Thực trạng ô nhiễm môi trường, sức khoẻ người lao động và hiệu quả biện pháp can thiệp tại làng nghề
LUẬN ÁN Thực trạng ô nhiễm môi trường, sức khoẻ người lao động và hiệu quả biện pháp can thiệp tại làng nghề tái chế kim loại Văn Môn, Yên Phong, Bắc Ninh.Những năm qua, cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất nước, kinh tế nông nghiệp và cuộc sống nông thôn cũng có những bước phát triển đáng kể. Nhiều ngành nghề sản xuất quy mô nhỏ và vừa đang được khôi phục và phát triển, đã có tác dụng to lớn trong sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, vừa lưu giữ truyền thống và bản sắc văn hóa, vừa tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Các làng nghề đã thu hút nhiều thành phần kinh tế tham gia như kinh tế cá thể (72%), tập thể (18%), doanh nghiệp tư nhân (10%), thu hút tới 11 triệu lao động, chiếm khoảng 30% lực lượng lao động nông thôn. Tỷ lệ thời gian làm việc được sử dụng lao động trong độ tuổi của khu vực nông thôn là 80% [67]. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích mà các làng nghề mang lại thì hoạt động của một số làng nghề cũng đã gây ra nhiều tác động bất lợi cho môi trường, cảnh quan và đặc biệt là ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của người lao động và cộng đồng dân cư [1].
Bắc Ninh là một tỉnh có rất nhiều làng nghề truyền thống, trong đó xã Văn Môn, huyện Yên Phong là một trong những làng nghề xuất hiện rất sớm ở Bắc
Ninh, đã từ lâu nổi tiếng với nghề tái chế kim loại từ phế thải. Theo thống kê của
Ủy ban nhân dân xã Văn Môn năm 2011, sản lượng thành phẩm các loại ở làng nghề đạt hơn 600 tấn/ngày; giải quyết việc làm thường xuyên cho hơn 1.000 lao động trong và ngoài địa phương. Phát triển tiểu thủ công nghiệp góp phần không nhỏ trong việc phát triển kinh tế và cải thiện đời sống người dân nơi đây [34]. Cùng với sự phát triển kinh tế, môi trường làng nghề Văn Môn đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe người dân, mà nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do sự phát triển làng nghề thiếu bền vững; công nghệ sản xuất lạc hậu, chưa có sự đầu tư cho hệ thống xử lý chất thải. Mặc dù các cơ quan Nhà nước nói chung và chính quyền địa phương tỉnh Bắc Ninh nói riêng đã có những giải pháp tích cực trong công tác bảo vệ môi trường tại làng nghề nhưng vẫn còn nhiều hạn chế, hiệu quả chưa thực sự cao, tình trạng ô nhiễm môi trường cải thiện còn chậm chạp. Kết quả quan trắc môi trường tại thôn Mẫn Xá, Văn Môn của Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh 2011 cho thấy hàm lượng SO2 vượt QCVN 05:2009 3,9 lần, nồng độ NO2 cao hơn QCCP tới 3,8 lần do bị ô nhiễm bởi khí thải từ các lò sản xuất; nước thải có hàm lượng COD cao gấp QCVN
24:2009 2,3 lần, TSS vượt quy chuẩn 4,5 lần, đất và nước có dấu hiệu ô nhiễm kim loại nặng [40]. Kết quả điều tra sơ bộ cho thấy, tỷ lệ người mắc các bệnh về đường hô hấp, bệnh da do tiếp xúc nghề nghiệp… cũng như tỷ lệ ốm, nghỉ việc của người trực tiếp tái chế kim loại cao hơn so với cộng đồng dân cư chung [59], [44].
Tại Việt Nam, và đặc biệt ở xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về môi trường và sức khỏe của người lao động tại các làng nghề nhưng chủ yếu chỉ dừng ở mức độ mô tả thực trạng ô nhiễm môi trường làng nghề, sức khỏe người lao động. Các nghiên cứu áp dụng mô hình bao gồm các giải pháp can thiệp khác nhau làm giảm ô nhiễm môi trường và nâng cao sức khỏe cộng đồng, cũng như đánh giá hiệu quả của các mô hình đó chưa nhiều. Với các lý do trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Thực trạng ô nhiễm môi trường, sức khoẻ người lao động và hiệu quả biện pháp can thiệp tại làng nghề tái chế kim loại Văn Môn, Yên Phong, Bắc Ninh ” nhằm ba mục tiêu:
1. Đánh giá thực trạng môi trường lao động trong các cơ sở tái chế kim loại tại xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh năm 2013.
