Thực trạng tuân thủ điều trị và một số yếu tố ảnh hưởng ở người bệnh tâm thần phân liệt điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Tâm Thần Đồng Tháp, năm 2021

Luận văn thạc sĩ quản lý bệnh viện Thực trạng tuân thủ điều trị và một số yếu tố ảnh hưởng ở người bệnh tâm thần phân liệt điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Tâm Thần Đồng Tháp, năm 2021.Tâm thần phân liệt là một rối loạn loạn thần nặng có khuynh hướng mạn tính, căn nguyên hiện nay chưa rõ ràng, được đặc trưng bởi các triệu chứng như rối loạn về tư duy và tri giác, cảm xúc không phù hợp hoặc cùng mòn. Các triệu chứng tâm thần quan trọng bao gồm tư duy bị bộc lộ, hoang tưởng bị chi phối, ảo giác, thính giác. Ý thức có thể xãy ra trong diễn tiến bệnh. Diễn tiến bệnh có thể là liên tục, từng đợt và có sự thiếu sót tăng dần hoặc ổn định hoặc có thể có nhiều đợt thuyên giảm hoàn toàn hoặc không hoàn toàn. Theo Hội Tâm thần học Hoa Kỳ, tỷ lệ hiện mắc tâm thần phân liệt khoảng 0,3–0,7% ( 1).

Trong chiến lược điều trị tâm thần phân liệt, phương pháp chủ yếu là sử dụng thuốc chống loạn thần và phục hồi chức năng bằng cách kết hợp các liệu pháp tâm lý và hỗ trợ xã hội (2) (4). Tại Việt Nam, số người bị rối loạn tâm thần đang có chiều hướng tăng cao, nhất là giới trẻ do phải đối mặt với nhiều áp lực trong cuộc sống như công việc, học tập, kinh tế… Bên cạnh đó, tác động những mặt trái của xã hội như game, chất kích thích cũng làm gia tăng các rối loạn tâm thần. Nếu không được điều trị bệnh tâm thần có thể ảnh hưởng nghiêm trọng về mọi mặt của cuộc sống, trong đó tâm thần phân liệt gây ra những biến chứng nguy hiểm cho cá nhân người bệnh và mọi người xung quanh, người bệnh có thể bạo hành, hành hung người khác. Trầm trọng hơn có ý định tự tử hay ý nghĩ tự sát. (6). Nhiều nghiên cứu cho thấy khoảng 70% số bệnh nhân thuyên giảm khi được điều trị bằng thuốc chống loạn thần. Trong điều trị tâm thần phân liệt bệnh nhân đáp ứng tuân thủ điều trị là một trong các mấu chốt khẳng định hiệu quả điều trị. Trong đó, tuân thủ điều trị là một trong những điều kiện căn bản đảm bảo sự đáp ứng điều trị (7). Người bệnh Tâm thần phân liệt phải được theo dõi, chăm sóc, dùng thuốc hầu như suốt đời, để thực hiện được và đúng trên người bệnh Tâm thần phân liệt là một quá trình rất khó thực hiện (6). Đa số các tác giả đồng ý với ba nhóm yếu tố chính liên quan đến tuân thủ điều trị, đó là: các yếu tố về người bệnh, yếu tố quản lý tuân thủ điều trị, các yếu tố môi trường bệnh viện (8).
