Thực trạng mệt mỏi và một số yếu tố liên quan trên người bệnh suy thận mạn lọc máu chu kỳ tại một số bệnh viện ở Thành phố Nam Định

Đề tài cơ sở Thực trạng mệt mỏi và một số yếu tố liên quan trên người bệnh suy thận mạn lọc máu chu kỳ tại một số bệnh viện ở Thành phố Nam Định.Trên thế giới tình hình suy thận mạn ngày càng gia tăng. Theo Hội Thận học thế giới, hiện nay trên thế giới có trên 500 triệu người trưởng thành (chiếm 10%) bị bệnh thận mạn tính với một số mức độ khác nhau. Trong đó trên 4,5 triệu người được điều trị thay thế bằng lọc máu chu kỳ, lọc màng bụng liên tục ngoại trú hoặc ghép thận. Ước tính con số này sẽ tăng gấp đôi trong thập niên tới[3].
Tại Việt Nam, theo thống kê năm 2014 cả nước có khoảng 6 triệu người bị bệnh thận mạn chiếm 6,73% dân số. Trong đó có khoảng 800.000 người bệnh ở tình trạng suy thận mạn giai đoạn cuối cần điều trị thay thế nhưng chỉ có 10% người bệnh được điều trị lọc máu[7], trên thực tế, tỷ lệ này có thể cao hơn và ngày càng gia tăng. Ở Việt Nam, điều trị bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối như lọc màng bụng, đặc biệt là ghép thận còn nhiều hạn chế, nên lọc máu chu kỳ là lựa chọn phổ biến, vì vậy mà số người bệnh lọc máu tăng nhanh trong những năm gần đây. Theo thống kê năm 2014 cả nước có khoảng 20.000 người bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối đang được điều trị bằng lọc màng bụng và lọc máu chu kỳ[7].

Điều trị và chăm sóc cho người bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối đang đặt ra những thách thức lớn với ngành y tế không chỉ với một số nước đang phát triển mà còn là gánh nặng của một số nước phát triển. Tại Mỹ, trong năm 2008 có 362 người bệnh mới mắc bệnh thận giai đoạn cuối trên một triệu dân, trong đó chỉ có 57,2 người bệnh trên 1 triệu dân được ghép thận, còn lại 92% người bệnh lọc máu ở một số trung tâm, 1% lọc máu tại nhà, 7% thẩm phân phúc mạc[9]. Ở Úc, chi phí điều trị suy thận mạn giai đoạn cuối đến năm 2020 ước tính 12 tỷ USD, chi phí hàng năm cho chạy thận nhân tạo của mỗi người bệnh từ 50.000 – 80.000 USD[9].
Đối với những người bệnh suy thận mạn lọc máu chu kỳ, chất lượng cuộc sống đang được quan tâm hàng đầu đối với hệ thống y tế nhằm đảm bảo người bệnh có cuộc sống gần như người bình thường trong xã hội. Bên cạnh những khó khăn về mặt y học: Huyết áp, kiểm soát cân nặng, chế độ dinh dưỡng hợp2 lý,…người bệnh suy thận mạn có lọc máu chu kỳ còn phải đối diện với hàng loạt thách thức xã hội: Thay đổi việc làm, thay đổi lịch sinh hoạt, phải đến viện 3 lần/tuần để lọc máu, tốn kém về kinh tế,… điều này cũng góp phần làm gia tăng tình trạng mệt mỏi trên người bệnh.
Mệt mỏi là một trong những phàn nàn thường gặp nhất của người bệnh suy thận mạn lọc máu chu kỳ. Mệt mỏi làm cho chất lượng cuộc sống người bệnh suy giảm. Tầm quan trọng của sự mệt mỏi đối với người bệnh suy thận mạn có lọc máu chu kỳ đã được chứng minh bởi thực tế 94% người bệnh lọc máu chu kỳ mong muốn chạy thận nhiều hơn nếu có sự tăng mức năng lượng liên quan và giảm sự mệt mỏi [8]. Tỷ lệ mệt mỏi dao động từ 60% đến 97% ở người bệnh điều trị bằng phương pháp lọc máu[8]; [9]; [10]. Tuy nhiên hầu hết người bệnh suy thận mạn có lọc máu chu kỳ không được đánh giá đầy đủ về vấn đề mệt mỏi. Do đó việc tìm ra thực trạng mệt mỏi và một số yếu tố làm gia tăng mệt mỏi ở người bệnh suy thân mạn có lọc máu chu kỳ là cần thiết ở cả một số nước phát triển cũng như một số nước đang phát triển.
Tại thành phố Nam Định, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nam Định và Bệnh viện Công tỉnh Nam Định là hai bệnh viện lắp đặt máy thận nhân tạo sớm nhất. Đây chính là cơ sở tạo tạo điều kiện cho người bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối trong và ngoài tỉnh đến điều trị. Tuy rất nhiều người bệnh có than phiền về mệt mỏi nhưng các đề tài về vấn đề này còn rất hạn chế. Để giúp cho cán bộ điều dưỡng nói riêng và cơ quan quản lý y tế nói chung có thêm thông tin về vấn đề này để xây dựng kế hoạch quản lý, hỗ trợ, điều trị và chăm sóc kịp thời cho người bệnh suy thận mạn lọc máu chu kỳ chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Thực trạng mệt mỏi và một số yếu tố liên quan trên người bệnh suy thận mạn lọc máu chu kỳ tại một số bệnh viện ở Thành phố Nam Định” với 2 mục tiêu:
1. Khảo sát thực trạng mệt mỏi ở người bệnh suy thận mạn có lọc máu chu kỳ tại một số bệnh viện ở Thành phố Nam Định.
2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến tình trạng mệt mỏi trên người bệnh suy thận imạn có lọc máu chu kỳ

