Thực trạng bạo lực tinh thần đối với phụ nữ mang thai tại huyện Đông Anh
Luận vănThực trạng bạo lực tinh thần đối với phụ nữ mang thai tại huyện Đông Anh, Hà Nội năm 2014 và một số yếu tố liên quan.Bạo lực đối với phụ nữ là một vấn đề lớn đang được toàn cầu quan tâm.Bạo lực đối với phụ nữ là hành vi phạm nhân quyền và hành vi bạo lực đối với phụ nữ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, sức khỏe tâm thần mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản của người phụ nữ và những đứa con của họ. Ở mức độ trầm trọng hơn, bạo lực có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho người phụ nữ như tàn tật hoặc tử vong [1].
Phụ nữ bị bạo lực do chính gia đình mình xảy ra khá phổ biến và xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới [2] [3]. Bạo lực do chồng (Intimate partner violence: IPV) là hình thức phổ biến nhất của bạo lực, nó xảy ra ở tất cả các quốc gia và để lại hậu quả nặng nề đối với người phụ nữ, không phân biệt xã hội, kinh tế, văn hóa, hay tôn giáo [4].
Tại Việt Nam, theo báo cáo quốc gia về tình hình bạo lực năm 2010, có 58% phụ nữ từng bị bạo lực ít nhất một lần trong đời, và có 54% phụ nữ bị bạo lực tinh thần [5]. Tỷ lệ bị bạo lực tinh thần có thể tăng lên nữa vì với những phụ nữ phải chịu bạo lực thể xác hay bạo lực tình dục thường sẽ đi kèm với bạo lực tinh thần. Bạo lực tinh thần là hình thức bạo lực không nhìn thấy được, nhưng nó lại là hình thức bạo lực phổ biến nhất, chiếm tỷ lệ cao nhất trong các loại hình bạo lực gây ra trên người phụ nữ. Thêm và đó, có những phụ nữ không biết rằng mình đang bị bạo lực tinh thần[6].
Người phụ nữ không chỉ chịu hành vi bạo lực từ chồng hay từ những người khác trong thời gian suốt thời gian sống cùng chồng (sống cùng gia đình nhà chồng) mà thậm chí họ còn bị bạo lực trong thời gian mang thai – thời gian họ cần được chăm sóc nhiều hơn. Trên thế giới, tỷ lệ phụ nữ bị bạo lực trong
khi mang thai được ước tính từ 0,9% đến 20,1% [7]. Ở Việt Nam, theo một nghiên cứu gần đây nhất (năm 2010), tỷ lệ phụ nữ bị bạo lực thể xác trong khi
mang thai là 4,7% [3] Bạo lực nói chung và bạo lực tinh thần nói riêng thường dẫn đến những ảnh hưởng về mặt sức khỏe đối với người phụ nữ, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai. Những phụ nữ mang thai bị bạo lực có thể dẫn đến việc sinh non, sinh con nhẹ cần, và người mẹ có thể bị chứng trầm cảm sau sinh [8].
Hầu hết những phụ nữ bị bạo lực thường nhận được sự hỗ trợ rất ít từ xã hội vì họ không muốn chia sẻ vấn đề này cùng ai [9]. Tuy nhiên, hành vi bạo
lực thể xác hay bạo lực tình dục là hành vi bạo lực có thể nhìn thấy và những người xung quanh có thể nhận thấy dấu hiệu của việc người phụ nữ bị bạo lực qua những thương tích trên người. Do đó, họ có thể được hỗ trợ từ cộng đồng và xã hội về mặt pháp lý, y tế nếu như sự bạo hành quá nặng. Đối với bạo lực tinh thần, đây là hình thức bạo lực không thể nhìn thấy nên người ngoài khó có thể nhận biết nếu như không có sự chia sẻ từ những phụ nữ này. Bạo lực tinh thần diễn ra hàng ngày, tại nhiều gia đình với những mức độ khác nhau. Tuy nhiên, vì đặc điểm văn hóa, tôn giáo, trình độ học vấn mà người phụ nữ không nghĩ mình đang bị bạo lực tinh thần, cho rằng việc chịu đừng hay chấp nhận những vấn đề bạo lực tinh thần từ phía người chồng là “chuyện đương nhiên”. Dù biết hay không nhận biết bản thân đang bị bạo lực tình thần thì họ cũng không dễ dàng nói với người xung quanh hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ [9]. Thêm vào đó, thời gian mang thai là thời rất quan trọng và nhạy cảm đối với người phụ nữ, đặc biệt là những phụ nữ mang thai lần đầu hoặc cả những lần mang thai sau nếu như họ đang có những kỳ vọng về giới tính hay những vấn đề khác với đứa con sắp chào đời, nên thời gian này sẽ gây cho người phụ nữ những áp lực về mặt tinh thần từ chính những người chồng hay từ những người người xung quanh [10]. Cho đến nay, tại Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu về vấn đề bạo lực tinh thần đối với phụ nữ nói chung và đối với phụ nữ mang thai nói riêng, vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Thực trạng bạo lực tinh thần đối với phụ nữ mang thai tại huyện Đông Anh, Hà Nội năm 2014 và một số yếu tố liên quan” với những mục tiêu sau:
1. Mô tả thực trạng bạo lực tinh thần ở phụ nữ mang thai tại huyện Đông Anh, Hà Nội năm 2014.
2. Mô tả một số yếu tố liên quan đến bạo lực tinh thần đối với phụ nữ mang thai tại huyện Đông Anh, Hà Nội năm 2014.
Mục lục
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 4
1.1. Khái niệm và phân loại bạo lực 4
1.1.1. Khái niệm 4
1.1.2. Phân loại bạo lực 5
1.2. Tình hình bạo lực tinh thần của phụ nữ mang thai trên thế giới 7
1.2.1. Tình hình bạo lực đối với phụ nữ 7
1.2.2. Bạo lực đối với phụ nữ mang thai trên thế giới 8
1.3. Tình hình bạo lực chung và bạo lực tinh thần ở phụ nữ mang thai tại
Việt Nam 11
1.3.1. Tình hình bạo lực chung ■■
1.3.2. Tình hình bạo lực tinh thần ở phụ nữ mang thai 12
1.4. Các yếu tố liên quan đến bạo lực tinh thần đối với phụ nữ mang thai. 14
1.4.1. Những yếu tố liên quan đến bạo lực đối với phụ nữ 14
1.4.2. Những yếu tố liên quan đến bạo lực và bạo lực tinh thần đối với
phụ nữ trong thời gian mang thai 16
1.4.3. Những yếu tố văn hóa ảnh hưởng đến vấn đề bạo lực tinh thần .. 18
1.5. Hâu quả của bạo lực tinh thần đối với người phụ nữ mang thai 18
1.5.1. Hậu quả về mặt sức khỏe 18
1.5.2. Hậu quả về sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản 19
1.5.3. Hậu quả đối với sức khỏe tinh thần 19
1.5.4. Hậu quả đối với trẻ em 19
1.5.5. Những thiệt hại về kinh tế 20
1.5.6. Giảm tuổi thọ 20
1.6. Sự can thiệp với vấn đề bạo lực tinh thần đối với phụ nữ mang thai… 21
1.6.1. Luật pháp của các nước trên thế giới 21
1.6.2. Luật pháp của Việt Nam 21
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 23
2.1. Đối tượng nghiên cứu 23
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 24
2.2.1. Địa điểm nghiên cứu 24
2.2.2. Thời gian nghiên cứu: 25
2.3. Phương pháp nghiên cứu 25
2.3.1. Thiết kế nghiên cứu: 25
2.3.2 Cỡ mẫu và cách chọn mẫu 25
2.3.3 Biến số và chỉ số nghiên cứu 26
2.4. Kỹ thuật và phương pháp thu tháp thông tin 28
2.5. Quy trình thu thập số liệu 28
2.6. Phân tích số liệu: 29
2.7. Đạo đức nghiên cứu 30
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 32
3.1. Đạc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 32
3.2. Thực trạng bạo lực tinh thần ở phụ nữ mang thai 35
3.3. Nguyên nhân gây nên bạo lực tinh thần cho người phụ nữ mang thai. 41
3.4. Ảnh hưởng của bạo lực tinh thần đối với sức khỏe phụ nữ mang thai. 42
3.5. Một số yếu tố liên quan đến bạo lực tinh thần ở phụ nữ mang thai…. 44
3.5.1. Các yếu tố từ đặc điểm cả nhân của phụ nữ 44
3.5.2. Một số yếu tố liên quan đến bạo lực tinh thần đối với người phụ nữ
mang thai từ phía người chồng 44
3.5.3. Một số yếu tố từ phía gia đình nhà chồng 46
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 48
4.1. Thực trạng bạo lực tinh thần ở phụ nữ mang thai 48
4.2. Hình thức bạo lực tinh thần và vai trò của phụ nữ trong gia đình chồng
51
4.3. Một số yếu tố ỏnh hưởng đến bạo lực tinh thần ở người phụ nữ mang
thai 54
4.5. Hạn chế của nghiên cứu: 64
KẾT LUẬN 66
KHUYẾN NGHỊ 67
Tài liệu tham khảo
4. E G. Krug, Dahlberg, L.L., Mercey, JA, Zwi, AB, Lozano, R., (2002), Báo cáo Thế giới về Bạo lực;.
5. Kết quả từ nghiên cứu quốc gia về bạo lực gia đình với phụ nữ ở Việt Nam (2010).
6. Bùi Thị Thu Hà (2008), “Các yếu tố ảnh hưởng tới bạo lực gia đình ở phụ nữ Yên Phong, Bắc Ninh”, Tạp chí Y học thực hành – Bộ Y tế, 594+595 – số 1/2008.
9. Đặng Thị Bích Hằng (2014), Bạo lực gia đình đối với phụ nữ và những rào cản trong việc tìm kiếm sự hỗ trợ tại xã Vân Nội, huyện Đông Anh, Hà Nội năm 2014.
10. UNFPA (2011), Sự ưa thích con trai ở Việt Nam, ước muốn thâm căn, công nghệ tiên tiến.
11. Bộ tư pháp (2014), “Phòng, chống bạo lực gia đình – Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”.
12. Liên hiệp Quốc (1993), “Tuyên bố xóa bỏ bạo lực với phụ nữ”.
13. Hoàng Cầm Đào Thế Đức, Lê Hà Trung, Lee Kanthoul (2012), “”Dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về”-Xu hướng, con đường hình thành lối sống bạo lực và phi bạo lực của nam giới tại TP Huế và huyện Phú Xuyên, Việt Nam”.
16. “Tình hình bạo lực gia đình đối với phụ nữ ở Sơn La. Thực trạng và giải pháp” (2010).
17. Nghiên cứu rà soát các chương trình phòng chống bạo lực trên cơ sở giới ở Việt Nam (2007).
28. Nguyễn Thị Như Ngọc Nguyễn Thành Hiệp (2011), “Bạo hành gia đình trên thai kỳ và những yếu tố liên quan trên sản phụ ở thành phố Hồ Chí Minh”.
30. UNFPA (2014), “Báo cáo tóm tắt kết quả phân tích các yếu tố nguy cơ bị bạo lực bởi chồng”.
31. Dự án “Tăng cường năng lực cho cơ quan hành pháp và tư pháp phòng chống bạo lực gia đình tại Việt Nam (VNM/T28) (2011), Nghiên cứu về chất lượng dịch vụ Tư pháp Hình sự hiện nay dành cho nạn nhân bạo lực gia đình ở Việt Nam, Hà Nội.
32. Vũ Mạnh Lợi. Vũ Tuấn Huy. Nguyễn Hữu Minh. Jennifer Clement (1999), Bạo lực trên cơ sở giới: Trường hợp Việt Nam, Tài liệu của Ngân hàng Thế giới do các nhà nghiên cứu của Viện Xã hội học thực hiện.
33. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (2001), Bạo lực gia đình đối với phụ nữ Việt Nam. Kết quả nghiên cứu tại Thái Bình, Lạng Sơn và Tiền Giang.
34. Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hà Tây (2005), Báo cáo tổng kết tình hình thực hiện dự án Phòng chống bạo lực gia đình đối với phụ nữ, thực hiện bình đẳng giới ở cơ sở và cộng đồng. Tài liệu Hội thảo Bạo lực gia đình: Kinh nghiệm và giải pháp.