Tại Việt Nam, theo nghiên cứu Nguyễn Văn Siêm 2007, tỷ lệ người bệnh TTPL chiếm 0,47% dân số (11) Bệnh TTPL là một bệnh của tuổi trẻ, đa số trường hợp phát bệnh ở lứa tuổi từ 15 – 35 chiếm tỷ lệ 49 – 65% (11) Tỷ lệ mới mắc trong một năm 0,29 – 0,56%; xác suất mắc bệnh 1,26 – 1,44%; tỷ lệ nguời bệnh nữ/nam là như nhau. Tỷ lệ độc thân ở người nam là 40,58%, tỷ lệ mãn tính và hay tái phát là 88 – 94 %; tỷ lệ thuyên giảm là 33 %. Chính vì vậy nhằm tìm hiểu về sự tuân thủ điều trị và một số yếu tố ảnh hưởng tuân thủ điều trị ở người bệnh Tâm thần phân liệt trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp. Từ những lý do nêu trên để giúp cho việc đánh giá tuân thủ điều trị, chúng tôi chọn Bệnh viện Tâm Thần Đồng Tháp thực hiện đề tài “ Thực trạng tuân thủ điều trị và một số yếu tố ảnh hưởng ở người bệnh tâm thần phân liệt điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Tâm Thần Đồng Tháp, năm 2021”.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1. Mô tả thực trạng tuân thủ điều trị ở người bệnh Tâm thần phân liệt điều trị ngoại trú tại bệnh viện Tâm thần Đồng Tháp, năm 2021
2. Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng tới tuân thủ điều trị ở người bệnh Tâm thần phân liệt điều trị ngoại trú tại bệnh viện Tâm thần Đồng Tháp, năm 2021
MỤC LỤC ………………………………………………………………………………………………………. I
DANH MỤC BẢNG………………………………………………………………………………………. III
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ……………………………………………………………… IV
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU……………………………………………………………………………….. I
ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………………………………………………………..1
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ………………………………………………………….3
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………………………..4
1.1. Một số khái niệm…………………………………………………………………………………..4
1.2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị tâm thần phân liệt………………12
1.3. Một số nghiên cứu có liên quan …………………………………………………………….15
1.4. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu ………………………………………………………….18
1.5. Khung lý thuyết nghiên cứu………………………………………………………………….20
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………21
2.1. Đối tượng nghiên cứu ………………………………………………………………………….21
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu………………………………………………………….22
2.3. Thiết kế nghiên cứu……………………………………………………………………………..22
2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu………………………………………………………..22
2.5. Phương pháp thu thập số liệu………………………………………………………………..23
2.6. Các biến số, chỉ số nghiên cứu………………………………………………………………26
2.7. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu ………………………………………………….27
2.8. Vấn đề đạo đức nghiên cứu…………………………………………………………………..29
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU………………………………………………………….31
HUPHii
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu……………………………………………..31
3.2. Thực trạng tuân thủ điều trị của NB TTPL ……………………………………………..36
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới tuân thủ điều trị của NB TTPL …………………………40
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN ……………………………………………………………………………….49
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu……………………………………………..49
4.2. Thực trạng tuân thủ điều trị ở người bệnh TTPL……………………………………..53
4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị của NB TTPL………………………..58
4.4. Các hạn chế, sai sót trong nghiên cứu…………………………………………………….66
KẾT LUẬN……………………………………………………………………………………………………..64
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………………65
TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………………………………77
PHỤ LỤC ……………………………………………………………………………………………………….79
HUPHiii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3. 1. Phân bố một số đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu …………………….31
Bảng 3. 2. Thời gian mắc bệnh TTPL………………………………………………………………….32
Bảng 3. 3. Tỷ lệ ĐTNC có biến chứng của bệnh TTPL …………………………………………32
Bảng 3. 4. Thay đổi lối sống của NB TTPL …………………………………………………………33
Bảng 3. 5. Nguồn cung cấp thông tin về bệnh TTPL …………………………………………….34
Bảng 3. 6. Quan điểm về tuân thủ điều trị của BN TTPL……………………………………….34
Bảng 3. 7. Tuân thủ sử dụng thuốc của bn TTPL ………………………………………………….37
Bảng 3. 8. Kết quả điều trị bệnh TTPL của NB…………………………………………………….39
Bảng 3. 9. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và giới tính của người bệnh ………………….40
Bảng 3. 10. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và nhóm tuổi của người bệnh………………41
Bảng 3. 11. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và kinh tế của người bệnh …………………..42
Bảng 3. 12. Liên quan giữa tuân thủ điều trị và thời gian mắc bệnh của người bệnh …42
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Biểu đồ Tuân thủ điều trị người bệnh TTPL…………………………….35
Biểu đồ 3.2. Biểu đồ tuân thủ điều trị thuốc hướng thần………..……………………3