Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng đến chăm sóc người bệnh của điều dưỡng tại một số khoa lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, năm 2019

Luận văn thạc sỹ quản lý bệnh viện Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng đến chăm sóc người bệnh của điều dưỡng tại một số khoa lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, năm 2019.Chăm sóc ngƣời bệnh (CSNB) là nhiệm vụ chuyên môn của điều dƣỡng nhằm đáp ứng các nhu cầu của ngƣời bệnh (NB) và góp phần nâng cao chất lƣợng bệnh viện. Vai trò của điều dƣỡng trong CSNB là rất quan trọng, đòi hỏi điều dƣỡng cần phải làm việc chủ động, sáng tạo, phải có cả kiến thức lẫn kỹ năng. Trong chiến lƣợc phát triển công tác điều dƣỡng, Tổ chức Y tế thế giới đã khẳng định: dịch vụ do điều dƣỡng, hộ sinh cung cấp là một trong những trụ cột của hệ thống dịch vụ y tế (DVYT) [8].
Tại các bệnh viện, điều dƣỡng viên (ĐDV) là lực lƣợng trực tiếp cung cấp các dịch vụ chăm sóc trong suốt quá trình NB đến khám và điều trị, là những ngƣời cung cấp dịch vụ liên tục 24 giờ/ngày do đó có vai trò rất lớn trong việc bảo đảm và nâng cao chất lƣợng các dịch vụ khám chữa bệnh của tất cả các bệnh viện cũng nhƣ các cơ sở khám chữa bệnh.

Năm 2013, Bộ Y tế ban hành Chiến lƣợc hành động quốc gia về tăng cƣờng công tác điều dƣỡng, hộ sinh đến năm 2020 với mục tiêu các dịch vụ chăm sóc sức khỏe do điều dƣỡng, hộ sinh viên cung cấp bảo đảm an toàn, chất lƣợng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhân dân và sự hài lòng của NB tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh(KBCB); ngành điều dƣỡng và hộ sinh phát triển đạt theo chuẩn nghề nghiệp khu vực và quốc tế [22]. Cùng với sự phát triển của kinh tế-xã hội, nhu cầu chăm sóc sức khỏe của ngƣời dân ngày càng tăng cao. Sự cạnh tranh giữa các bệnh viện ngày càng mạnh mẽ đặt ra nhiều thách thức với hệ thống DVYT của bệnh viện. Vì vậy, muốn nâng cao chất lƣợng bệnh viện cần phải quan tâm nâng cao chất lƣợng và hiệu quả các dịch vụ chăm sóc của điều dƣỡng.Trên thực tế, do tình trạng quá tải bệnh viện, thiếu nhân lực nên những nhiệm vụ chuyên môn trong CSNB nhƣ: cho ăn qua ống thông, thay dịch truyền, bóp bóng oxy, vận chuyển NB, gửi bệnh phẩm…điều dƣỡng vẫn còn giao cho thân nhân NB. Hiện nay, việc thực hiện chăm sóc của các điều dƣỡng tại các bệnh viện còn thụ động, chỉ thực hiện y lệnh là chủ yếu, việc dành thời gian thăm hỏi, động viên tinh thần và tƣ vấn giáo dục sức khỏe còn rất hạn chế [2]. Đã có nhiều nghiên cứu về CSNB của điều dƣỡng nhƣng chủ yếu ở cấp độ các khoa lâm sàng, các nghiên cứu đánh giá toàn bộ công tác CSNB ở cấp bệnh viện2 cònkhá ít hoặc chỉ tập trung nghiên cứu ở một vài lĩnh vực CSNB của điều dƣỡng. Nghiên cứu của Dƣơng Thị Bình Minh tại các khoa lâm sàng bệnh viện Hữu Nghị, năm 2012 cho thấy một số mặt ĐD thực hiện chƣa tốt: kết quả thực hiện công tác tƣ vấn, hƣớng dẫn GDSK chỉ đạt 66,2%; tỉ lệ ngƣời CSNB cho ăn qua sonde là 8,1%; việc vệ sinh cá nhân cho NB do ngƣời CSNB thực hiện tới 46,2%; một số yếu tố liên quan đƣợc chỉ ra là do lực lƣợng mỏng, quá tải, hạn chế trong công tác kiểm tra, giám sát [5].
Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) Trung tâm Tiền Giang là bệnh viện hạng I tuyến tỉnh trực thuộc Sở Y tế với quy mô 780 giƣờng bệnh kế hoạch (thực kê là 1.245 giƣờng) gồm: 08 phòng chức năng, 18 khoa lâm sàng và 07 khoa cận lâm sàng. Bệnh viện có 126 Bác sĩ, 486 điều dƣỡng trong đó có 03 CKI điều dƣỡng, 61 điều dƣỡng đại học, 165 điều dƣỡng cao đẳng, 256 điều dƣỡng trung cấp, 01 điều dƣỡng sơ cấp.