MỤC LỤC
1. ĐẶT VẤN ĐỀ ………………………………………………………………………………….. 1
2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………………………………. 3
2.1. Tổng quan về bệnh suy thận mạn ………………………………………………………. 3
2.2. Một số phương pháp điều trị suy thận mạn hiện nay……………………………… 9
2.3. Tổng quan về mệt mỏi ở người bệnh suy thận mạn có lọc máu chu kỳ…… 12
2.4. Khung lý thuyết…………………………………………………………………………….. 18
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU …………………………….. 20
3.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………………………….. 20
3.2. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………………………… 20
3.3. Mẫu và phương pháp chọn mẫu……………………………………………………….. 20
3.4. Công cụ và phương pháp thu thập thông tin ………………………………………. 21
3.5. Các biến nghiên cứu ………………………………………………………………………. 23
3.6. Các khái niệm, thang đo, tiêu chuẩn đánh giá…………………………………….. 23
3.7. Xử lý và phân tích số liệu……………………………………………………………….. 25
3.8. Khía cạnh đạo đức nghiên cứu…………………………………………………………. 25
4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU………………………………………………………………… 26
4.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu …………………………………………………. 26
4.2. Thông tin về tình trạng lọc máu của người bệnh…………………………………. 29
4.3. Một số thực trạng về mệt mỏi ở NB suy thận mạn có lọc máu chu kỳ ……. 30
4.4. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng mệt mỏi ở NB suy thận có lọc máu
chu kỳ ……………………………………………………………………………………………….. 31
5. BÀN LUẬN……………………………………………………………………………………. 35
5.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu …………………………………………………. 35
5.2. Một số thông tin về tình trạng lọc máu của người bệnh ……………………….. 37
5.3. Thực trạng mệt mỏi của người bệnh …………………………………………………. 38
5.4. Một số yếu tố liên quan tới tình trạng mệt mỏi ở người bệnh suy thận mạn
có lọc máu chu kỳ ……………………………………………………………………………….. 39
6. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ……………………………………………………………. 45
6.1. Kết luận……………………………………………………………………………………….. 456.2. Kiến nghị……………………………………………………………………………………… 45
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phụ lục 1: Phiếu điều tra
Phụ lục 2: Các biến số nghiên cứ