2. Mô tả tình hình sức khỏe, cơ cấu bệnh tật và mức độ thấm nhiễm kim loại nặng ở người lao động trong các cơ sở tái chế kim loại tại xã Văn Môn,
huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh năm 2013.
3. Đánh giá hiệu quả các biện pháp giáo dục, truyền thông và áp dụng công nghệ xử lý khí thải tiên tiến trong các cơ sở tái chế kim loại tại xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh năm 2013 – 2014.
DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
1. T. V. Thiện, N. T. H. Hạnh, N. T. T. Dương và cộng sự (2015), “Hiệu quả cải thiện an toàn lao động tại các cơ sở tái chế kim loại ở xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh ”, Tạp chí Y học dự phòng XXV (12), tr. 221.
2. T. V. Thiện, N. T. H. Hạnh, N. T. T. Dương và cộng sự (2015), “Cơ cấu bệnh tật của người lao động tại làng nghề tái chế kim loại xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh năm 2013”, Tạp chí Y học dự phòng XXV (t13), tr. 213.
TÀI LIỆU THAM KHẢO Thực trạng ô nhiễm môi trường, sức khoẻ người lao động và hiệu quả biện pháp can thiệp tại làng nghề tái chế kim loại Văn Môn, Yên Phong, Bắc Ninh
TIẾNG VIỆT
1. Nguyễn Thị Ngọc Anh (2004), Khảo sát điều kiện lao động và bước đầu áp dụng giải pháp can thiệp tại làng nghề dệt lụa Vạn Phúc, thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây, Trường Đại học Y Hà Nội.
2. Lê Huy Bá (2008), Độc học môi trường cơ bản, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia, Tp. Hồ Chí Minh.
3. Hoàng Văn Bính (2007), Độc chất học công nghiệp và dự phòng nhiễm độc, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội.
4. Nguyễn Thanh Bình (1999), Môi trường và phát triển tại các làng nghề thủ công, công nghiệp hoá, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
5. Đặng Kim Chi (2007), Làng nghề Việt Nam và quá trình phát triển bền vững, ĐH Bách Khoa Hà Nội, Hà Nội.
6. Đặng Kim Chi, Tưởng Thị Hội và Nguyễn Đức Khiển (2005), Tài liệu
Hướng dẫn các giải pháp cải thiện môi trường cho làng nghề tái chế kim loại, Nhà xuất bản Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội, 83.
7. Đặng Kim Chi, Tưởng Thị Hội và Nguyễn Đức Khiển (2010), Hướng dẫn áp dụng các giải pháp cải thiện môi trường cho làng nghề tái chế kim loại, Nhà xuất bản Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội, 83.
8. Đặng Kim Chi, Nguyễn Ngọc Lân và Trần Lệ Minh (2005), Làng nghề Việt Nam và Môi trường, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội.
9. Đặng Thị Kim Chi (1998), Môi trường của sự phát triển trong công nghiệp hoá các làng nghề thủ công: Đánh giá hiện trạng môi trường không khí tại ba làng nghề thủ công, Đại học Bách khoa Hà Nội, Hà Nội.
10. Đặng Tuấn Chinh (2008), Thực trạng thâm nhiễm asen và mối liên quan giữa mức độ ô nhiễm asen trong nước giếng khoan dùng trong ăn uống với thâm nhiễm asen trên người tại 8 xã tỉnh Hà Nam năm 2008, Đại học Y tế công cộng, Hà Nội.
11. Trần Thị Kim Chung (2005), Thực trạng điều kiện lao động và tình hình sức khỏe người lao động làng nghề sản xuất sắt Đa Hội, Bắc Ninh, Đại học Y Hà Nội.
12. Trần Thị Kim Chung (2005), Thực trạng điều kiện lao động và tình hình sức
khỏe người lao động làng nghề sản xuất sắt Đa Hội, Bắc Ninh, Y tế công
cộng, Trường Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
13. Đặng Thị Kim Chi và cs. (1998), Môi trường của sự phát triển trong công nghiệp hoá các làng nghề thủ công: Đánh giá hiện trạng môi trường không khí tại ba làng nghề thủ công, Đại học Bách khoa Hà Nội, Hà Nội.
14. Đào Phú Cường, Tạ Tuyết Bình và Nguyễn Bích Diệp (2008), Môi trường làm việc ở một số cơ sở cơ khí, Hội nghị khoa học quốc tế Y học lao động và Vệ sinh môi trường lần thứ III, Hà Nội, tr. 36.
15. Mai Thành Đạt (2014), Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại làng nghề tái chế kim loại thôn Bình Yên, xã Nam Thanh, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định, Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
16. Nguyễn Kiên Dũng, Cao Phong Nhã và Lưu Đức Hiền (2007), Hiện trạng môi trường tỉnh Vĩnh Phúc và những thách thức, Hội thảo khoa học lần thứ X, Viện KH KTTV & MT, Hà Nội, tr. 153.^
17. Phan Hướng Dương (2001), Khảo sát điều kiện lao động và bước đầu áp dụng giải pháp can thiệp tại làng nghề chế biến lương thực xã Dương Liễu huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Tây, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
18. Vũ Thị Thùy Dương (2008), Đánh giá hàm lượng kim loại nặng (As, Cd, Pb, Cu, Zn) trong môi trường đất tại làng nghề đúc nhôm, chì Văn Môn – Yên Phong – Bắc Ninh, Đại học Nông nghiệp Hà Nội, Hà Nội.
19. Phạm Viết Duy (2011), Nghiên cứu áp dụng các giải pháp giảm thiểu ô
nhiểm môi trường và bệnh nghề nghiệp ở các làng chế tác đá huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, Khoa học môi trường, Đại học Khoa học Tự nhiên, Hà Nội.
20. Nguyễn Thu Hà, Tạ Tuyết Bình và Bùi Quang Trung (2008), Môi trường lao
động và tình hình sức khỏe bệnh tật của công nhân khu công nghiệp Nam Việt Trì, Hội nghị khoa học Y học lao động toàn quốc lần thứ VII, Hà Nội, tr.
42. ‘ ^
21. Nguyễn Khắc Hải, Nguyễn Quốc Thức và Nguyễn Duy Bảo (2004), Nghiên
cứu một số biện pháp giảm nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp do ô nhiễm
không khí trong công nhân luyện kim, Đề tài cấp Nhà nước, Mã số KC 10¬09, Hà Nội.
22. Nguyễn Khắc Hải, Nguyễn Quốc Thức và Lê Đình Minh (2006), Nghiên cứu tình hình sức khoẻ, bệnh tật của cộng đồng dân cư vùng khai khoáng mỏ và phòng chống một số bệnh mới xuất hiện có liên quan, Đề tài cấp nhà nước, Viện Y học lao động và Vệ sinh môi trường, Hà Nội.
23. Đỗ Hàm (2007), Vệ sinh lao động và bệnh nghề nghiệp, Nhà xuất bản Lao động- Xã hội,, Hà Nội.
24. Đỗ Thanh Hiền (2015), Hiện trạng và giải pháp bảo vệ môi trường làng nghề tái chế kim loại xã Đại Bái, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh, Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
25. Bộ Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế và Tổng Công đoàn Việt Nam (1976), Thông tư Liên bộ số 08/TTLB ngày 19/5/1976 về quy định một số bệnh nghề nghiệp và chế độ đãi ngộ công nhân viên chức nhà nước mắc bệnh nghề nghiệp.
26. Lê Thị Cẩm Hồng và Nguyễn Lan Phương (2008), Nghiên cứu đánh giá hiện trạng môi trường và đề xuất các biện pháp kiểm soát ô nhiễm làng nghề đúc đồng Phước Kiều, tỉnh Quảng Nam, Hội nghị Sinh viên Nghiên cứu Khoa học lần XI, Đại học Đà Nẵng, tr. 220-226.
27. Phạm Hùng (2002), Tìm hiểu ảnh hưởng môi trường làng nghề tới một số bệnh nổi trội tại xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
28. Đan Thị Lan Hương (2002), Thực trạng vệ sinh môi trường và một số đặc
điểm bệnh tật làng nghề Thiết Trụ, xã Bình Minh, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên, Đại học Y tế Công cộng, Hà Nội.
29. Lê Văn Khoa (2011), Để phát triển kinh tế làng nghề bền vững, Viện Tư vấn phát triển (CODE).
30. Hoàng Khải Lập, Nông Thanh Sơn và Đồng Ngọc Đức (1998), “Đánh giá thực trạng một số đặc điểm sự tác động và mối liên quan giữa môi trường – sức khoẻ nhân dân xã Nam Hoà – Đồng Hỷ – Thái Nguyên”, Kỷ yếu công trình NCKH – Trường Đại học Y khoa Thái Nguyên, NXB Y học Hà Nội, Hà Nội, tr. 17-47.
