Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng hạn chế sinh hoạt hàng ngày của người cao tuổi

Sống khoẻ và sống có ích là mong muốn lớn của nhữngng-ời cao tuổi. Hạn chế các sinh hoạt thông thường hàng ngày là yếu tố ngăn trở để có cuộc sốngcó ích và khoẻ mạnh. Nghiên cứu cắt ngang này đ-ợc thực hiện ở bốn tỉnh Thái Nguyên, Hà Tây, Huế và Cần Thơ từ tháng 6 đến tháng 12 năm 2006 với mục tiêu tìm hiểu tỷ lệ và các yếu tố ảnh h-ởng đến tình trạng hạn chế hoạt động sinh hoạt hàng ngày ở ng-ời cao tuổi. Qua phỏng vấn 2644 ng-ời từ 60 tuổi trở lên, kết quả cho thấy tỷ lệ bị hạn chế hoạt động sinh hoạt hàng ngày chung ở đối t-ợng ng-ời cao tuổi 4 tỉnh là 5,6%, trong đó 4,3% là phụ thuộc hoàn toàn và 1,3% là phụ thuộc một phần. Tỷ lệ này tăng theo lứa tuổi và xuất hiện nhiều ở nông thôn hơn là thành thị và miền núi, nhóm các cụ đang sống cùng vợ/chồng có tỷ lệ thấp hơn các cụ không còn hoặc không có vợ/chồng. Cần Thơ và Hà Tây là tỉnh có tỷ lệ ng-ời cao tuổi bị các loại hạn chế sinh hoạt hàng ngày nhiều  hơn Huế và Thái Nguyên. Các yếu tố liên quan có ý nghĩa thống kê làm tăng tình trạng hạn chế sinh hoạt hàng ngày của ng-ời cao tuổi là: tuổi cao (OR=1.08;  1.06-1.10),  không  có  công  việc  hiện  tại  (OR=0.11;  0.05-0.28),  dân  tộc  thiểu  số (OR=2.25; 1.45-3.49), không tập thể dục (OR=2.24, 1.75-3.85), bị tai biến mạch nco (OR=15.18; 9.47-24.35), bị sa sút trí tuệ (OR=2.39; 1.62-3.54), bị giảm thị lực (OR=1.32; 1.05-1.65).

Cùng với sự phát triển nhanh chóng về kinh tế xc hội và sự hoàn thiện hơn của hệ thống y tế, trong những năm gần đây, tuổi thọ của ng-ời Việt Nam đc tăng lên đáng kể. Năm 1986, tuổi thọ trung bình của ng-ời dân Việt Nam chỉ là 64, nh-ng nó đc tăng lên thành 67 tuổi ở năm 2000, và đến năm 2004 đc là 73 (Niên giám thống kê các năm của Bộ Y  tế). Đây là một chỉ số thể hiện sự cải thiện trong cuộc sống của ng-ời dân, nh-ng nó cũng thể hiện rằng số ng-ời cao tuổi ở Việt Nam đang tăng nhanh và cũng là dẫn đến các vấn đề của ng-ời cao tuổi, vấn đề bệnh tật liên quan tăng lên. Tuổi già và các vấn đề sức khỏe th-ờng thể hiện quaviệc suy giảm các hoạt động chức năng thông th-ờng ở ng-ời già và làm ảnh h-ởng tới các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Các suy giảm hoạt động này lại có thể tiếp tục làm cho cơ thể ng-ời già bị các vấn đề sức khỏe khác. Một nghiên cứu ở Đài Loan cũng cho thấy tỷ lệ bị hạn chế trong sinh hoạt hàng ngày của ng-ời cao tuổi tăng lên trong những  năm  90  cùng  với  sự  tăng  tr-ởng  kinh  tế  (Zimmer  Z,  2002).  Nghiên  cứu  cũng  nêu  ra  một nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này là do sự tăng tuổi thọ, tức là tăng số l-ợng ng-ời già cao tuổi trong quần thể, những ng-ời hay bị các hạn chếtrong sinh hoạt hàng ngày đặc biệt là ở thể nặng.
Tuy nhiên, chúng ta có thể thấy sự khác biệt trong tình trạng và mức độ hạn chế các hoạt động sống hàng ngày của ở những ng-ời cao tuổi. Một số ng-ời  già bị hạn chế các chức năng sinh hoạt từ rất sớm khi mới chớm về già, nh-ng một số khác lại có cuộc sống hết sức năng động đến tận tuổi 80 và hơn thế. Nh- vậy, các yếu tố kinh tế xc hội, hành vi, tình trạng bệnh tật và sinh học ảnh h-ởng nh- thế nào đến các hoạt động chức năng thông th-ờng của ng-ời cao tuổi? Nói cách khác, các yếu tố nào có thể coi là nguy cơ dẫn đến tình trạng hạn chế hoạt động sinh hoạt hàng ngày của ng-ời cao tuổi và yếu tố nào có thể giúp họ giảm bớt đ-ợc cáchạn chế đó. Cho đến nay, đc có rất nhiều nghiên cứu đ-ợc thực hiện để xác định ảnh h-ởng của các yếu tố này tới tình trạng bệnh tật, tử vong của mọi  lứa  tuổi,  nh-ng  còn  ít  nghiên  cứu  quan  tâm  đến  các  yếu  tố  ảnh  h-ởng  đến  cuộc  sống  khỏe mạnh, tích cực của một ng-ời khi họ đc già. Bởi vậy, nghiên cứu này đ-ợc thực hiện với mục tiêu: 1) xác định tỷ lệ ng-ời cao tuổi bị hạn chế sinh hoạt hàng ngày, và 2) xác định các yếu tố nguy cơ của tình trạng hạn chế sinh hoạt hàng ngày