THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ TÁC DỤNG ỨC CHẾ TẾ BÀO UNG THƯ CỦA CÂY BÙ DẺ TÍA
THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ TÁC DỤNG ỨC CHẾ TẾ BÀO UNG THƯ CỦA CÂY BÙ DẺ TÍA
Lê Thị Bích Hiền, Nguyễn Thị Hoài
Khoa Dược, Trường Đại học Y Dược Huế
TÓM TẮT
Đặt vấn đề và mục đích: Trong quá trình tìm hiểu tri thức sử dụng cây thuốc của đồng bào Pako, Vân Kiều tỉnh Quảng Trị, cây Bù dẻ tía (Uvaria grandiflora) đã được nghiên cứu sàng lọc và cho thấy tác dụng gây độc tế bào ung thư trên mô hình in vitro. Bài báo này nhằm nghiên cứu thành phần hoá học và xác định hoạt tính ức chế tế bào ung thư của các phân đoạn và các hợp chất phân lập từ cây Bù dẻ tía.
Đối tượng nghiên cứu: Phần trên mặt đất cây Bù dẻ tía thu hái tại tỉnh Quảng Trị.
Phương pháp nghiên cứu: Chiết xuất bằng các phương pháp ngâm chiết, chiết lỏng – lỏng, rắn – lỏng. Phân lập bằng các phương pháp sắc ký cột và sắc ký lớp mỏng. Xác định cấu trúc bằng các phương pháp phổ. Xác định hoạt tính ức chế tế bào ung thư bằng mô hình in vitro.
Kết quả: Đã phân lập 4 hợp chất từ Bù dẻ tía là Uvarilactam, 3-O-debenzoylzeylenon, Zeylenon và Pipoxid. Phân đoạn chloroform có hoạt tính gây độc tế bào ung thư mạnh nhất trên 2 dòng tế bào ung thư vú và ung thư dạ dày với giá trị IC50 là 0,971µg/ml và 1,305µg/ml. Hợp chất 3-O-debenzoylzeylenon ức chế dòng tế bào ung thư phổi mạnh nhất với IC50 1,30 µg/ml, đồng thời hợp chất này còn ức chế 5 dòng tế bào ung thư khác.
Kết luận: Phân đoạn choloroform có hoạt tính gây độc tế bào mạnh nhất trong 5 phân đoạn từ Bù dẻ tía. Đã phân lập 4 hợp chất từ Bù dẻ tía, trong đó 3-O-debenzoylzeylenon có khả năng ức chế mạnh 6 dòng tế bào ung thư.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Việt Nam là một quốc gia có mức độ đa dạng sinh học cao [1]. Hơn nữa, cộng đồng các dân tộc Việt Nam vốn có nhiều kinh nghiệm độc đáo trong sử dụng cây cỏ làm thuốc. Tuy nhiên hiện nay số loài được đưa vào chiết xuất hợp chất làm thuốc còn rất hạn chế [4]. Do vậy, nghiên cứu cây thuốc mới dựa trên tri thức bản địa đang là một hướng đi đầy tiềm năng.
Trong quá trình điều tra tri thức sử dụng cây cỏ làm thuốc của đồng bào Pako, Vân Kiều ở Quảng Trị, nhóm nghiên cứu đã sàng lọc hoạt tính gây độc tế bào ung thư của 10 cây thuốc bản địa thu thập được. Kết quả cho thấy dịch chiết toàn phần cây Bù dẻ tía (Uvaria grandiflora – Annonaceae) đã thể hiện hoạt tính mạnh nhất và có tính hướng đích trên 6 dòng tế bào ung thư thử nghiệm [3]. Bài báo này nhằm nghiên cứu thành phần hoá học và xác định hoạt tính ức chế tế bào ung thư của các phân đoạn và các hợp chất phân lập từ cây Bù dẻ tía
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất