Thực trạng lệch lạc khớp cắn và một số yếu tố liên quan đến ở học sinh 8-10 tuổi
Luận văn thạc sĩ y học Thực trạng lệch lạc khớp cắn và một số yếu tố liên quan đến ở học sinh 8-10 tuổi tại một số trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.Một hàm răng đẹp, ăn nhai tốt là mong muốn của tất cả chúng ta. Có rất nhiều yếu tố tác động gây lệch lạc khớp cắn trong đó có các thói quen răng miệng xấu như thói quen mút ngón tay, cắn môi, đẩy lưỡi, thở miệng và tình trạng mất răng sữa sớm. Tại Mỹ: Theo thống kê chỉ 1/3 dân số có khớp cắn bình thường, còn 2/3 dân số bị sai khớp cắn ở một mức độ nào đó. Tại Việt Nam theo điều tra của nhiều tác giả cho thấy tỷ lệ bị lệch lạc khớp cắn trong cộng đồng là rất lớn chiếm từ 80% đến trên 90% dân số. Những diễn biến về lệch lạc khớp cắn ở trẻ tuổi học đường cũng đang là những yếu tố làm gia tăng các bệnh răng miệng và đang là những nguy cơ tiềm ẩn gây rối loạn chức năng ăn nhai, khó cử động hàm và làm xấu khuôn mặt. Lệch lạc khớp cắn không chỉ ảnh hưởng tới tâm lý, chức năng, thẩm mỹ mà còn tạo điều kiện cho các bệnh răng miệng khác phát triển. Xác định tình trạng lệch lạc khớp cắn của trẻ em từ 8-10 tuổi sẽ góp phần không nhỏ vào công tác phòng bệnh và điều trị răng miệng cho trẻ em để có được khuôn mặt đẹp, hàm răng khỏe mạnh
Trong những năm gần đây ở Việt Nam với sự quan tâm của các bác sỹ Răng – Hàm – Mặt và các bậc phụ huynh về điều trị dự phòng lệch lạc răng cho trẻ đã mang lại cho trẻ một hàm răng bền vững, khỏe đẹp. Tuy nhiên, ở Việt Nam do đời sống, kinh tế của đa số người dân còn gặp khó khăn, hiểu biết về sức khỏe răng miệng còn hạn chế vì vậy việc dự phòng lệch lạc khớp cắn cho trẻ còn chưa được quan tâm đúng mức. Những nguyên nhân gây lệch lạc khớp cắn như răng sữa mất sớm hay những thói quen xấu về răng miệng vẫn chưa được quan tâm phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Ngày nay, trẻ em được tiếp cận với những phương tiện, kỹ thuật chỉnh nha hiện đại. Song để có được phương pháp điều trị dự phòng phù hợp với trẻ bị lệch lạc khớp cắn thì một việc làm không thể thiếu đó là điều tra tình Trạng khớp cắn của trẻ và tìm hiểu những yếu tố có liên quan đến những lệch lạc này để từ đó đưa ra những phương pháp can thiệp đơn giản, hữu hiệu, đỡ tốn kém. Chính vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thực trạng lệch lạc khớp cắn và một số yếu tố liên quan đến ở học sinh 8-10 tuổi tại một số trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ”. Nhằm 2 mục tiêu sau:
1. Mô tả thực trạng lệch lạc khớp cắn ở nhóm học sinh 8-10 tuổi tại một số trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, năm 2015.
2. Phân tích mối liên quan giữa thói quen xấu và mất răng hàm sữa sớm với tình trạng lệch lạc khớp cắn ở nhóm học sinh trên.
TÀI LIỆU THAM KHẢO Thực trạng lệch lạc khớp cắn và một số yếu tố liên quan đến ở học sinh 8-10 tuổi tại một số trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ
1. Hoàng Tử Hùng (2003). Giải phẫu răng. Nhà xuất bản y học, 185-195.
2. Đào Thị Hằng Nga (2004). Nhận xét tình hình mất răng hàm sữa sớm và những hậu quả lệch lạc răng ở học sinh lứa tuổi 9-10 Trường tiểu học Đông Thái – Hà Nội. Luận văn tốt nghiệp bác sĩ nội trú, Trường Đại Học Y Hà Nội .
4. Võ Trương Như Ngọc, Trần Thị Mỹ Hạnh, Đào Thị Hằng Nga và cs (2013) . Răng trẻ em tập 1. Nhà xuất bản Y học, 327 – 361.
5. Mai Thị Thu Thảo, Đoàn Quốc Huy (2004). Chỉnh Hình Răng Mặt – Kiến thức cơ bản và điều trị dự phồng. Nhà xuất bản Y học thành phố Hồ Chí Minh, 67 – 75.
6. Mai Thị Thu Thảo, Nguyễn Văn Lân, Phan Thị Xuân Lan (2004). Chỉnh Hình Răng Mặt – Kiến thức cơ bản và điều trị dự phồng. Nhà xuất bản Y học thành phố Hồ Chí Minh, 76 – 83.