31. Hà Thị Liên (2012), Nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường làng nghề đến sức khoẻ cộng đồng trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh và đề xuất các biện pháp khắc phục, Khoa học Môi trường, Đại học Thuỷ Lợi, Hà Nội.
32. Nguyễn Hoàng Long (2011), Thực trạng điều kiện lao động và tình hình sức khỏe người lao động làng nghề tái chế kim loại, Viện Ngiên cứu KHKT Bảo hộ lao động, Hà Nội.
33. Võ Văn Minh và Võ Châu Tuấn (2012), Công nghệ xử lý kim loại nặng trong nước thải làng nghề tái chế kim loại – Hướng tiếp cận và triển vọng, Đại học Đà Nẵng, Đà Nẵng.
34. UBND xã Văn Môn (2013), Tình hình kinh tế – xã hội năm 2013, phương hướng nhiệm vụ chủ yếu năm 2014, UBND xã Văn Môn, Bắc Ninh.
35. Vũ Hoàng Nam (2010), “Một số bàn luận về làng nghề tái chế kim loại ở Việt Nam”, Tạp chí Kinh tế Phát triển. 216, tr. 201-209.
36. Bùi Bích Ngọc, Nguyễn Hữu Chỉnh và Phạm Văn Hán (2002), Tác động của lao động tới sức khỏe người làng nghề đúc tại Mỹ Đồng, Thủy Nguyên, Hải Phòng, Hội nghị khoa học các trường Y dược toàn quốc, Cần Thơ, tr. 16-20.
37. Đặng Minh Ngọc (2004), Nghiên cứu phương pháp phân tích hàm lượng asen trong máu và nước tiểu để theo dõi sinh học và thăm dò khả năng đào thải asen, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, Hà Nội.
38. Đặng Minh Ngọc, Hà Huy Kỳ và Nguyễn Thị Toán (2004), Nghiên cứu tình hình nhiễm độc Cadimi do tiếp xúc nghề nghiệp để đề xuất bổ sung vào danh mục bệnh nghề nghiệp, Báo cáo Tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ,
Bộ Y tế.
39. Lâm Bích Ngọc (2000), “Phát triển làng nghề ở các tỉnh phía Nam và Nam trung bộ: Cần xây dựng giải pháp bảo vệ môi trường”, Tạp chí Bảo vệ môi trường. 8, tr. 23.
40. Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Bắc Ninh (2013), Nghiên cứu chất lượng môi trường không khí và nước tại các làng nghề trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Bắc Ninh, Bắc Ninh.
41. Sở Công thương Bắc Ninh (2012), Làng nghề Bắc Ninh hội nhập và phát triển, Sở Công thương Bắc Ninh, Bắc Ninh.
42. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh (2012), Điều tra, đánh giá hiện trạng các chỉ thị môi trường trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh, Bắc Ninh.
43. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh (2013), Kiểm tra công tác bảo vệ môi trường làng nghề tỉnh Bắc Ninh, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh, Bắc Ninh.
44. Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Ninh (2007), Quyết định số: 1482/QĐ-UBND ngày 31 tháng 10 năm 2007 về việc phê duyệt đề án xử lý, giảm thiểu ô nhiễm môi trường các làng nghề trên địa bàn tỉnh, Bắc Ninh.
45. Lê Thị Tú Oanh (2012), Nghiên cứu xác lập mạng lưới điểm quan trắc chất lượng không khí làng nghề phục vụ công tác giám sát và quản lý chất lượng môi trường không khí thành phố Hà Nội, giai đoạn 2010 – 2030, Khoa học môi trường, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
46. Đào Ngọc Phong (1994), Ảnh hưởng của khí hậu tới sức khoẻ, Bách khoa thư Bệnh học, Trung tâm biên soạn từ điển Bách khoa Việt Nam, Hà Nội.
47. Đào Ngọc Phong (1997), Vệ sinh môi trường không khí, vệ sinh môi trường dịch tễ, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
48. Vũ Minh Phượng (2002), Khảo sát điều kiện lao động và tình hình sức khoẻ của làng nghề Đại Bái – Bắc Ninh, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
49. Lê Xuân Tâm và Nguyễn Tất Thắng (2013), “Phát triển làng nghề tỉnh Bắc Ninh trong bối cảnh xây dựng nông thôn mới”, Tạp chí Khoa học và phát triển. 11(8), tr. 1214-1222.
