Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp

by

Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp

Luận văn thạc sĩ y học Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp được can thiệp tại Viện Tim mạch Quốc gia.Nhồi máu cơ tim (NMCT) là tình trạng hoại tử một vùng cơ tim – một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ và các nước châu Âu. Hàng năm tại Mỹ có khoảng 865000 người nhập viện vì NMCT cấp và trong số đó có 1/3 là NMCT cấp có ST chênh lên[1],[2].

Mặc dù có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị, nhưng nhồi máu cơ tim cấp vẫn là một loại bệnh nặng, diễn biến phức tạp, có nhiều biến chứng nguy hiểm luôn đe doạ tính mạng người bệnh, vì thế có tỷ lệ tử vong cao. Tại Việt nam, theo thống kê của Tổng hội Y Dược học năm 2001, tỷ lệ tử vong do nguyên nhân bệnh tim nói chung là 7,7% đứng thứ hai sau nguyên nhân sản khoa 11,3%. Trong đó 1,02% chết vì nhồi máu cơ tim[3]. Đặc biệt với việc áp dụng can thiệp động mạch vành trong điều trịNMCT cấp đã cho ưu thế hơn hẳn về hiệu quả sớm cũng như lâu dài so vớicác phương pháp điều trị kinh điển. Nhiều thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiêncho thấy những ưu thế hơn hẳn của can thiệp động mạch vành đối với tỷ lệthành công của việc khôi phục dòng chảy, tỷ lệ nhồi máu tái phát thấp hơn, tỷlệ biến chứng chảy máu cũng như tỷ lệ tử vong đều thấp hơn và thời gian nằmviện cũng ngắn hơn[4][5][6][7]. Do đó, can thiệp động mạch vành trong điềutrị NMCT cấp đã dần được áp dụng rộng rãi trên thế giới.

Tuy nhiên, hiệu quả lâu dài bị hạn chế do hiện tượng tái hẹp trong lòngmạch đã được can thiệp. Việc dùng các thuốc chống đông, thuốc chốngngưng kết tiểu cầu đúng cách, đủ liều rất quan trọng trong việc hỗ trợ điều trịtrước và sau can thiệp động mạch vành [8]. Hiện nay tại các bệnh viện nóichung, việc tuân thủ thuốc của người bệnh chỉ được kiểm soát trong quá trìnhngười bệnh nằm viện. Sau khi được ra viện, việc duy trì thuốc hỗ trợ điều trịsau can thiệp của người bệnh lại tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như tác dụng phụ của thuốc, chi phí điều trị, thời gian điều trị, sử dụng kết hợp vớithảo dược[9][10]. Tuy vậy, hiện nay trên thế giới, có rất ít nghiên cứu về tuânthủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở những bệnh nhân có can thiệptim mạch. Nghiên cứu của Latry P, Martin-Latry và cộng sự về sự tuân thủđiều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu sau can thiệp động mạch vành qua dasử dụng dữ liệu tổng hợp của cơ quan bảo hiểm y tế ở Pháp năm 2012 chothấy trong 634 người bệnh trong nghiên cứu này thì có 5,4% người bệnhkhông tuân thủ điều trị ngay khi xuất viện, 18,6% người bệnh không tuân thủ ít nhất một tháng trong ba tháng đầu sau can thiệp và có đến 49,1% người bệnh không tuân thủ điều trị sau 12 tháng can thiệp [11]. Nghiên cứu của Kubica A và cộng sự cho thấy rằng việc điều trị kháng tiểu cầu kép (aspirin và clopidogrel) sau khi can thiệp mạch vành là tiêu chuẩn để phòng ngừa các nguy cơ tim mạch thứ cấp. Việc không tuân thủ điều trị có liên quan chặt chẽ đến nguy cơ nhồi máu cơ tim (tăng gấp 2 lần), nguy cơ tăng gấp 4 lần hội chứng mạch vành cấp, tăng gấp 2 lần chi phí nằm viện và điều trị [12]. Do đó việc nghiên cứu về việc tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiều cầu sau khi bệnh nhân được can thiệp động mạch vành là rất quan trọng. Điều này giúp các nhà quản lý có một cách nhìn tổng quát nhất giúp việc lập kế hoạch