12. Trần Hồng Nhung (1977). Răng hàm mặt tập 1. Nhà xuất bản y học Hà Nội, 494 – 496.
24. Võ Trương Như Ngọc, Trần Thị Mỹ Hạnh, Đào Thị Hằng Nga và cs (2014). Răng trẻ em tập 2. Nhà xuất bản Y học, 164 -166.
26. Trần Thúy Nga, Phan Thị Thanh Yên (2001). Nha khoa trẻ em. Nhà xuất bản Y học, 143 –
28. Võ Trương Như Ngọc, Trần Thị Mỹ Hạnh, Đào Thị Hằng Nga và cs (2014). Răng trẻ em tập 2. Nhà xuất bản Y học, 327 – 361.
31. Võ Trương Như Ngọc, Trần Thị Mỹ Hạnh, Đào Thị Hằng Nga và cs (2014). Răng trẻ em tập 2. Nhà xuất bản Y học, 273 -282.
33. Võ Trương Như Ngọc, Trần Thị Mỹ Hạnh, Đào Thị Hằng Nga và cs (2014). Răng trẻ em tập 2. Nhà xuất bản Y học, 205 – 231.
44. Võ Trương Như Ngọc, Trần Thị Mỹ Hạnh, Đào Thị Hằng Nga và cs (2014) . Răng trẻ em tập 2. Nhà xuất bản Y học, 284 – 305.
50. Hoàng Thị Bạch Dương (1999). Điều tra về lệch lạc răng hàm mặt trẻ em lứa tuổi 12 ở trường cấp II Amsterdam – Hà Nội. Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ y học, Trường đại học y Hà Nội.
51. Hoàng Tử Hùng (2004). Chỉnh hình răng mặt. Khoa răng hàm mặt trường Đại học Y dược Thành Phố Hồ Chí Minh, 67 – 74.
52. Lê Thị Bích Nga (2004). Nhận xét về tình trạng bất thường răng mặt của học sinh từ 12 – 15 tuổi trường THCS Trần Phú – Hải Phỏng. Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ y học, Trường Đại học Y Hà Nội.
53. Đồng Thị Mai Hương (2012). Thực trạng khớp cắn của sinh viên 20 tuổi tại Hải Phỏng. Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ y học, Trường Đại học Y Hà Nội.
54. Lê Thu Hương (2013). Thực trạng lệch lạc khớp cắn ở học sinh 8 – 10 tuổi tại trường tiểu học Đền Lừ – Hoàng Mai, Hà Nội năm 2012. Luận
văn tốt nghiệp bác sỹ nội trú bệnh viện 2013, Trường Đại học Y Hà Nội.
55. Phương Thị Trang (2011). Nhận xét thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng do mất răng hàm sữa sớm ở trẻ em từ 7 – 11 tuổi tại trường tiểu học Nguyễn Trãi, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội. Luận văn tốt nghiệp bác sỹ nội trú, Trường Đại học Y Hà Nội.
57. Vũ Hải Liêm (2009). Nhận xét mối liên quan giữa thói quen răng miệng xấu và lệch lạc khớp cắn ở trẻ em lứa tuổi 7 – 11 tại trường tiểu học Tân Mai, Hà Nội. Luận văn thạc sỹ y học, Trường Đại học Y Hà Nội.
MỤC LỤC Thực trạng lệch lạc khớp cắn và một số yếu tố liên quan đến ở học sinh 8-10 tuổi tại một số trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1. Bộ răng hỗn hợp 3
1.1.1. Trình tự mọc răng vĩnh viễn 3
1.1.2. Giai đoạn thành lập bộ răng hỗn hợp 4
1.1.3. Giai đoạn cung răng hỗn hợp ổn định 5
1.1.4. Giai đoạn thành lập bộ răng thiếu niên 6
1.2. Khớp cắn bình thường 6
1.2.1. Tương quan giữa các răng trong một hàm 6
1.2.2. Tương quan giữa các răng hàm trên và hàm dưới 7
1.2.3. Quan niệm khớp cắn bình thường của ANDREWS 7
1.3. Cách phân loại lệch lạc khớp cắn theo Angle 8
1.3.1. Lệch lạc Khớp cắn loại I 9
1.3.2. Lệch lạc khớp cắn loại II 9
1.3.3. Lệch lạc khớp cắn loại III 10
1.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng sai khớp cắn 11
1.4.1. Mất răng sữa sớm 11
1.4.2. Một số thói quen xấu ở miệng 13
1.4.3. Thói quen thở miệng 21
1.5. Một số nghiên cứu về khớp cắn 24
1.5.1. Một số nghiên cứu trên thế giới 24
1.5.2. Nghiên cứu ở Việt Nam 25
1.6. Một vài nét về dân số và kinh tế thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ …. 26
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27
2.1. Đối tượng nghiên cứu 27
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn lựa 27
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 27
2.1.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 27