50. Bộ Y tế (1997), Quyết định về việc ban hành “Tiêu chuẩn phân loại sức khoẻ để khám tuyển, khám định kỳ” cho người lao động, Bộ Y tế, Hà Nội.
51. TCVN 5508:2009, không khí vùng làm việc- yêu cầu về điều kiện vi khí hậu và phương pháp đo, TCVN/TC 146
52. Bộ Y tế (2003), Tiêu chuẩn vệ sinh lao động, Nhà xuất bản Y^ học, Hà Nội.
53. Bộ Y tế (2007), Thông tư Hướng dẫn khám sức khoẻ, Bộ Y tế, Hà Nôi.
54. Bộ Y tế (2009), Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt, Bộ Y tế, Hà Nội.
55. Nguyễn Thị Kim Thái và Lương Thị Mai Hương (2011), “Đánh giá thực
trạng quản lý chất thải rắn tại các làng nghề tái chế phế liệu và đề xuất các giải pháp quản lý”, Tạp chí Khoa học công nghệ Xây dựng. 9(5), tr. 114-120.
56. Nguyễn Thị Thắm (2011), Đánh giá hiện trạng môi trường đất, nước một số
làng nghề trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh và đề xuất giải pháp giảm thiểu ô
nhiễm, Đại học Khoa học Tự nhiên, Hà Nội.
57. Phạm Văn Thành (2009), Hiện trạng môi trường làng nghề thêu ren An Hòa, xã Thanh Hà, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam và một số giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, Nông nghiệp, Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội.
58. Phùng Thị Thảo (2004), Ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường lên sức khỏe
người lao động làng nghề cơ khí Vân Chàng, Nam Định, Đại học Y Hà Nội, Hà Nội.
59. Trần Văn Thiện (2009), Đánh giá thực trạng ô nhiễm không khí và khảo sát một số chất độc hại trong nước tiểu của công nhân tại làng nghề tái chế nhôm Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh năm 2009, Đại học Y tế Công cộng, Hà Nội.
60. Lê Quang Thọ (2000), Đánh giá tác động của ô nhiễm môi trường không khí khu vực công ty Superphosphate và hóa chất Lâm Thao lên sức khỏe dân cư vùng xung quanh, Đại học Y Hà Nội.
61. Nguyễn Quốc Thức (2000), “Mẫu cá nhân và đánh giá nguy cơ nhiễm độc chì trong công nhân luyện kim”, Tạp chí Y học dự phòng. 4.
62. Nguyễn Quốc Thức (2006), Đánh giá hiện trạng môi trường và sức khỏe của người lao động tại một số doanh nghiệp nhỏ sản xuất gốm sứ Bát Tràng và thực hiện một số biện pháp can thiệp, Bộ Y tế, Hà Nội.
63. Bùi Thị Kim Thúy (2012), Nghiên cứu hiện trạng môi trường và xây dựng
mô hình xử lý chất thải rắn tại làng nghề khảm trai Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, thành phố Hà Nội, Khoa học môi trường, Đại học Khoa học Tự
nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
64. Lê Vân Trình, Trần Đức Bắc và Đỗ Thu Hạnh (2002), Một số kết quả nghiên cứu bước đầu về môi trường, điều kiện lao động và sức khỏe người lao động tại các cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp làng nghề, Hội thảo Khoa học công tác an toàn vệ sinh lao động và bảo vệ môi trường trong gia đoạn công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, Viện nghiên cứu khoa học Kỹ thuật bảo hộ lao động, Hà Nội, tr. 177-199.
65. Lê Trung (1997), Bệnh nghề nghiệp, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
66. Lê Trung (2001), Bệnh nhiễm độc nghề nghiệp, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
67. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2008), Báo cáo môi trường quốc gia 2008: Môi trường làng nghề Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Hà Nội.
68. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2009), Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp đối với bụi và các chất vô cơ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Hà Nội.
69. Bộ Tài nguyên và môi trường (2011), Báo cáo về việc thực hiện chính sách, pháp luật về môi trường tại các khu kinh tế, làng nghề, Bộ Tài nguyên và môi trường, Hà Nội.
70. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2011), Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Hà Nội.
71. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2013), Hiểm họa ô nhiễm từ làng nghề tái
chế, Bộ Tài nguyên và Môi trường, truy cập ngày 8/12/2015-2015, tại trang web
http://www.monre.gov.vn/v35/default.aspx?tabid=428&CateID=24&ID=118
797&Code=24AT118797.
72. Trạm Quan trắc và Phân tích môi trường (2011), Báo cáo hiện trạng môi trường 5 năm tỉnh Bắc Ninh 2006-2010, Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Ninh, Bắc Ninh.
73. Nguyễn Thị Hồng Tú (2000), “Nghiên cứu thực trạng làm việc và sức khoẻ người lao động ở các làng nghề tại một số tỉnh phía Bắc “, Tạp chí Bảo hộ lao động. 3.
74. Nguyễn Thị Hồng Tú (2000), An toàn vệ sinh lao động và chăm sóc sức khỏe người lao động khu vực sản xuất công nghiệp và thủ công nghiệp quốc
doanh, Viện Nghiên cứu Bảo hộ lao động, Liên đoàn lao động tỉnh Thừa
Thiên- Huế, Thừa Thiên – Huế, 69-78.
75. Nguyễn Thị Cẩm Vân (2013), Đánh giá hiện trạng môi trường nước và
không khí tại làng nghề tái chế sắt thép Châu Khê, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh và đề xuất các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, Đại học Nông nghiệp Hà Nội.
76. Phan Thuý Yến (2002), Nghiên cứu biến đổi một số chỉ tiêu sinh lý, sinh hoá của người lao động trong môi trường bụi silic, chì, Đề tài 95-36/VBH, Viện nghiên cứu Khoa học kỹ thuật – BHLĐ, Hà Nội.
TIENG ANH
77. Ferreira P. C., Piai Kde A. va Takayanagui A. M. (2008), “Aluminum as a risk factor for Alzheimer’s disease”, RevLat Am Enfermagem. 16(1), tr. 7.
78. Fu C., Zhu M. va Yu T. S. (2013), “Effectiveness of participatory training on improving occupational health in small and medium enterprises in China”, Int. J. Occup. Environ. Health. 64(2), tr. 99-107.
79. T. J. Cole va cac cong sn. (2000), “Establishing a standard definition for child overweight and obesity worldwide: international survey”, Bmj. 320(7244), tr. 1240-3.
80. Le Van T. D., Koh W. P. va Lee H. P. (2006), “Vapor, dust, and smoke exposure in relation to adult-onset asthma and chronic respiratory symptoms: the Singapore Chinese Health Study”, Am. J. Epidemiol. 163(12), tr. 1118.
81. Nguyen Phuong Hanh va Chu Thi Thu Ha (2012), “Investigation of the pollution status and the waste reusing ability in trade village Duong Lieu, Hoai Duc, Hanoi”, J. Viet. Env. 3(2), tr. 87-91.
82. Guseva Canu I., Faust S. va Canioni P. (2013), “Attitude towards personal protective equipment in the French nuclear fuel industry”, Arh Hig Rada Toksikol. 64(2), tr. 99-107.
83. Donham K.J., Kline A. K. va Kelly K. M. (2013), “Respirator and hearing protection use in the certified safe farm program”, J. Agromedicine. 18(1), tr. 18-26.
84. Domingo J. L. (2006), “Aluminum and other metals in Alzheimer’s disease: a review of potential therapy with chelating agents”, JAlzheimers Dis. 10(2-3), tr. 41.
85. Godderis L., Deschuyffeleer T. va Roelandt H. (2008), “Exposure to metalworking fluids and respiratory and dermatological complaints in a secondary aluminium plant”, Int. Arch. Occup. Environ. Health. 81(7), tr. 845.
86. Johnsen H. L., Hetland S. M. va Benth J. S. (2010), “Dust exposure assessed by a job exposure matrix is associated with increased annual decline in FEV1: a 5-year prospective study of employees in Norwegian smelters”, Am. J. Respir. Crit. Care Med. 181(11), tr. 40.
87. Leira H. L. (2008), “Occupational asthma in Norway”, Tidsskr Nor Laegeforen. 128(23), tr. 21.
88. Kim Y. M. va Jeong I. S. (2010), “Change of stages and related factors for wearing of hearing protection device among noisy workplace- workers”, J. Korean Acad. Nurs. 40(5), tr. 736-46.
89. Mulak M., Misiuk-Hojlo M. va Markuszewski B. (2008), “Influence of chronic exposure to heavy metals on eyesight”, Klin Oczna. 110(4-6), tr. 82.
90. Wu M. M., Kuo T. L. va Hwang Y. (1989), “Dose-response relation between arsenic concentration in well water and mortalityfromcancers and vascular diseases”, Am J. Epidemiol. 1123(1132), tr. 6.
91. Zheng N., Liu J. va Wang Q. (2010), “Health risk assessment of heavy metal exposure to street dust in the zinc smelting district, Northeast of China”, Sci Total Environ. 40(4), tr. 33.
92. El Dib R. P., Mathew J. L. va Martins R. H. (2012), “Interventions to promote the wearing of hearing protection”, Cochrane Database Syst Rev. 4:CD005234.
93. Ali R., Shaharudin R. va Omar A. (2012), “Workplace injuries and risk reduction practices in Malaysia”, Int. J. Occup. Environ. Health. 18(4), tr. 299-306.
94. Agency for Toxic Substances and Disease Registry (1999), Toxicological profile for Mercury.
95. Agency for Toxic Substances and Disease Registry (2007), Toxicological profile for Lead.
96. Agency for Toxic Substances and Disease Registry (2012), Toxicological Profile for Cadmium.
97. Buranatrevedh S. (2010), “Health risk assessment of workers exposed to metals from an aluminium production plant”, J. Med. Assoc. Thai. 93(7), tr.
41.
98. U.S. Department of Health and Human Services (2003), The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure.
99. Iwata T., Sakamoto M. va Feng X. (2007), “Effects of mercury vapor exposure on neuromotor function in Chinese miners and smelters”, Int. Arch Occup Environ Health. 381(7), tr. 5.
100. WHO (2004), Guidelines on the prevention of toxic exposures : education and public awareness activities, International Programme on Chemical Safety, Geneva.
101. WHO (2013), The prevention occupational diseases.
102. Gilbert Y., Veillette M. va Meriaux A. (2010), “Metalworking fluid-related aerosols in machining plants”, J. Occup. Environ. Hyg. 7(5), tr. 9.
MỤC LỤC Thực trạng ô nhiễm môi trường, sức khoẻ người lao động và hiệu quả biện pháp can thiệp tại làng nghề tái chế kim loại Văn Môn, Yên Phong, Bắc Ninh
DANH MỤC VIẾT TẮT I
DANH MỤC BẢNG II
DANH MỤC BIỂU ĐỒ VII
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Một số đặc điểm của làng nghề tái chế kim loại 3
1.2. Tình hình ô nhiễm môi trường tại các làng nghề tái chế kim loại 7
1.2.1. Tình hình ô nhiễm không khí tại các làng nghề tái chế kim loại 8
1.2.2. Tình hình ô nhiễm nước và đất tại các làng nghề tái chế kim loại 10
1.3. Tình hình sức khỏe và cơ cấu bệnh tật của người lao động tái chế kim loại. 12
1.3.1. Tác hại của một số yếu tố ô nhiễm trong tái chế kim loại 13
1.3.2. Tình hình sức khỏe, cơ cấu bệnh tật và tai nạn, thương tích của người lao
động tái chế kim loại 16
1.4. Các giải pháp cải thiện môi trường và điều kiện lao động làng nghề 19
1.4.1. Giải pháp kỹ thuật giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các làng nghề…. 19
1.4.2. Giải pháp quản lý giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các làng nghề 26
1.4.3. Quản lý môi trường 29
1.4.4. Giải pháp vệ sinh và trang thiết bị bảo hộ cá nhân 33
1.4.5. Giải pháp tổ chức lao động và phục hồi sức khoẻ cho người lao động . 35
1.5. Thông tin chung về làng nghề tái chế kim loại Văn Môn 36
1.5.1. Điều kiện tự nhiên 36
1.5.2. Đặc điểm kinh tế – xã hội, dân số, lao động, y tế và giáo dục 37
1.5.3. Tình hình sản xuất của làng nghề 38
1.5.4. Quy trình sản xuất của làng nghề 39
1.6. Khung lý thuyết nghiên cứu 41
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 42
2.1. Đối tượng nghiên cứu 42
_Toc457998899
2.2. Địa điểm, thời gian và thiết kế nghiên cứu 42
2.3. Cỡ mẫu nghiên cứu và phương pháp chọn mẫu 43
2.3.1. Điều tra cắt ngang trước can thiệp 43
2.3.2. Nghiên cứu can thiệp cộng đồng và điều tra cắt ngang sau can thiệp … 44
2.3.3. Tóm tắt quy trình nghiên cứu 45
2.4. Nội dung chương trình can thiệp 45
2.4.1. Mục tiêu của mô hình 45
2.4.2. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu can thiệp 46
2.4.3. Nội dung và các hoạt động can thiệp của mô hình 46
2.4.4. Tổ chức và điều hành hoạt động can thiệp của mô hình 50
2.5. Công cụ và phương pháp thu thập số liệu 50
2.6. Quản lý và phân tích số liệu 59
2.6.1. Nhập số liệu 59
2.6.2. Phân tích số liệu 59
2.7. Đạo đức trong nghiên cứu 59
CHƯƠNG 3. KÉT QUẢ NGHIÊN CỨU 60
3.1. Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 60
3.2. Thực trạng môi trường lao động trong các cơ sở tái chế kim loại 63
3.2.1. Điều kiện vi khí hậu 63
3.2.2. Cường độ tiếng ồn 64
3.2.3. Nồng độ bụi trong không khí 64
3.2.4. Nồng độ hơi/khí độc trong không khí 64
3.2.5. Nồng độ kim loại trong không khí và nước thải công nghiệp 65
3.2.6. Chất lượng nguồn nước sinh hoạt 67
3.2.7. Hệ thống xử lý chất thải 68
3.2.8. Đánh giá chủ quan của người lao động về môi trường lao động 68
3.2.9. Thực trạng trang bị và sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân 69
3.3. Tình hình sức khỏe, cơ cấu bệnh tật và mức độ thấm nhiễm kim loại nặng ở người lao động 72
3.3.1. Chỉ số hình thể và phân loại sức khoẻ 72
3.3.2. Cơ cấu bệnh tật 74
3.3.3. Mức độ thấm nhiễm kim loại của người lao động tái chế kim loại 80
3.3.4. Một số vấn đề sức khoẻ thường gặp sau lao động của người lao động tái
chế kim loại 81
3.3.5. Tình hình sức khoẻ của người lao động tái chế kim loại qua phỏng vấn 87
3.4. Đánh giá hiệu quả can thiệp của mô hình giáo dục, truyền thông và áp dụng
công nghệ xử lý khí thải 89
3.4.1. Kết quả can thiệp cải thiện an toàn lao động củangười lao động tại cơ sở
tái chế kim loại 96
3.4.2.Sự thay đổi về sức khoẻ người lao động tái chế kim loại 98
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN 102
4.1. Thực trạng môi trường lao động trong các cơ sở tái chế kim loại tại xã Văn
Môn năm 2013 102
4.1.1. Chất lượng môi trường không khí 102
4.1.2. Chất lượng môi trường nước 107
4.1.3. Điều kiện vi khí hậu 110
4.1.4. Ô nhiễm tiếng ồn 112
4.1.5. Điều kiện vệ sinh an toàn lao động 113
4.2. Tình hình sức khỏe, cơ cấu bệnh tật và mức độ thấm nhiễm kim loại nặng ở người lao động tái chế kim loại tại xã Văn Môn năm 2013 115
4.2.1. Phân loại sức khoẻ và cơ cấu bệnh tật ở người lao động tái chế kim loại
115
4.2.2. Tình hình sức khoẻ của người lao động tái chế kim loại 116
4.2.3. Tình hình tai nạn lao động của người lao động tái chế kim loại 119
4.2.4. Tình trạng thấm nhiễm một số kim loại nặng ở người lao động tái chế kim loại 120
4.3. Hiệu quả các biện pháp giáo dục, truyền thông và áp dụng công nghệ xử lý khí thải tiên tiến trong các cơ sở tái chế kim loại tại xã Văn Môn năm 2013 – 2014 124
4.3.1. Đánh giá hiệu quả cải thiện chất lượng môi trường lao động trong cơ sở
tái chế kim loại 125
4.3.2. Đánh giá hiệu quả cải thiện tình trạng thấm nhiễm kim loại của người lao
động tại cơ sở tái chế kim loại 129
4.4. Hạn chế của nghiên cứu 130
KẾT LUẬN 132
KHUYẾN NGHỊ 134
DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ 135
TÀI LIỆU THAM KHẢO 136
PHỤ LỤC 143