trị tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 7/2019 đến 7/2020. Các biến số nghiên cứu được thu thập theo mẫu bệnh án thống nhất. Kết quả cho thấy tác nhân gây ngộ độc chiếm tỉ lệ cao nhất là hóa chất bảo vệ thực vật (28,8%), tiếp đến ngộ độc ma túy tổng hợp (24,7%), thuốc (17,8%), rượu (15,1%), tác nhân khác (13,6%). Tỉ lệ các dấu hiệu nặng gặp nhiều nhất trong ngộ độc ma túy: tụt huyết áp (61,1%), suy hô hấp (83,3%), rối loạn ý thức (83,3%), suy đa tạng (88,9%), tăng kali  máu (77,8%), tiêu cơ vân (66,7%), tăng lactat (83,3%) cao hơn so với các tác nhân gây ngộ độc khác. Các hóa chất bảo vệ thực vật có tỉ lệ tổn thương thận tăng lên sau vào viện cao nhất (81%). Tỉ lệ tử vong cao nhất là nhóm ngộ độc hóa chất bảo vệ thực vật (57,1%), rượu (45,5%), tác nhân khác (20%), thuốc (15,4%), ma túy (5,6%). Kết luận: nghiên cứu chỉ ra các tác nhân gây ngộ độc cấp có tổn thương thận cấp thường gặp và mối liên quan với các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng và đặc điểm tổn thương thận giúp hỗ trợ điều trị và tiên lượng cho bệnh nhân.

Tổn thương thận cấp là một trong các tình trạng  thường  gặp  ở  các  bệnh  nhân  ngộ  độc ngay khi mới nhập viện hoặc tiến triển trong quá trình điều trị. Sự gia tăng mức độ nặng của tổn thương thận cấp liên quan với gia tăng nguy cơ tử vong, nhiều nghiên cứu cho thấy tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân có tổn thương thận cấp tăng gấp 3 – 4 lần so với  bệnh nhân không có tổn thương thận cấp.1,2Nguyên nhân gây ra tổn thương thận cấp có thể là nguyên nhân nội sinh, nguyên nhân ngoại  sinh.  Một  trong  những  nguyên  nhân ngoại sinh hay gặp là do độc tố từ ngoài vào cơ thể. Đặc biệt tác nhân ngộ độc ngày càng nhiều và gây bệnh cảnh phức tạp, do việc sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật, hóa chất gia dụng khá phổ biến, nhiều loại không rõ nguồn gốc, thói quen tự sử dụng thuốc nam, thuốc lá còn phổ biến. Trên thực tế, bệnh nhân ngộ độc nhập viện tại Trung tâm Chống độc – Bệnh viện Bạch Mai ngày càng gia tăng, trong năm 1998 tiếp nhân 118 bệnh, tới năm 2018 có 3834 bệnh nhân nhập viện do ngộ độc cấp.Trên thế giới một số nghiên cứu về ngộ độc gây tổn thương thận cấp, các tác giả cũng nhận thấy  nguyên  nhân  tổn  thương  thận  rất  phức tạp.3 Nguyên nhân ngộ độc có mối liên quan đến các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng và tiên lượng bệnh nhân. Việc chẩn đoán đúng đặc biệt là biết được nguyên nhân ngộ độc và điều trị sớm tổn thương thận cấp giúp giảm mức độ nặng của tổn thương thận và giúp giảm tỉ lệ tử vong cho bệnh nhân.