2.1.4. Các bước tiến hành nghiên cứu 29
2.2. Phương pháp nghiên cứu 30
2.2.1. Phương pháp: Mô tả cắt ngang 30
2.2.2. Cỡ mẫu 30
2.2.3. Phương pháp khám 30
2.2.4. Thu thập thông tin 32
2.3. Xử lý số liệu 38
2.4. Sai số và khống chế sai số 38
2.5. Đạo đức trong nghiên cứu 38
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 39
3.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo tuổi, giới tính 39
3.2. Tình hình thói quen răng miệng xấu, mất răng sữa sớm và lệch lạc
khớp cắn 43
Chương 4: BÀN LUẬN 62
4.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo tuổi, giới tính 62
4.2. Tình trạng lệch lạc khớp cắn, thói quen răng miệng xấu và mất răng
hàm sữa sớm 64
4.2.1. Tình trạng lệch lạc khớp cắn 64
4.2.2. Tình hình thói quen răng miệng xấu, mất răng hàm sữa sớm .. 70
4.3. Mối liên quan giữa thói quen răng miệng xấu, mất răng hàm sữa
sớm và lệch lạc khớp cắn 74
4.3.1. Với thói quen xấu mút ngón tay 75
4.3.2. Với thói quen cắn môi dưới 76
4.3.3. Với thói quen xấu đẩy lưỡi 78
4.3.4. Với thói quen xấu thở miệng 79
4.3.5. Tình trạng mất răng hàm sữa sớm 81
KẾT LUẬN 82
KIẾN NGHỊ 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Thời kỳ mọc răng vĩnh viễn 3
Thứ tự mọc răng vĩnh viễn 4
Tiêu chuẩn chẩn đoán lệch lạc khớp cắn theo phân loại Angle 33
Các đặc trưng cá nhân của đối tượng nghiên cứu 39
Phân bố đối tượng nghiên cứu theo tiền sử Y và Nha khoa 41
Phân bố tình trạng thói quen răng miệng xấu theo tuổi 42
Phân bố tình trạng lệch lạc khớp cắn theo giới 42
Phân bố tình trạng thói quen răng miệng xấu theo giới 43
Phân bố tình trạng mất răng sữa sớm theo giới 43
Phân bố tình hình lệch lạc khớp cắn theo phân loại của Angle 43
Liên quan giữa thói quen răng miệng xấu, MRHSS và sai khớp
cắn theo phân loại Angle 46
Mối liên quan chi tiết giữa thói quen răng miệng xấu, MRHSS
và sai khớp cắn theo phân loại Angle 47
Mối liên quan giữa thói quen răng miệng xấu, MRHSS và tình
trạng lệch lạc răng phía trước 49
Mối liên quan chi tiết giữa các thói quen răng miệng xấu,
MRHSS và tình trạng lệch lạc răng phía trước hàm trên 50
Mối liên quan chi tiết giữa các thói quen răng miệng xấu,
MRHSS và tình trạng lệch lạc răng phía trước hàm dưới 51
Mối liên quan giữa thói quen răng miệng xấu, MRHSS và tình
trạng lệch lạc khớp cắn theo chiều đứng 52
Mối liên quan chi tiết giữa các thói quen răng miệng xấu, MRSS
và tình trạng lệch lạc khớp cắn theo chiều đứng 53
Mối liên quan chi tiết giữa các thói quen răng miệng xấu, MRHSS và
tình trạng lệch lạc khớp cắn theo chiều ngang, trước – sau 59
Một số nghiên cứu khớp cắn trong nướcError! Bookmark not
defined.
Bảng 4.2. Một số nghiên cứu về khớp cắn trên thế giớiError! Bookmark
not defined.
Bảng 4.3. Một số nghiên cứu thói quen răng miệng xấu trong và ngoài nước
Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo tuổi 40
Biểu đồ 3.2. Phân bố đối tượng theo tiền sử y khoa 41
Biểu đồ 3.3. Phân bố tình trạng mất răng sữa sớm theo tuổi 42
Biểu đồ 3.4. Tình trạng lệch lạc khớp cắn theo Angle 44
Biểu đồ 3.5. Phân bố tình trạng thói quen răng miệng xấu, mất răng hàm
sữa sớm 45
Giai đoạn vịt con xấu xí
Phân loại lệch lạc khớp cắn theo Angle
Lệch lạc Khớp cắn loại I
Lệch lạc Khớp cắn loại II
Tiểu loại 1
Tiểu loại 2
Lệch lạc khớp cắn loại III
Mất khoảng do mất răng hàm sữa thứ hai ở hàm dưới sớm
Thói quen mút ngón tay và sự sai lệch khớp cắn
Thói quen mút môi dưới
Thói quen thở miệng với sai khớp cắn
Thói quen thở miệng
Bộ dụng cụ khám vô khuẩn
Cách đo độ cắn chìa, độ cắn phủ
Thói quen mút ngón tay
Thói quen cắn môi dưới
Thói quen đẩy lưỡi
Thói quen thở miệng