Thực trạng an toàn vệ sinh lao động, bệnh liên quan, bệnh nghề nghiệp trong sản xuất gạch Tuynel
Thực trạng an toàn vệ sinh lao động, bệnh liên quan, bệnh nghề nghiệp trong sản xuất gạch Tuynel tại Bắc Ninh và hiệu quả một số giải pháp can thiệp.Trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nươc của thời kỳ đổi mơi, xây dựng luôn là ngành công nghiệp có vai trò quan trọng. Những năm gần đây ngành xây dựng vẫn đang phát triển theo xu thế chung của nền kinh tế [5], [66], [78]. Để đáp ứng nhu cầu xây dựng của xã hội, nhiều nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng đang có xu hương mở rộng và phát triển trên phạm vi cả nươc, trong đó có các cơ sở sản xuất gạch Tuynel. Đặc điểm chung của các cơ sở sản xuất này là sản xuất vơi quy mô doanh nghiệp vừa và nhỏ, là nhóm doanh nghiệp đang thu hút sự quan tâm đặc biệt ở các nươc trên Thế giơi cũng như tại Việt Nam, bởi những bất cập về an toàn vệ sinh lao động và sức khỏe công nhân.
Theo số liệu của Bộ Xây Dựng, số lao động tham gia sản xuất vật liệu xây dựng chiếm 30% trong tổng số hàng triệu lao động toàn ngành, dẫn từ [49]. Đây là một loại hình nghề nghiệp đặc thù vơi nhiều lao động thủ công, nặng nhọc, độc hại và tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối vơi sức khỏe người lao động. Sản xuất gạch Tuynel là một đặc thù khá phổ biến vơi các nguy cơ gây bệnh nghề nhiệp và tai nan lao động. Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Viện nghiên cứu khoa học kỹ thuật bảo hộ lao động
(KHKTBHLĐ) tại các cơ sở sản xuất gạch số mẫu xét nghiệm có tiếng ồn, bụi, vi khí hậu… vượt quá tiêu chuẩn cho phép(TCCP) là khá cao [38]. Công nhân trong các nhà máy sản xuất gạch thường xuyên phải tiếp xúc vơi nhiều yếu tố nguy cơ có thể gây nên các bệnh nghề nghiệp hoặc các bệnh liên quan đến nghề nghiệp.
Bắc Ninh là một tỉnh thuộc vùng Đồng bằng Bắc bộ. Theo số liệu của Sở Kế hoạch và đầu tư: Trên địa bàn tỉnh có 23 Doanh nghiệp sản xuất gạch Tuynel đang hoạt động, nhằm đáp ứng nhu cầu xây dựng trong tỉnh và khu vực, góp phần làm tăng ngân sách, giải quyết nhiều việc làm cho người lao2 động địa phương. Tuy nhiên vấn đề ô nhiễm môi trường, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và một số bệnh thường gặp luôn được báo cáo là có tỷ lệ mắc cao. Do cơ chế thị trường nên nhiều chủ doanh nghiệp chưa quan tâm đến công tác an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ). Người lao động thiếu hiểu biết về ATVSLĐ, việc cải thiện điều kiện nơi làm việc chưa đi vào thực tiễn.
Trong những năm gần đây những công trình nghiên cứu về Y học lao động trong sản xuất gạch Tuynel chưa nhiều và chưa mang tính hệ thống, đặc biệt là thiếu các nghiên cứu can thiệp nhằm bảo vệ và tăng cường sức khỏe công nhân.
Tại Bắc Ninh, đã có một nghiên cứu sơ bộ mang tính khảo sát về môi trường và sức khỏe công nhân trong định hương chăm sóc sức khỏe người lao động [47]. Tuy nhiên một nghiên cứu có hệ thống về đảm bảo ATVSLĐ, đặc biệt là các giải pháp can thiệp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe công nhân, dự phòng các bệnh có liên quan, bệnh nghề nghiệp tại các doanh nghiệp sản xuất gạch Tuynel là rất cần thiết. Đề tài nghiên cứu: “Thực trạng an toàn vệ sinh lao động, bệnh liên quan, bệnh nghề nghiệp trong sản xuất gạch Tuynel tại Bắc Ninh và hiệu quả một số giải pháp can thiệp” nhằm đáp ứng 3 mục tiêu:
1. Mô tả thực trạng an toàn vệ sinh lao động trong sản xuất gạch Tuynel tại Bắc Ninh.
2. Xác định tỷ lệ một số bệnh liên quan nghề nghiệp, bệnh nghề nghiệp và các yếu tố ảnh hưởng sức khỏe công nhân sản xuất gạch Tuynel Bắc Ninh.
