Thực trạng nhiễm khuẩn vết mổ ở người bệnh sau phẫu thuật và một số yếu tố liên quan tại 4 khoa ngoại bệnh viện đa khoa tỉnh cà mau năm 2017
Thực trạng nhiễm khuẩn vết mổ ở người bệnh sau phẫu thuật và một số yếu tố liên quan tại 4 khoa ngoại bệnh viện đa khoa tỉnh cà mau năm 2017.Nhiễm khuẩn vết mổ là một trong những nhóm nhiễm khuẩn bệnh viện thƣờnggặp [31] Nhiễm khuẩn vết mổ tác động không nhỏ đến tần suất mắc bệnh, khả năng phục hồi sau phẫu thuật của ngƣời bệnh, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí điều trị, tăng tỷ lệ tử vong cho ngƣời bệnh. Do đó, việc phát hiện sớm các dấu hiệu của nhiễm khuẩn vết mổ, can thiệp chăm sóc phù hợp là quan trọng hơn bao giờ hết trong việc giảm hậu quả do nhiễm khuẩn vết mổ, đặc biệt là trong bối cảnh vi sinh vật gây bệnh ngày càng kháng kháng sinh. Các nghiên cứu của các nƣớc và Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy nhiễm khuẩn vết mổ là một loại nhiễm khuẩn bệnh viện phổ biến, quan trọng, đứng hàng thứ 2 sau nhiễm khuẩn tiết niệu, chiếm 24,0% nhiễm khuẩn bệnh viện nói chung và tỷ lệ tử vong khoảng 1,9% [17]. Tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ chiếm từ 2,0% – 5,0% trong số 16 triệu ngƣời bệnh phẫu thuật hàng năm [20]
Tại Việt Nam tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ cao hơn các nƣớc phát triển chiếm từ 5,0%-10,0% [8]. Một nghiên cứu thực hiện năm 2014 tại bệnh viện đa khoa Đồng Tháp cho thấy tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ là 5,9% [15]. Bệnh viện đa khoa Cà Mau là bệnh viện hạng II , quy mô 700 giƣờng bệnh nhƣng luôn trong tình trạng quá tải công suất sử dụng giƣờng bệnh luôn ở mức cao( 128% trong năm 2016)[5], lƣu lƣợng ngƣời qua lại hằng ngày rất đông đặc biệt là khu vực phòng mổ và các khoa ngoại do thân nhân ngƣời bệnh chờ ngƣời thân phẫu thuật , Những yếu tố này tác động không nhỏ đến tình trạng nhiễm khuẩn trong bệnh viện.
Trong năm 2015, bệnh viện đã tiến hành khảo sát nhiễm khuẩn vết mổ theo hƣớng dẫn của Bộ Y tế. Tuy nhiên, đây chỉ là khảo sát cắt ngang thời gian trong một tháng với số lƣợng mẫu thấp (năm 2015: 112 mẫu, tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ là1,74%) [3] chƣa mang tính đại diện và chƣa phản ánh đƣợc thực trạng nhiễm`khuẩn vết mổ tại bệnh viện. Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này, nhằm đánh giá thực trạng nhiễm khuẩn vết mổ tại bệnh viện Cà Mau hiện nay nhƣ thế nào? Những yếu tố nào liên quan đến nhiễm khuẩn vết mổ? Từ đó khuyến nghị các2 giải pháp kiểm soát nhiễm khuẩn vết mổ, nâng cao chất lƣợng chăm sóc và điều trị ngƣời bệnh phẫu thuật tại bệnh viện. Xuất phát từ những lý do trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Thực trạng nhiễm khuẩn vết mổ ở người bệnh sau phẫu thuật và một số yếu tố liên quan tại 4 khoa ngoại bệnh viện đa khoa tỉnh cà mau năm 2017”
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ………………………………………………………………………………………………..i
MỤC LỤC…………………………………………………………………………………………………….ii
DANH MỤC CÁC BẢNG………………………………………………………………………………v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ………………………………………………………………vi
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………………………vii
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU…………………………………………………………………………….3
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ………………………………………………………………4
1.1. Nhiễm khuẩn vết mổ ………………………………………………………………………………..4
1.1.1. Khái niệm …………………………………………………………………………………………….4
1.1.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán nhiễm khuẩn vết mổ theo CDC ………………………………4
1.1.3. Nguồn tác nhân gây bệnh và cơ chế lây truyền …………………………………………5
1.1.4. Các yếu tố nguy cơ gây nhiễm khuẩn vết mổ ……………………………………………6
1.1.5. Tiêu chuẩn đánh giá phân loại vết mổ ……………………………………………………..8
1.1.6. Phòng ngừa nhiễm khuẩn vết mổ[31],[32] ……………………………………………….8
1.2. Một số nghiên cứu liên quan……………………………………………………………………12
1.2.1. Những nghiên cứu về nhiễm khuẩn vết mổ trên thế giới…………………………..12
1.2.2. Những nghiên cứu về nhiễm khuẩn vết mổ tại Việt Nam …………………………13
1.3. Vài nét về bệnh viện đa khoa Tỉnh Cà Mau[5]…………………………………………..14
1.3.1. Bệnh viện đa khoa Tỉnh Cà Mau …………………………………………………………..14
1.4. Khung lý thuyết……………………………………………………………………………………..15
Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………………………………………..16
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu……………………………………………………………………………..16
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu định lượng………………………………………………………….16
2.1.2. Đối tượng nghiên cứu định tính …………………………………………………………….16