Trong đó, ĐDVtại các khoa lâm sàng là 306 ngƣời [3]. Năm 2018, bệnh viện khám bệnh cho 650.440 lƣợt NB và điều trị nội trú 65.610 lƣợt NB, công suất sử dụng giƣờng bệnh tới 139% [1]. Năm 2019, thực hiện theo chủ trƣơng của Bộ Y tế về cơ chế tự chủ tại các cơ sở y tế, BVĐK Trung tâm Tiền Giang bắt đầu thực hiện tự chủ hoàn toàn; bệnh viện cũng có trách nhiệm thực hiện chăm sóc sức khỏe cán bộ lão thành và cán bộ trung cao cấp của Đảng và Nhà nƣớc trong tỉnh. Cho đến nay tại bệnh viện chƣa có nghiên cứu về CSNB và các yếu tố ảnh hƣởng đến CSNB của ĐDV. Vì vậy, để trả lời cho câu hỏi hiện nay thực trạng hoạt động CSNB của ĐDV tại khoa lâm sàng nhƣ thế nào? Những yếu tố nào ảnh hƣởng đến hoạt động CSNB của ĐDV tại khoa lâm sàng, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng đến chăm sóc người bệnh của điều dưỡng tại một số khoa lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, năm 2019“, nhằm mô tả hoạt động CSNB của ĐDV tại khoa lâm sàng và phân tích một số yếu tố ảnh hƣởng, từ đó cung cấp các bằng chứng chính xác, cập nhật giúp bệnh viện lựa chọn các giải pháp phù hợp để cải thiện chất lƣợng chăm sóc, đáp ứng nhu cầu chăm sóc NB trong bối cảnh bắt đầu tự chủ hoàn toàn tại bệnh viện.3
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1. Mô tả thực trạng chăm sóc NB của điều dƣỡng tại một số khoa lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, năm 2019.
2. Phân tích một số yếu tố ảnh hƣởng đến chăm sóc NB của điều dưỡng tại một số khoa lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, năm 2019

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT …………………………………………………………….. iii
DANH MỤC BẢNG……………………………………………………………………………………. iv
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ………………………………………………………………………….. vii
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………………….1
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU…………………………………………………………………………….3
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ……………………………………………………………….4
1.1. Tổng quan về điều dƣỡng và chăm sóc ngƣời bệnh ……………………………………..4
1.2. Vai trò, chức năng của ngƣời điều dƣỡng và một số văn bản liên quan đến chăm
sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng viên trong bệnh viện …………………………………………5
1.3. Thực trạng chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng ………………………………………..8
1.4. Một số yếu tố liên quan đến chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng tại bệnh viện
…………………………………………………………………………………………………………………..11
1.5. Khung lý thuyết……………………………………………………………………………………..16
1.6. Giới thiệu địa bàn nghiên cứu ………………………………………………………………….17
Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………….19
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu……………………………………………………………………………..19
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu…………………………………………………………….20
2.3. Thiết kế nghiên cứu………………………………………………………………………………..20
2.4. Cỡ mẫu và phƣơng pháp chọn mẫu…………………………………………………………..20
2.5. Phƣơng pháp thu thập số liệu…………………………………………………………………..23
2.6. Phƣơng pháp phân tích số liệu …………………………………………………………………25
2.7. Biến số và chủ đề nghiên cứu ………………………………………………………………….26
2.8. Tiêu chuẩn đánh giá ……………………………………………………………………………….27
2.9. Đạo đức trong nghiên cứu……………………………………………………………………….30
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………31
3.1. Thực trạng công tác chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng lâm sàng qua khảo
sát ý kiến ngƣời bệnh ……………………………………………………………………………………31
3.2. Kết quả quan sát thực hành chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng ……………….50
3.3. Một số yếu tố ảnh hƣởng đến thực hiện chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng
lâm sàng………………………………………………………………………………………………………52ii
Chƣơng 4. BÀN LUẬN ………………………………………………………………………………..58
4.1. Công tác chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng tại một số khoa lâm sàng, Bệnh
viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang, năm 2019……………………………………………….58
4.2. Một số yếu tố ảnh hƣởng đến chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng tại 5 khoa
lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang………………………………………..67
4.3. Hạn chế của nghiên cứu ………………………………………………………………………….70
KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………………………72
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………….74
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………………………………..75
Phụ lục 1: Biến số nghiên cứu………………………………………………………………………..79