và có chính sách để bệnh nhân tuân thủ điều trị một cách cao nhất. Viện Tim mạch Việt Namlà đơn vị mũi nhọn của Bệnh viện Bạch Maivà của Ngành trong việc ứng dụng các kỹ thuật cao để chẩn đoán và điều trị những bệnh lý về Tim mạch.Viện đã triển khai được nhiều nghiên cứu về các phương pháp phòng, điều trị các bệnh Tim mạch ở Việt Nam [3]. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào tìm hiểu về tuân thủ quy trình điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu sau can thiệp động mạch vành ở người bệnh nhồi máu cơ tim tại Việt Nam nói chung và tại Viện Tim Mạch nói riêng.Vậy câu hỏi đặt ra là tỷ lệ người bệnh tuân thủ quy trình điều trị thuốc sau can thiệp động mạch vành trong nhồi máu cơ tim là bao nhiêu và liệu có yếu tố nào liên quan đến sự tuân thủ quy trình điều thuốc của người bệnh không?

Để trả lời các câu hỏi trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu —Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp được can thiệp tại Viện Tim mạch Quốc gia” với hai mục tiêu sau:

1.    Mô tả thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp được can thiệp tại Viện Tim mạch Quốc gia đến tái khám từ 10/2014 đến 06/2015.

2.    Phân tích một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở người bệnh nêu trên.

Tài liệu tham khảo Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp được can thiệp tại Viện Tim mạch Quốc gia 

2.    Nguyễn Lân Việt và cộng sự (2003), Thực hành Bệnh Tim mạch, Thực hành Bệnh Tim mạch, Nhà xuất bản y học, 46-65.

3.    Bệnh viện Bạch Mai (2014), Viện tim mạch Bạch Mai, chủ biên.

18.    Nguyễn Huy Dung và cộng sự (2004), “Lựa chọn các phương thức xử trí nhồi máu cơ tim”, Phụ trương Tạp chí Tim mạch học, 38(Khuyến cáo xử trí các bệnh lý tim mạch chủ yếu ở Việt nam), tr. 203-247.

24.    Phạm Gia Khải và Nguyễn Lân Việt (1997), Nhồi máu cơ tim, Bài giảng bệnh học nội khoa, Nhà xuất bản Y học.

25.    Nguyễn Lân Việt và Nguyễn Quang Tuấn (2008), Khuyến cáo 2008 của Hội Tim mạch học Việt Nam về xử trí nhồi máu cơ tim cấp có đoạn ST chênh lên, Nhà xuất bản Y học.

40.    Hồ Thượng Dũng (2013), Vấn đề tuân thủ thuốc kháng tiểu cầu và các kết cục, TP HCM.

41.    Đinh Thị Tú Anh (2013), Tìm hiểu sự hiểu biết và tuân thủ điều trị thuốc chống đông ở bệnh nhân sau mổ thay ban tim cơ học tại Khoa Phẫu thuật tim mạch-lồng ngực, Bệnh viện Việt Đức, Khóa luận tốt nghiệp cử nhân Y khoa, Đại học Y Hà Nội.

50.    Võ Thị Dễ (2010), “Sự tuân thủ điều trị thuốc chống kết tập tiểu cầu của bệnh nhân đặt stent động mạch vành tại bệnh viện Chợ Rẫy và bệnh viện Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh năm 2007 -2008 “, Tạp chí Y học thực hành, 730(8), tr. 34 – 36.
ĐẶT VẤN ĐỀ  Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp được can thiệp tại Viện Tim mạch Quốc gia