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu…………………………………………………………….16
2.3. Thiết kế nghiên cứu………………………………………………………………………………..16
2.4. Mẫu và phƣơng pháp chọn mẫu………………………………………………………………17
2.4.1. Mẫu định lượng………………………………………………………………………………….17iii
2.4.2. Mẫu định tính ……………………………………………………………………………………..18
2.5. Phƣơng pháp thu thập số liệu…………………………………………………………………..18
2.5.1. Thu thập thông tin định lượng……………………………………………………………….18
2.5.2. Thu thập thông tin đinh tính………………………………………………………………….19
2.5.3. Điều tra viên và giám sát viên ………………………………………………………………19
2.6. Biến số nghiên cứu (phụ lục 7 và phụ lục 8)………………………………………………20
2.7. Các khái niệm, thƣớc đo, phƣơng pháp đánh giá………………………………………..20
2.7.1. Nhiễm khuẩn vết mổ: …………………………………………………………………………..20
2.7.2. Các trường hợp nghi ngờ nhiễm khuẩn vết mỗ………………………………………..20
2.7.3. Cách tính các chỉ số nghiên cứu ……………………………………………………………20
2.7.4 Các phương pháp đánh giá trong nghiên cứu ………………………………………….20
2.8. Phƣơng pháp phân tích số liệu …………………………………………………………………21
2.8.1. Phân tích số liệu định lượng …………………………………………………………………21
2.8.2. Phân tích số liệu định tính ……………………………………………………………………21
2.9. Đạo đức nghiên cứu ……………………………………………………………………………….21
2.10. Sai số và biện pháp hạn chế sai số ………………………………………………………….22
2.11. Hạn chế của nghiên cứu ………………………………………………………………………..22
Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………23
3.1. Đặc điểm chung và đặc điểm về điều trị ngƣời bệnh…………………………………..23
3.1.1 Đặc điểm chung của người bệnh ……………………………………………………………23
3.1.2. Tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ……………………………………………………………………..24
3.1.3. Đặc điểm của người bệnh trước phẩu thuật ……………………………………………25
3.1.5 Đặc điểm về phẫu thuật của ngƣời bệnh………………………………………………….28
3.1.6 Đặc điểm về phẫu thuật của người bệnh …………………………………………………29
3.2. Một số yếu tố liên quan đến nhiễm khuẩn vết mổ ………………………………………30
3.2.1. Mối liên quan giữa nhiễm khuẩn vết mổ và đặc điểm chung của người bệnh30
3.2.2. Mối liên quan giữa nhiễm khuẩn vết mổ và đặc điểm của người bệnh trước
phẩu thuật……………………………………………………………………………………………………30
Chƣơng 4. BÀN LUẬN ………………………………………………………………………………..36
4.1. Thực trạng nhiễm khuẩn vết mổ tại bệnh viện Đa khoa Cà Mau ………………….36iv
4.1.1. Đặc điểm chung của ngƣời bệnh nghiên cứu…………………………………………..36
4.1.2. Đặc điểm chung của ngƣời bệnh phân bố theo khoa điều trị……………………..37
4.1.4. Tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ theo từng khoa………………………………………………38
4.2. Một số yếu tố liên quan đến nhiễm khuẩn vết mổ trong nghiên cứu……………..39
Chƣơng 5: KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………43
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………….44
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………………………………..45
TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT:………………………………………………………………………………45
PHỤ LỤC……………………………………………………………………………………………………50
Phụ lục 1 : Tiêu chuẩn chẩn đoán nhiễm khuẩn vết mổ theo CDC ……………………..50
Phụ lục 2: Phiếu điếu tra nhiễm khuẩn vết mổ ………………………………………………..52
Phụ lục 3: Hƣớng dẫn phỏng vấn sâu lãnh đạo…………………………………………………53
Phụ lục 4: Hƣớng dẫn phỏng vấn sâu bác sĩ trƣởng khoa…………………………………..55
Phụ lục 5: Hƣớng dẫn phỏng vấn sâu điều dƣỡng …………………………………………….57
Phụ lục 8: nhóm biến định lƣợng thu thập từ thông tin thứ cấp ………………………….61v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.2: Thang điểm ASA đánh giá tình trạng ngƣời bệnh trƣớc phẫu thuật. …….20
Bảng 3.1: Đặc điểm chung của ngƣời bệnh (n=446) …………………………………………23
Bảng 3.2: Mô tả tỷ lệ nhiễm khuẩn vết mổ………………………………………………………24
Bảng 3.3: Đặc điểm về tình trạng ngƣời bệnh trƣớc phẫu thuật………………………….25
Bảng 3.4: loại phẫu thuật và tình trạng bệnh phân bố theo khoa điều trị ……………..27
Bảng 3.5 : Hình thức và phƣơng pháp phẫu thuật phân bố theo khoa………………….28
Bảng 3.6 : Thời gian phẫu thuật và sử dụng kháng sinh…………………………………….29
Bảng 3.7: Mối liên quan giữa nhiễm khuẩn vết mổ và đặc điểm chung của ngƣời
bệnh ……………………………………………………………………………………………………………30
Bảng 3.8: Mối liên quan giữa nhiễm khuẩn vết mổ và đặc điểm của ngƣời bệnh
trƣớc phẩu thuật……………………………………………………………………………………………30
Bảng 3.9: Mối liên quan giữa nhiễm khuẩn vết mổ và đặc điểm của ngƣời bệnh
trƣớc phẩu thuật……………………………………………………………………………………………31
Bảng 3.11: Mối liên quan giữa nhiễm khuẩn vết mổ và tình trạng ngƣời bệnh …….33
Bảng 3.13: Mối liên quan giữa nhiễm khuẩn vết mổ và phƣơng pháp phẫu thuật……..34
Bảng 3.14: Mối liên quan giữa nhiễm khuẩn vết mổ và thời gian phẫu thuật……….3