Thành tựu truyền máu Việt Nam thế kỷ XX,các bước phát triển truyền máu

Để co các thanh cong ngay nay, truyến máu đã trái qua bao tháng trám. Bát đáu từ thể ky XVII, khởi đáu báng lời kểu cừu truyển máu cua Florentin ờ Francisco -1654 [12], lời kểu cừu náy đá thừc tỉnh sừ chu y cua nhiểu ngừời đến cừu sống các bểnh nhán thiếu máu báng truyển máu. Cờ sờ cho nghiến cừu vể truyển máu đừờc bát đáu từ kết quá nghiến cừu giái pháu cua Williams Harvểy (1628) đá chứng minh ráng máu cháy trong hể tuán hoán, co 2 hể thong: Đọng mach đay máu đi vá tình mach đừá máu trờ lái tim. Nhờ váy co thể láy máu ra khỏi cờ thể vá cung co thể đừá máu váo hể tuán hoán qua hệ thong mach máu.

Từ hiểu biết trển đáy, nhom nghiên cừu cua Richard Lowểr (1662 Oxford, My) đá nghiển cừu thừc nghiệm báng cách truyền các dịch vo hái váo tình mach cua động vát, roi ong láy máu từ thán truyển cho chính đong vát đo, tát cá đểu vo hái. Sau đo nhom nghiển cừu đá láy máu từ đong mach cua cho A truyển trừc tiếp váo tình mach cho cho B. Sau truyển máu, cho B ván song. Kết quá náy đá đừờc đáng tái ờ báo Phi- losophicál Tránsfusion of thể Royál Sociểty (London 1665). Cung trong thời gian náy, các nhá nghiến cứu ờ London cung tiến hánh các nghiến cứu từờng từ. 0 Pháp, đừờc sừ báo trờ cua Vua Louis XIV vá viển Hán lám khoa hoc Paris, Danis đá tiến hánh đáu tiến truyển máu đong vát cho ngừời. Danis đá lấy máu cua Cừu non truyển cho ngừời, đo lá môt cháu trai 15 tuổi bị thiếu máu (1667), co kết quá. Kết quá náy đá khích lể nhiểu ngừời nghiến cừu láy máu cua đong vát khác loái truyến cho ngừời, nhừ máu dế, máu bế non. Nhừng tiếc thay, đáy chỉ la một trường hợp đầu tiên co kết quả, các nghiên cöu sau náy đêu thát bái, hầu hết bênh nhản tư vong dộ phần ưng truyên mầu gầy nên [16]. Vì vầy Chính phu cầc nườc đầ rầ lênh cầm cầc nghiên cöu vê truyên mầu động vầt chộ người. Tư đầy truyên mầu đầ bị lầng xuộng kêộ dầi trộng 150 nầm (tư nưầ cuội thế ky 17 đến hêt thê’ ky 18).

Sang thê’ ky thủ’ XIX: Nầm 1818 Blundêll (1790 – 1877) đầ lầm sống lại truyên mầu. Ông đầ tiên hầnh truyên mầu trực tiếp tư người Sầng người. Dung kim chộc vầộ động mầch người chộ, quầ dầy dần mầu chầy vầộ tình mầch người nhần. Sầu độ ộng đầ cầi tiên truyên mầu bầng Syringê trên suc vầt, kết quầ chộ thầy cộ thể ầp dung trên người.

Bầng cầch ghi chêp ty my, Sầu nhiêu thí nghiêm ộng đầ kết luần rầng, truyên mầu động vầt chộ người lầ không thế đườc, truyên mầu người chộ người cộ kết quầ ờ một sộ” bênh nhần. Kết quầ nầy phu thuộc vầộ nhiêu yếu tộ”, trộng độ cộ yếu tộ” ky thuật, vấn đê động mầu, bờm tiêm truyên mầu vầ sư khầc nhầu giưầ cầc cầ thê trộng cung một lộầi [12]… Đầy lầ cầc nhần xêt rất quần trọng, nhưng tư vộng dộ truyên mầu vần cộn lầ điêu bí ần.

Tới thê ky 20: Vấn đê bí ần cuầ truyên mầu đầ đườc mờ rầ.

Cộng trình khộầ hộc cộ giầ trị nhầt, lời ích nhầt trộng truyên mầu lầ sư phầt minh rầ cầc khầng nguyên hê hộng cầu vầ nhóm mầu cuầ Kầrl Lầndstêinêr (người Aộ, 1868 – 1943).

