THÀNH PHẦN VÀ TÁC DỤNG XUA MUỖI AEDES AEGYPTI CỦA TINH DẦU LÁ KHUYNH DIỆP
THÀNH PHẦN VÀ TÁC DỤNG XUA MUỖI AEDES AEGYPTI CỦA TINH DẦU LÁ KHUYNH DIỆP
Huỳnh Kha Thảo Hiền*, Dương Phước An**, Lê Thành Đồng*
TÓM TẮT :
Đặt vấn đề: Sử dụng các hợp chất tự nhiên có nguồn gốc thực vật và thân thiện với môi trường trong công tác phòng chống vector truyền bệnh đã và đang nhận được sự quan tâm rất lớn, đặc biệt là các chất xua côn trùng. Các chất xua côn trùng đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm sự tiếp xúc của vector truyền bệnh với con người. Từ xa xưa, con người đã biết sử dụng các chất xua côn trùng có nguồn gốc từ thực vật vì chúng có mùi hương đặc trưng, dễ chịu, không gây độc qua đường tiếp xúc và dễ dàng phân hủy trong môi trường tự nhiên.
Mục tiêu: Khảo sát thành phần và đánh giá tác dụng xua muỗi Aedes aegypti của tinh dầu chiết từ lá khuynh diệp.
Phương pháp nghiên cứu: Chưng cất tinh dầu bằng phương pháp cất lôi cuốn theo hơi nước. Thành phần hóa học của mẫu tinh dầu được được phân tích bằng phương pháp sắc kí khí ghép khối phổ (GC-MS). Đánh giá tác dụng xua muỗi theo qui trình “Khảo nghiệm hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế” – Bộ Y Tế.
Kết quả: Tinh dầu Khuynh diệp chưng cất bằng phương pháp cất lôi cuốn theo hơi nước có màu vàng nhạt, mùi thơm đặc trưng, tỉ trọng 0,9150, năng suất quay cực +60 đến +15º, chỉ số chiết quang 1,457 – 1,469. Thành phần tinh dầu phân tích bằng GC-MS thu được 21 hợp chất trong đó có các hợp chất đặc trưng: 1R- alpha pinene, Beta – pinene, Eucalyptol, Borneol, Terpineol… Đánh giá tác dụng xua muỗi Aedes aegypti cho thấy hệ số bảo vệ của tinh dầu khuynh diệp trong ethanol ở các nồng độ 20%, 25% và 30% là trên 80% sau 30 phút với lượng dùng là 1ml trên 25 cm2 diện tích da từ cổ tay đến khuỷu tay hoặc từ ống cổ chân đến gối.
Kết luận: Tính chất lý – hóa và thành phần tinh dầu thu được từ lá khuynh diệp (Eucalyptus globulus) phù hợp với công bố thành phần trong Dược điển Việt Nam. Đánh giá tác dụng xua muỗi Aedes aegypti của tinh dầu khuynh diệp với nồng độ tinh dầu 30% tương ứng 0,857 (ml/ cm2) có hệ số bảo vệ là 93,65 ± 0,728% (sau 30 phút).
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất