Tăng huyết áp ở người cao tuổi tại thành phố Cần Thơ và một số yếu tố ảnh hưởng

Vấn  đề  sức  khỏe  của  người  cao  tuổi  trong những năm gần đây đang là một quan tâm chung của toàn nhân loại vì sự gia tăng nhanh dân số già do tuổi  thọ  của  con người  ngày  càng  được  nâng cao. Đồng thời với cuộc sống được cải thiện là sự xuất hiện của nhiều yếu tố nguy cơ, nhiều yếu tố có hại cho sức khoẻ trong nền kinh tế phát triển như hút thuốc lá, uống rượu, sự căng thẳng trong công việc, môi trường ô nhiễm… Các yếu  tố này dẫn tới sự tăng nhanh các bệnh không lây truyền, trong đó  THA là  một  yếu  tố  nguy cơ quan trọng dẫn tới tăng số người bị mắc và tử vong do các bệnh tim mạch [8].
Thành phố Cần Thơ là đô thị trực thuộc trung ương với dân số 1,12 triệu người [6]. Cùng với cả nước, tuổi thọ của người cao tuổi ở thành phố Cần Thơ ngày  càng  được  nâng  cao. Vấn  đề sức  khỏe tuổi  già,  đặc  biệt  là  bệnh  THA đang ngày  càng phổ biến, lại càng được quan tâm hơn bao giờ hết. Trong khi đó, THA cũng có nhiều biến đổi theo những chiều hướng mới cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu với mục tiêu:
1.    Xác  định tỷ lệ THA của người  cao  tuổi  ở thành phố Cần Thơ.
2.    Xác  định một  số  đặc  điểm  cá  nhân,  kinh tế, xã hội liên quan đến tình trạng THA ở người cao tuổi tại thành phố Cần Thơ.
II.    ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng, địa điểm nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là những người ≥ 60 tuổi hiện nay đang sống tại thành phố Cần Thơ được chọn  vào  mẫu  nghiên  cứu. Toàn  bộ những  người
60 tuổi trở lên nhưng mới chuyển đến khu vực nghiên cứu sống chưa được 6 tháng.
2.    Phương pháp, thời gian nghiên cứu
Trong nghiên cứu này đã sử dụng thiết kế nghiên cứu cắt ngang tại thời điểm từ tháng 6 đến tháng 8 năm 2006.
    Cỡ mẫu, cách chọn mẫu
Số lượng người cao tuổi được chọn vào nghiên cứu được tính toán bằng công thức ước lượng tỷ lệ cho một quần thể: Trong đó p được ước tính theo nghiên cứu về tỷ lệ THA ở người cao tuổi tại Huế năm 2003 của Nguyễn Đức Hoàng với p = 0,39 [5]. Cỡ mẫu cần thiết tính được là 270 người. Trong thiết kế chọn mẫu có sử dụng cách chọn mẫu chùm, bởi vậy cần nhân với hệ số ảnh hưởng của thiết kế ước tính là hai. Để phòng trừ trường hợp không đáp ứng nghiên cứu, chúng tôi tăng cỡ mẫu thêm khoảng 10%, vậy tổng cỡ mẫu cần thiết là 594 người. Các đối tượng nghiên cứu được chọn theo phương pháp mẫu nhiều giai đoạn. Cần Thơ được chia thành hai khu vực thành thị và nông thôn, lấy ngẫu nhiên hai quận và hai huyện. Tiếp tục lấy ngẫu nhiên hai xã/ phường từ mỗi quận/ huyện. Tại mỗi xã/ phường, lấy ngẫu nhiên một hộ gia đình và sử dụng phương pháp “door to door” để chọn cho đủ số mẫu cần thiết cho mỗi xã/phường là 75 người.
    Các biến số và phương pháp thu thập số liệu
Các biến số chính quan tâm là huyết áp tối đa, huyết áp tối thiểu được đo phương pháp Korotkoff, ngoài ra còn có các đặc điểm  cá nhân như tuổi, giới,  nghề  nghiệp,  trình độ  học  vấn,  thói  quen uống bia, rượu, hút thuốc, tập thể dục,… Các biến số  được  thu thập  bằng  cách  dùng  bộ câu  hỏi  để phỏng vấn trực tiếp đối tượng. Huyết áp của đối tượng  nghiên  cứu  được  thu thập  bởi  các  điều  tra viên  là  các  y sỹ  hiện  đang học  lên  bác  sỹ  tại trường Đại học Y Dược Cần Thơ.
Trước khi tiến hành phỏng vấn, các đối tượng nghiên  cứu  được  hỏi  ý  kiến  về  việc  có  đồng  ý tham gia hay không,  và  chỉ những  người  đồng  ý mới được đưa vào nghiên cứu.
Mục tiêu: xác định tỷ lệ tăng huyết áp (THA) ở người cao tuổi sống tại thành phố Cần Thơ và một số đặc điểm cá nhân, kinh tế, xã hội liên quan trong bối cảnh tăng huyết áp đang biến đổi theo những chiều hướng tăng lên cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội thông qua một nghiên cứu cắt ngang có so sánh. Đối tượng nghiên cứu: người cao tuổi sống tại thành phố Cần Thơ. Kết quả: tỷ lệ hiện mắc THA là 51,9%, phân chia theo độ thì tỷ lệ THA độ 3 là loại nặng nhất chiếm gần 10%, THA độ 2 chiếm gần 15%, và THA độ 1 là nhiều nhất chiếm gần một phần ba số người cao tuổi. Ở đây, độ tuổi và nơi ở có liên quan chặt chẽ đến tình trạng THA. Nhóm tuổi 70 – 79 có nguy cơ THA cao gấp 1,5 lần so với nhóm 60 – 69 tuổi (p < 0,05), và ở nhóm trên 80 tuổi thì nguy cơ này tăng lên đến gần hai lần (p < 0,05). Trong khi đó, những người cao tuổi sống ở nông thôn có nguy cơ THA nhiều hơn ở thành thị hơn 2 lần (p < 0,001). Kết luận: tỷ lệ THA ở người cao tuổi là khá cao, chiếm hơn một nửa số người được nghiên cứu. Độ tuổi và nơi ở là hai yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng THA của người cao tuổi.