35. Nguyễn Đăng Vững (2008), Bạo lực bạn tình đối với phụ nữ ở nông thôn Việt Nam: thực trạng, các yếu tố nguy cơ, những ảnh hưởng đối với sức khỏe và các đề xuất giải pháp can thiệp.
37. Vũ Song Hà (2005), “Sự im lặng của phụ nữ và sự thỏa thuận trong gia đình. Thái độ và hành vi tình dục của phụ nữ nông thôn có gia đình”, Giới, tình dục và Sức khỏe tình dục, 08.
38. Phan Thị Thu Hiền (2005), “Cưỡng bức tình dục trong hôn nhân tại một vùng nông thôn Quảng Trị”, Giới, tình dục và Sức khỏe tình dục, 09.
39. Phạm thành Đức Nguyễn thị Như Ngọc , Nguyễn Văn Trương , Trần thị Mỹ Duyên “Tương quan giữa bạo hành gia đình và trầm cảm ở thai phụ thành phố Hồ Chí Minh”.
43. Hội đồng dân số Việt Nam (2000), Bạo hành trên cơ sở giới. Tài liệu tập huấn cho cán bộy tế, Hà Nội, tr 10-15.
44. Figueredo AJ Mc Closkey LA, Koss MP, (1995), “Tác động của Bạo lực gia đình có hệ thống đối với tinh thần trẻ em, Sự phát triển của trẻ em”.
45. E G. Krug, Dahlberg, L.L., Mercey, JA, Zwi, AB, Lozano, R., (2002), Báo cáo Thế giới về Bạo lực; Chương 4: Bạo lực bởi bạn tình, Gebeva Chương 4, Bạo lực bởi bạn tình,Geneva, Tổ chức Y tế Thế giới.
46. Nata Duvvury. Patricia Carney. Nguyễn Hữu Minh (2012), Báo cáo hoàn thiện về ước tính thiệt hại kinh tế do bạo lực gia đình đối với phụ nữ tại Việt Nam.
48. Nguyễn Thị Vân Anh (2011), Đặc điểm dịch tễ học bạo lực phụ nữ và hiệu quả mô hình can thiệp chăm sóc, hô trợ tại hai bệnh viện Đức Giang, Đông Anh – Hà Nội (2002 – 2009), Luận án Tiến sĩ Y học. Học viện Quân Y.
49. Tổng cục thống kê (2009), Tổng điều tra dân số và nhà ở Việt Nam 2009.
50. Nguyễn Vân Anh (2009), Đặc điểm dịch tễ học bạo lực phụ nữ và mô hình can thiệp chăm sóc, hô trợ tại hai bệnh viện Đức Giang, Đông Anh – Hà Nội (2002 – 2009).
51. Quốc hội nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006), Luật bình đẳng giới, chủ biên.
52. UN (2010), Bạo lực trên cơ sở giới.
54. Bùi Thị Thanh Mai. Phạm Vũ Thiên (2005), “Vì sao im lặng? Lý do phụ nữ không tìm kiếm sự giúp đỡ từ bên ngoài khi gặp bạo lực gia đình”, Mối liên quan giữa giới, sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục ở Việt Nam. Công ty Tư vấn Đầu tư Y tế. Nhà xuất bản Y học.
55. WHO (2002), WorldHealth Organization violence prevention activities, Available from: www3.unesco.org/Report/WHO.pdf.
56. UNFPA (2010), Bạo lực trên cơ sở giới. Báo cáo chuyên đề, tr 16-55.
58. UNFPA (2007), Phòng chống bạo lực gia đình: thực trạng, nhu cầu và ưu tiên cho các hoạt động can thiệp tại hai tỉnh Phú Thọ và Bến Tre.
59. Nguyễn Thị Vân Anh. Phạm Lê Tuấn (2010), “Những thuận lợi và thách thức trong triển khai hoạt động hỗ trợ nạn nhân bạo lực gia đình tại cộng đồng”, Tạp chí Y học thực hành – Bộ Y tế, (696), tr. 22-26.