Chương 1: TỔNG QUAN    4
1.1 Một số khái niệm chung    4
1.1.1.    Nhồi máu cơ tim    4
1.1.2.    Can thiệp động mạch vành    4
1.1.3.    Các thuốc chống ngưng kết tiểu cầu đang sử dụng trong can thiệp
động mạch vành    5
1.1.4.    Quy trình can thiệp động mạch vành    8
1.1.5.    Quy trình dùng thuốc chống ngưng kết tiểu cầu    9
1.2. Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu    9
1.2.1.    Tuân thủ thuốc trong điều trị bệnh và ý nghĩa của tuân thủ điều trị 9
1.2.2.    Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc của người bệnh trên thế giới và
tại Việt Nam và một số yếu tố liên quan    10
1.2.3.    Khung lý thuyết nghiên cứu    14
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    15
2.1.    Địa điểm và thời gian nghiên cứu    15
2.2.    Đối tượng nghiên cứu    15
2.2.1.    Đối tượng nghiên cứu    15
2.2.2.    Sổ sách, tài liệu, hồ sơ bệnh án    16
2.3.    Thiết kế nghiên cứu    16
2.4.    Cỡ mẫu, chọn mẫu    16
2.5.    Biến số và chỉ số nghiên cứu    17
2.6.    Công cụ và kỹ thuật thu thập thông tin    21
2.7.    Xử lý và phân tích số liệu    21
2.8.    Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu    22 
2.9.    Sai số và cách khắc phục    23
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU    24
3.1.    Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu    24
3.2.    Thực trạng tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết tiểu cầu ở BN
    30
3.3.    Một số yếu tố liên quan tới tuân thủ thuốc điều trị thuốc chống
ngưng kết tiểu cầu    32
3.3.1.    Kết quả phân tích đơn biến    32
3.3.2.    Kết quả phân tích đa biến    34
Chương 4: BÀN LUẬN    36
4.1.    Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu :    36
4.2.    Kiến thức về bệnh tật của người bệnh    37
4.3.    Thực trạng tuân thủ điều trị khi dùng thuốc chống ngưng kết
tiểu cầu    38
4.4.    Các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết
tiểu cầu ở người bệnh     41
4.5.    Hạn chế của nghiên cứu và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả    46
KẾT LUẬN    47
KHUYẾN NGHỊ    49
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC 
Bảng 2.1: Các biến số và chỉ số nghiên cứu    18
Bảng 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu    24
Bảng 3.2: Khả năng tiếp cận tới Viện Tim Mạch    25
Bảng 3.3: Kiến thức về bệnh tật của người bệnh    26
Bảng 3.4: Kiến thức về bệnh tật của người bệnh    27
Bảng 3.5: Kiến thức về phòng tránh bệnh tật của người bệnh    28
Bảng 3.6: Hướng dẫn của bác sỹ trước phẫu thuật và trước khi ra viện    28
Bảng 3.7: Sự tuân thủ chung khi dùng thuốc chống ngưng    kết tiểu cầu    30
Bảng 3.8: Sự tuân thủ chung khi dùng thuốc chống ngưng    kết tiểu cầu    31
Bảng 3.9: Một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng kết
tiểu cầu sau can thiệp ĐMV ở người bệnh NMCT cấp    32
Bảng 3.10: Một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị thuốc chống ngưng
kết tiểu cầu sau can thiệp ĐMV ở người bệnh NMCT cấp    34
Bảng 4.1: So sánh sự tuân thủ khi dùng thuốc chống ngưng kết tiểu cầu theo
thời gian sau khi bệnh nhân đặt stent động mạch vành trong
nghiên cứu của chúng tôi và các nghiên cứu khác    39 
Hình 1.1: Khung lý thuyết nghiên cứu    14
Hình 2.1: Hình ảnh Viện Tim mạch ViệtNam – Đơn vị điều trị mũi nhọn
trong việc chuẩn đoán và điều trị các bệnh lý về tim mạch    15
Hình 3.1: Nguồn tìm hiểu thông tin về bệnh của bệnh nhân    25
Hình 3.2: Biểu đồ tỷ lệsố lần tái khám của BN tại thời điểm phỏng vấn    26
Hình 3.3: Kiến thức về sự tuân thủ điều trị thuốc của người bệnh    29
Hình 3.4: Sự tuân thủ thuốc chống ngưng kết tiểu cầu qua thời gian    31
Hình 4.1: Hai biến phụ thuộc vào tình hình tuân thủ điều trị trong mô hình
phân tích đơn biến    42
Hình 4.2: Ba biến phụ thuộc vào tình trạng tái khám của BN theo mô hình
phân tích đa biến    43

Leave a Comment