Thực trạng sức khỏe tâm thần học sinh tại hai trường trung học cơ sở huyện khoái châu tình hưng yên năm học 2015 – 2016

Thực trạng sức khỏe tâm thần học sinh tại hai trường trung học cơ sở huyện khoái châu tình hưng yên năm học 2015 – 2016.Sự phát triển của trẻ vị thành niên (VTN) luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Đây là nhóm có ảnh hưởng lớn sự phồn vinh, thịnh vượng của một quốc gia [1]. Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lứa tuổi VTN trong khoảng (từ 10-19 tuổi) [2]. Khoảng 20% dân số thế giới là trẻ VTN. 85% trong số đó sống ở các nước đang phát triển [3]. VTN là thời kỳ chuyển tiếp từ trẻ em thành người lớn. Nó được đánh dấu bằng những thay đổi đan xen nhau về thể chất, tâm thần và các mối quan hệ xã hội từ giản đơn sang phức tạp. Giai đoạn này trẻ phát triển mạnh mẽ với sự thay đổi nhanh về thể chất, nội tiết, tâm sinh lý, nhận thức, các kỹ năng và các mối quan hệ xã hội [4].

Sức khỏe tâm thần đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển toàn diện, hài hòa về cả thể chất lẫn tinh thần của trẻ. Chăm sóc sức khỏe tâm thần là tạo điều kiện cho việc phát triển trí tuệ, tăng cường khả năng cân bằng tâm lý, tình cảm, thích nghi với môi trường sống với các mối quan hệ gia đình, bạn bè, xã hội. Hơn nữa chăm sóc sức khỏe tâm thần còn giúp tạo cho trẻ phát triển tính tự lập, tự tin trong cuộc sống, phát triển nhân cách, mang giá trị đạo đức căn bản của con người. Nếu sức khỏe tâm thần bị ảnh hưởng, dẫn đến rối loạn hành vi, mất kiểm soát và có thể có những hành vi sai lệch gây ảnh hưởng đến cá nhân, gia đình và xã hội. Những năm gần đây tình trạng học sinh có những hành vi tiêu cực như bỏ học, tự tử, nghiện hút, hoạt động tình dục tập thể hay hành vi bạo lực với bạn bè và thầy cô đang gia tăng tới mức báo động. Theo báo cáo của tổ chức Y tế thế giới năm 2011, những rối loạn này chiếm khoảng 12% trên tổng số gánh nặng bệnh tật trên thế giới [5].

Nhiều nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy tỷ lệ tổn thương sức khỏe tâm thần (SKTT) ở lứa tuổi trẻ em chiếm tỷ lệ khá cao từ 8-21% [4, 6]. Việt Nam đang trong quá trình phát triển hội nhập quốc tế, do đó kinh tế xã hội có sự biến đổi nhanh chóng tác động mạnh mẽ đến lối sống của người dân. Nhịp sống ngày càng gấp gáp hơn khiến các bậc phụ huynh không còn nhiều thời gian để sum vầy với gia đình hay quan tâm chăm sóc con cái. Áp lực công việc làm cho cha mẹ lơ là, không để ý đến tâm lý của trẻ, họ chỉ cố gắng kiếm ra thật nhiều tiền đáp ứng tất cả các nhu cầu vật chất cho trẻ, điều đó vô tình đã làm trẻ cảm thấy đơn độc, phải tự mình đối mặt với nhiều thách thức trong cuộc sống trong khi còn chưa kịp trang bị những kiến thức, hành trang để bước vào đời. Đối với lứa tuổi học sinh, khi mà thể chất và tinh thần đều chưa ổn định dưới áp lực học tập, thi cử hay các mối quan hệ khác giới khiến cho các em luôn bị căng thẳng, lo lắng nếu như không có sự quan tâm, chia sẻ kịp thời từ bố mẹ và gia đình. Tất cả những điều trên đều ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của trẻ, đặc biệt là đối với lứa tuổi dậy thì, lứa tuổi đang có những thay đổi tâm sinh lý đặc biệt. Huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên là huyện đồng bằng Bắc Bộ giáp với Hà Nội. Với lợi thế về tiềm năng du lịch của huyện Khoái Châu khá phong phú cả về tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân tạo, giao thông thuận lợi cũng như sự tập trung của một số trường cao đẳng, đại học trên địa bàn huyện giúp cho trẻ VTN trên địa bàn dễ dàng tiếp xúc với các thông tin, văn hóa cũng như mắc phải các tệ nạn xã hội nếu không được giáo dục đầy đủ và toàn diện gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của các em. Hiện trên địa bàn huyện có khoảng hơn 25 trường trung học cơ sở chiếm 1 lượng lớn học sinh trên toàn tỉnh. Chính vì vậy việc tìm hiểu tình hình sức khỏe tâm thần của các em học sinh THCS trên địa bàn huyện là vô cùng cần thiết giúp các nhà giáo dục đưa ra các biện pháp can thiệp thích hợp nhằm nâng cao tình hình sức khỏe nói chung, sức khỏe tâm thần nói riêng cho trẻ VTN. Do đó chúng tôi thực hiện nghiên cứu “Thực trạng sức khỏe tâm thần học sinh tại hai trường trung học cơ sở huyện khoái châu tình hưng yên năm học 2015 – 2016” với hai mục tiêu chính sau:

1. Mô tả thực thực trạng sức khỏe tâm thần học sinh tại hai trường trung học cơ sở huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên năm học 2015- 2016.

2. Xác định một số yếu tố liên quan tới sức khỏe tâm thần học sinh tại hai trường trung học cơ sở huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên năm học 2015 – 2016

MỤC LỤC Thực trạng sức khỏe tâm thần học sinh tại hai trường trung học cơ sở huyện khoái châu tình hưng yên năm học 2015 – 2016

DANH MỤC BẢNG……………………………………………………………………………. iv

DANH MỤC BIỂU ĐỒ………………………………………………………………………… v

ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………… 1

Chương 1: ……………………………………………………………………………………………. 3

TỔNG QUAN ……………………………………………………………………………………… 3

1.1. Một số khái niệm ………………………………………………………………………. 3

1.2. Những biến đổi về thể chất, tâm lý, xã hội giai đoạn VTN và những

rối loạn liên quan tới sức khỏe tâm thần. ………………………………………………. 4

1.2.1. Biến đổi về thể chất ……………………………………………………………… 4

1.2.2. Biến đổi về tâm lý và những rối loạn liên quan tới sức khỏe tâm

thần ………………………………………………………………………………………….. 5

1.2.3. Biến đổi về xã hội………………………………………………………………… 7

1.3. Tầm quan trọng của chăm sóc sức khỏe lứa tuổi VTN…………………… 7

1.4. Các công cụ đánh giá sức khỏe tâm thần ……………………………………… 8

1.5. Tình hình sức khỏe tâm thần của lứa tuổi VTN trên thế giới và Việt

Nam ……………………………………………………………………………………………….. 9

1.5.1. Trên thế giới ……………………………………………………………………….. 9

1.5.2. Tại Việt Nam…………………………………………………………………….. 10

1.6. Những yếu tố liên quan đến sức khỏe tâm thần của lứa tuổi VTN …. 10

1.6.1. Yếu tố cá nhân…………………………………………………………………… 10

1.6.2. Yếu tố gia đình ………………………………………………………………….. 11

1.6.3. Yếu tố nhà trường………………………………………………………………. 11

1.6.4. Yếu tố xã hội …………………………………………………………………….. 12

Chương 2: ………………………………………………………………………………………….. 14

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………………… 14

2.1. Địa điểm nghiên cứu………………………………………………………………… 14

2.2. Thời gian nghiên cứu……………………………………………………………….. 14

2.3. Đối tượng nghiên cứu ………………………………………………………………. 14

2.3.1. Tiêu chuẩn lựa chọn: ………………………………………………………….. 14

2.3.2. Tiêu chuẩn loại trừ: ……………………………………………………………. 14

2.4. Thiết kế nghiên cứu …………………………………………………………………. 14

2.5. Cỡ mẫu và chọn mẫu nghiên cứu ………………………………………………. 14

2.5.1. Cỡ mẫu nghiên cứu: …………………………………………………………… 14

2.5.2. Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu:…………………………………….. 15

2.6. Biến số và chỉ số nghiên cứu …………………………………………………….. 15

2.7. Thu thập số liệu ………………………………………………………………………. 17

2.7.1. Công cụ thu thập thông tin ………………………………………………….. 17

2.7.2. Quy trình thu thập thông tin ………………………………………………… 18

2.8. Xử lý và phân tích số liệu…………………………………………………………. 19

2.9. Sai số và các khắc phục ……………………………………………………………. 19

2.10. Đạo đức nghiên cứu…………………………………………………………………. 20

Chương 3: ………………………………………………………………………………………….. 21

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ………………………………………………………………….. 21

3.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu…………………………………. 21

3.2. Thực trạng sức khỏe tâm thần của học sinh tại hai trường trung học cơ

sở huyện Khoái Châu năm học 2015 – 2016 ……………………………………….. 26

3.3. Xác định một số yếu tố liên quan tới sức khỏe tâm thần của học sinh

tại hai trường trung học cơ sở huyện Khoái Châu năm học 2015 – 2016…. 39

Chương 4: ………………………………………………………………………………………….. 44

BÀN LUẬN ………………………………………………………………………………………. 44

4.1. Thực trạng sức khỏe tâm thần của học sinh tại hai trường trung học cơ

sở huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên năm học 2015 – 2016………………….. 44

4.2. Một số yếu tố liên quan tới sức khỏe tâm thần của học sinh tại hai

trường trung học cơ sở huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên trong năm học

2015 – 2016. ……………………………………………………………………………………. 49

4.3. Hạn chế của nghiên cứu……………………………………………………………. 59

KẾT LUẬN ……………………………………………………………………………………….. 60

KHUYẾN NGHỊ ………………………………………………………………………………… 61

TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………………………. 62