3. Đánh giá hiệu quả của một số giải pháp can thiệp giảm thiểu yếu tố tác hại nghề nghiệp, dự phòng bệnh liên quan nghề nghiệp và bệnh nghề nghiệp trong sản xuất gạch Tuynel Bắc Ninh
MỤC LỤC Thực trạng an toàn vệ sinh lao động, bệnh liên quan, bệnh nghề nghiệp trong sản xuất gạch Tuynel tại Bắc Ninh và hiệu quả một số giải pháp can thiệp
LỜI CAM ĐOAN……………………………………………………………………………………………………………………………………………………i
LỜI CẢM ƠN ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ……………………………………………………………………………………………………………iii
MỤC LỤC……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………iv
DANH MỤC CÁC HỘP ………………………………………………………………………………………………………………………….viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ ……………………………………………………………………………………………..ix
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1
Chương 1: TỔNG QUAN ……………………………………………………………………………………………………………………………………….3
1.1. Công nghệ sản xuất gạch Tuynel và một số khái niệm về ATVSLĐ ……………3
1.2. Nghiên cứu về an toàn vệ sinh lao động và yếu tố liên quan …………………………………..6
1.3. Bệnh liên quan nghề nghiệp và bệnh nghề nghiệp…………………………………………………………..15
1.4. Các giải pháp can thiệp đảm bảo an toàn vệ sinh lao động, dự phòng
bệnh liên quan nghề nghiệp và bệnh nghề nghiệp trong sản xuất …………………21
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………..30
2.1. Đối tượng nghiên cứu ………………………………………………………………………………………………………………………………………30
2.2. Địa điểm, thời gian và phương tiện, vật liệu nghiên cứu ………………………………………….32
2.3. Phương pháp nghiên cứu………………………………………………………………………………………………………………………………33
2.4. Các nhóm chỉ tiêu, nội dung nghiên cứu và phương pháp thu thập số liệu…………44
2.5. Phương pháp khống chế sai số……………………………………………………………………………………………………………….51
2.6. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu……………………………………………………………………………………………………….52
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………………………………………….53
3.1. Thực trạng ATVSLĐ trong sản xuất gạch Tuynel tại Bắc Ninh ………………………53
3.2. Thực trạng một số bệnh liên quan nghề nghiệp, bệnh nghề nghiệp và
các yếu tố ảnh hưởng ở công nhân sản xuất gạch Tuynel Bắc Ninh………….67v
3.3. Hiệu quả của một số giải pháp can thiệp đảm bảo an toàn vệ sinh lao
động, dự phòng bệnh liên quan nghề nghiệp và bệnh nghề nghiệp
trong sản xuất gạch Tuynel Bắc Ninh ………………………………………………………………………………………….76
Chương 4: BÀN LUẬN ………………………………………………………………………………………………………………………………………….86
4.1. Thực trạng ATVSLĐ trong sản xuất gạch Tuynel tại Bắc Ninh ………………………86
4.2. Thực trạng một số bệnh liên quan nghề nghiệp, bệnh nghề nghiệp và
các yếu tố ảnh hưởng ở công nhân sản xuất gạch Tuynel Bắc Ninh………….94
4.3. Hiệu quả của một số giải pháp can thiệp đảm bảo an toàn vệ sinh lao
động, dự phòng bệnh liên quan nghề nghiệp và bệnh nghề nghiệp
trong sản xuất gạch Tuynel Bắc Ninh ………………………………………………………………………………………100
KẾT LUẬN………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..109
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….112
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN
QUAN ĐẾN LUẬN ÁN………………………………………………………………………………………………………………………….112
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………………………………………………………………………………………113
Phụ lục
DANH MỤC CAC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC
ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN AN
1. Trần Danh Phượng, Đỗ Hàm (20112), “Thực trạng sức khoẻ, bệnh tật trong công nhân sản xuất vật liệu xây dựng tại Bắc Ninh”, Tạp chí Bảo hộ lao động, số 211, tháng 7/2012, tr. 21-23.
2. Trần Danh Phượng, Trịnh Văn Nghinh, Đỗ Lê Thành Đạt (2012), ” Triển khai thí điểm dịch vụ y tế lao động cơ bản cho người lao động làng nghề Thôn Quảng Bố, Xã Quảng Phú, Huyện Lương tài – Bắc Ninh”, Tạp chí Y học thực hành, số 849 + 850 /2015, tr. 201 – 204.
3. Trần Danh Phượng, Dương Hồng Thái, Đỗ Hàm (2014), “Thực trạng môi trường lao động của công nhân sản xuất gạch Tuynel tại Bắc Ninh”, Tạp chí Bảo hộ lao động, số 233, tháng 6/2014, tr. 23-26.
4. Trần Danh Phượng, Ngô Xuân Thao, Dương Hồng Thái, Đỗ Hàm (2015), “Một số đặc điểm tổn thương phổi trên phim X-Quang của công nhân gạch Tuynel Bắc Ninh”, Tạp chí Bảo hộ lao động, tháng 4/2015, số 241, tr. 21-24.
5. Trần Danh Phượng, Dương Hồng Thái, Đỗ Hàm (2015), ” Hiệu quả của giải pháp can thiệp giảm thiểu một số bệnh trong công nhân sản xuất gạch Tuynel Bắc Ninh “, Tạp chí Y học Việt Nam, tháng 7, Số 2/2015 tập 432, tr. 9 -12.