+ Nầm 1900, khi nghiên cưu quần hê giưầ hộng cầu vầ huyết thầnh cuầ người, Lầndstêinêr nhần thầy huyết thầnh cuầ một sộ” người lầm ngưng kết hổng cầu của các cá thể khác. Sau hang ngần thí nghiệm, nám 1901 ổng đá cổ nhần xểt, huyết thánh củá nhổm người (ky hiểu A) gáy ngưng kết hổng cáu cuá mổt nhổm người khác (ky hiểu lá B), nhưng khổng gáy ngưng kết hổng cáu cuá người cung nhổm A; hổng cáu cuá người nhổm A lái bị ngưng kết bời huyết thánh người nhổm B. Huyết thánh cuá nhổm người thư 3 (ky hiếu lá C) lái gáy ngưng kết hổng cáu cuá cá người nhổm A vá B, ngườc lái hổng cáu cuá người nhổm C khổng bị ngưng kết bời huyết thánh cuá người nhổm A vá B. Tư đổ ổng đá xáy dưng đườc 3 nhổm người cổ đác điếm ngưng kết riêng, đổ lá người cổ hổng cáu A thì trổng huyết thánh khổng cổ ngưng kết tổ” A (nhổm A); người cổ hổng cáu B thì khổng cổ ngưng kết tổ” B; người cổ cá ngưng kết tổ” A vá B trổng huyết thánh thì hổng cáu khổng cổ kháng nguyến A vá B (nhổm O). [10] Mổt nám sáu (1902) DểCầstểllổ đá chưng minh nhổm thư 4, hổng cáu cuá người nhổm náy khổng cổ ngưng kết tổ” A vá B, nhưng lái cổ cá kháng nguyển A vá kháng nguyển B. Như váy Lándstểinểr vá học trổ đá xáy dưng đườc 4 nhổm máu A, B, AB vá O, gổi tát lá hể nhổm máu ABO. Tư đáy ổng đá đưá rá qui tác truyền máu cuá hể nhổm máu ABO. Tiếp thểổ (1913) Ottểnbểrg đá chưng minh ráng, thư nghiểm trườc truyển máu (Prểlimináry blổổd tểsting) đá báổ vể đườc các phán ưng dổ truyển máu vá cung tư đáy cổng thưc truyển máu dổ Ottểnbểrg để xuất đá đườc ưng dung rổng rái chổ tời náy.

Phát minh cuá Lándstểinểr vá các cổng tác cuá ổng đá mờ rá các điểu bí ẩn vể truyển máu người chổ người gáy tư vổng, đổng thời ổng đá táổ dưng các hường nghiển cưu mời vể: Miển dịch huyết hổc, miển dịch ghểp, di truyển, nguồn gổc lổái người vá y hổc pháp ly. Giá trị lờn hờn lá cưu háng triểu triểu người thiểu máu nhờ quy tác truyển máu cuá Lándstểinểr.Vời phát minh vì đái náy Lándstểinểr đá đườc táng Giái thường Nổbểl y hổc, 1930 [12].

+ Tư nám1927 – 1947 Lándstểinểr vá hổc trổ phát hiển thểm các hể nhổm máu ngổái ABO, đó la M, N, P…vá váó năm 1940 phát hiện hệ Rh (Rhesus). Đóng thời tác giá đá tao được tren thực nghiệm kháng thệ chóng Rh báng cách mám cám hóng cáu Khỉ chó Thó, rói tháy huyệt thánh thó gáy ngưng kết > 85% hóng cáu người, nhóm náy có kháng nguyện Rh , gói lá Rh dường (Rh+); Sô” cón lái (khóng phán ưng) lá nhóm người má hóng cáu cuá hó khóng có kháng nguyện Rh, gói lá Rh ám (Rh-).

+ Váó khóáng 1940 -1950 Lándstệinệr vá hóc tró phát hiện di truyện nhóm máu giưá bó, mệ vá cón. Đóng thời quá nhiều thí nghiệm óng đá đưá rá kết luán: Các hệ M, N, P vá Rh khóng có kháng thệ tư nhiên, kháng thệ chóng kháng nguyện náy chỉ có thệ nhán đườc tư người mẹ chưá đẻ nhiệu lán, hóác người đườc truyện máu nhiẹu lán. Vì váy ngáy náy chung tá gói đó lá kháng thệ miện dịch, cón kháng thệ đác hiệu cuá hệ nhóm máu ABO lá kháng thệ tư nhiện, chung có sẩn tư thời ky phát triện phói [10, 12, 16].

+ Cung tróng thời gián náy, Lăndstẹinẹr vá Wẹinẹr đá thu hóách huyệt thánh thó đườc mán cám bời hóng cáu khỉ Rhẹsus (Rh+) só sánh vời huyệt thánh cuá bệnh nhán gáy phán ưng truyẹn máu ngóái hẹ ABO, kết quá thấy phán ưng (+) vá ám tính tường tư như huyệt thánh thó kháng hóng cáu khỉ (Rhẹsus). Đáy lá cờ sờ đệ các tác giá bán tời khá náng dung glóbulin miẹn dịch Rh báó vệ bệnh tán máu ờ trẹ sờ sinh. Đáy lá tiến bó mời, đườc cói như cóng trình thế ky tróng cóng tác báó vệ sưc khóẹ cón người [16].

Ván đề chong đông máu trong truyền máu

Dó nhu cáu máu chó điếu trị ngáy cáng táng, Bráxtón (1869) đưá rá dung dịch chóng đóng báng phósphátẹ. Sáu đó Wẹil (1915) đưá rá dung dịch Citrátẹ, dung dịch náy dung suót thời gián đái chiến thư nhát. Tời nám 1936 dó nhu cáu báó quán dái ngáy phuc vu chó chiến tránh dung dịch Citrátẹ đườc tháy thệ báng dung dịch ácid – citrátẹ dẹxtrósẹ (ACD) [11]. Tời đái chiến thế giời lán 2, đế chóng đóng lường máu lờn hờn, Lóutit (1943) đá phát triện cóng thưc ACD. Tác giá đá dung ty lẹ 70ml ACD chóng đóng