Phụ lục 2: Phiếu khảo sát ý kiến ngƣời bệnh về chăm sóc của điều dƣỡng tại Bệnh
viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2019………………………………………………..81
Phụ lục 3: Hƣớng dẫn phỏng vấn sâu về chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng tại
các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2019 (Dành cho
Lãnh đạo bệnh viện)……………………………………………………………………………………..88
Phụ lục 4: Hƣớng dẫn phỏng vấn sâu về chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng tại
các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2019 (Dành cho
Điều dƣỡng trƣởng bệnh viện, Trƣởng/Phó khoa)…………………………………………….90
Phụ lục 5: Hƣớng dẫn thảo luận nhóm về chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng tại
các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2019 (Dành cho
nhóm Điều dƣỡng trƣởng khoa)……………………………………………………………………..92
Phụ lục 6: Hƣớng dẫn thảo luận nhóm về chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng tại
các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang năm 2019 (Dành cho
nhóm Điều dƣỡng viên) ………………………………………………………………………………..94
Phụ lục 7: Bảng quan sát công việc hàng ngày của điều dƣỡng ………………………………9

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Tiêu chuẩn chức danh và nhiệm vụ nghề nghiệp điều dƣỡng……………6
Bảng 1.2: Số lƣợng điều dƣỡng viên tại các khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa
Trung tâm Tiền Giang năm 2019…………………………………………………. 18
Bảng 2.1: Số lƣợng ngƣời bệnh tại từng khoa chọn vào nghiên cứu……………………21
Bảng 2.2: Số lƣợng điều dƣỡng viên tại các khoa lâm sàng tham gia nghiên cứu …22
Bảng 3.1: Thông tin chung của ngƣời bệnh tham gia nghiên cứu (n=150) …………..31
Bảng 3.2: Công tác tiếp đón ngƣời bệnh của điều dƣỡng qua khảo sát ngƣời bệnh
(n=150)……………………………………………………………………………………………………….32
Bảng 3.3: Điều dƣỡng hỗ trợ cụ thể ngƣời bệnh trong chăm sóc dinh dƣỡng qua
khảo sát ngƣời bệnh (n=150) …………………………………………………………………………34
Bảng 3.4: Chăm sóc, hỗ trợ ngƣời bệnh vệ sinh cá nhân qua khảo sát ngƣời bệnh
(n=150)……………………………………………………………………………………………………….36
Bảng 3.5: Công tác chăm sóc, hỗ trợ về tâm lý, tinh thần cho ngƣời bệnh qua khảo
sát ngƣời bệnh (n=150) …………………………………………………………………………………37
Bảng 3.6: Kết quả thực hiện nhiện vụ theo dõi, đánh giá ngƣời bệnh của các điều
dƣỡng viên qua khảo sát ngƣời bệnh (n=150) ………………………………………………….39
Bảng 3.7: Phân bổ mức độ thực hiện quy trình kỹ thuật của điều dƣỡng viên khi
thực hiện các chăm sóc cơ bản qua quan sát điều dƣỡng viên (n=30)………………….41
Bảng 3.8: Hỗ trợ điều trị và phối hợp thực hiện y lệnh Bác sĩ của điều dƣỡng viên
qua khảo sát ngƣời bệnh (n=150)……………………………………………………………………41
Bảng 3.9: Phân bổ mức độ thực hiện quy trình kỹ thuật của điều dƣỡng viên khi
thực hiện hỗ trợ điều trị và phối hợp thực hiện y lệnh bác sỹ qua quan sát điều
dƣỡng viên (n=30)………………………………………………………………………………………..44
Bảng 3.10: Tƣ vấn, hƣớng dẫn giáo dục sức khỏe cho ngƣời bệnh của điều dƣỡng
viên qua khảo sát ngƣời bệnh (n=150)…………………………………………………………….45
Bảng 3.11: Phân bổ mức độ thực hiện quy trình kỹ thuật của điều dƣỡng viên khi
thực hiện tƣ vấn, giáo dục sức khỏe về ăn uống, theo dõi, chăm sóc, tập luyện cho
ngƣời bệnh qua quan sát điều dƣỡng viên (n=30)……………………………………………..47
Bảng 3.12: Bảo đảm an toàn phòng ngừa sai xót chuyên môn cho ngƣời bệnh
(n=30)…………………………………………………………………………………48v
Bảng 3.13: Thông tin chung của đối tƣợng nghiên cứu là điều dƣỡng (n=30)………50
Bảng 3.14: Mối liên quan giữa tuân thủ quy trình chăm sóc ngƣời bệnh của điều
dƣỡng viên với các yếu tố nhân khẩu học………………………………………………………..52vi
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1: Đánh giá chung về công tác tiếp đón ngƣời bệnh của điều dƣỡng viên
…………………………………………………………………………………………………………………..33
Biểu đồ 3.2: Đánh giá chung về chăm sóc, hỗ trợ về tâm lý, tinh thần của điều dƣỡng
viên …………………………………………………………………………………………………………….38
Biểu đồ 3.3: Đánh giá chung về theo dõi, đánh giá ngƣời bệnh của điều dƣỡng viên
…………………………………………………………………………………………………………………..40
Biểu đồ 3.4: Đánh giá chung về hỗ trợ, thực hiện theo y lệnh của Bác sĩ …………….43
Biểu đồ 3.5: Đánh giá chung về công tác tƣ vấn, hƣớng dẫn giáo dục sức khỏe cho
ngƣời bệnh…………………………………………………………………………………………………..47
Biểu đồ 3.6: Đánh giá chung thực hiện 5/8 nội dung chăm sóc ngƣời bệnh của điều
dƣỡng viên qua khảo sát ngƣời bệnh*……………………………………………………………….49
Biểu đồ 3.7: Đánh giá chung về thực hiện chăm sóc ngƣời bệnh của điều dƣỡng
viên qua quan sát điều dƣỡng viên………………………………………………………………….5