Thực trạng và một sổ yếu tố liên quan đến mệt mỏi của người bệnh sau phẫu thuật mở ổ bụng tại Bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng năm 2018

Luận văn y học Thực trạng và một sổ yếu tố liên quan đến mệt mỏi của người bệnh sau phẫu thuật mở ổ bụng tại Bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng năm 2018.Hiện nay, phẫu thuật ổ bụng là một phương pháp điều trị hiệu quả và phổ biến tại các bệnh viện trên toàn thế giới. Tại Mỹ phẫu thuật tiêu hóa là một trong ba loại phẫu thuật thường gặp nhất [20]. Theo Datamonitor healthcare điều tra có khoảng 7,4 triệu ca phẫu thuật ổ bụng năm 2010 trong 7 nước lớn trên thế giới như là Mỹ, Nhật, Pháp, Đức, Ý, Nga, Anh và được dự kiến tăng lên 8,1 triệu ca năm 2020. Phẫu thuật ổ bụng cũng chiếm tỷ lệ rất cao tại các nước Đông Nam Á.

Bên cạnh đó phẫu thuật ổ bụng cũng ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của người bệnh, gây ra các triệu chứng khó chịu: đau, mệt mỏi, lo lắng, rối loạn giấc ngủ …[16], [42],[43],[50]. Theo Rubin cho biết 92% người bệnh phẫu thuật ổ bụng phàn nàn về mệt mỏi sau mổ [50]. Nghiên cứu năm 2016 tại Đăk Lắc 100% người bệnh bị đau trong 3 ngày đầu sau phẫu thuật, đau có tương quan thuận với tình trạng mệt mỏi [16]. Với tỷ lệ rất cao và thời gian kéo dài hơn các triệu chứng khác vì vậy mệt mỏi làm chậm quá trình hồi phục của người bệnh [19].
Mệt mỏi sau phẫu thuật là biểu hiện cảm giác mệt mỏi căng thẳng hoặc kiệt sức trong giai đoạn hồi sức, “Tình trạng mệt mỏi như là một phản ứng sinh lý, nhận thức tâm lý hoặc triệu chứng về thể chất của người bệnh” [28]. Mệt mỏi là những triệu chứng khó chịu và buồn phiền ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh [50], là cảm giác chủ quan khó chịu và là điều kiện làm mất khả năng tham gia vào các hoat động bình thường sau phẫu thuật [57].
Tại Việt Nam nghiên cứu trên 147 người bệnh năm 2010 tại ba bệnh viện lớn ở Hà Nội, mệt mỏi sau phẫu thuật ổ bụng là triệu chứng nổi trội trong 3 ngày đầu [42]. Theo Yu và cộng sự (2015) có sự khác biệt rất lớn giữa mệt mỏi trước và sau phẫu thuật: điểm trung bình mệt mỏi trước phẫu thuật là 1,65 (SD = 0,73), ngày đầu tiên sau phẫu thuật là 7,14 (SD = 0,72), sau 10 ngày 4,23 (SD = 1,00), sau 30 ngày là 2,34 (SD = 0,90) [57],
Hậu quả mệt mỏi có ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe thể chất, tâm lý và đời sống xã hội của người bệnh, về thể chất, nghiên cứu 60 người bệnh thì đau,13y trầm cảm và mệt mỏi đã giải thích 13,4% sự thay đổi về chức năng vài ngày sau phẫu thuật, 30,8% sau một tháng và 29,1% sau 3 tháng [59]. Người bệnh nằm lâu do mệt mỏi có nguy cơ cao xảy ra các biến chứng: huyết khối tĩnh mạch sâu, suy hô hấp, viêm phổi, nhiễm trùng tiết niệu, teo cơ… về tâm lý và đời sống xã hội, một số người bệnh miêu tả: “Mệt mỏi là thay đổi trong trạng thái cảm xúc” [19], sức khỏe tâm lý của người bệnh có quan hệ mật thiết với mệt mỏi sau phẫu thuật [50], tăng thời gian nằm viện và trở lại làm việc muộn, một số đã báo cáo mất tiền lương do nằm viện kéo dài, yêu cầu điều dưỡng chăm sóc nhiều hơn [8],[19], mệt mỏi kéo dài sẽ giảm các hoạt động giải trí và thời gian trở lại làm việc của người bệnh [17].
Theo lý thuyết Lenz và cộng sự đã chỉ ra rằng: mệt mỏi ảnh hưởng bởi ba yếu tố là tâm lý, sinh lý và tình huống [32]. Từ lý thuyết này các nhà khoa học đã đi tìm ra các yếu tố liên quan đến mệt mỏi, một số kết quả nghiên cứu cho thấy không có mối liên quan giữa mệt mỏi với các yếu tố tình huống [5],[42]. yếu tố sinh lý và tâm lý đã có các công bố về ảnh hưởng đến mệt mỏi như đau, lo lắng [40],[50].
Như vậy mệt mỏi là triệu chứng khó chịu cho người bệnh gây ra hậu quả không nhỏ nên người điều dưỡng cần chăm sóc để giảm tối đa tình trạng này. Tại bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng hàng năm thực hiện hàng chục nghìn ca phẫu thuật trong đó khoảng trên 40% là phẫu thuật ổ bụng, đây là nhiệm vụ nặng nề với người điều dưỡng để giảm tình trạng mệt mỏi cho người bệnh. Chính vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu: “Thực trạng và một sổ yếu tố liên quan đến mệt mỏi của người bệnh sau phẫu thuật mở ể bụng tại Bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng năm 2018”.14
MỤC TIÊU NGHIÊN cứu
1. Mô tả thực trạng mệt mỏi của người bệnh sau phẫu thuật mở 0 bụng tại Bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng năm 2018.
2. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến mệt mỏi của người bệnh sau phẫu thuật mở ổ bụng tại Bệnh viện Việt Tiệp Hải Phòng năm 2018

MỤC LỤC
Nội dung Trang
TÓM TẮT i
LỜI CẢM ƠN ii
LỜI CAM ĐOAN iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT iv
DANH MỤC BẢNG V
DANH MỤC HÌNH, s ơ ĐỒ, BIỂU ĐỒ vi
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
1.1. Khái niệm mệt mỏi sau phẫu thuật 4
1.2. Tổng quan về phẫu thuật ổ bụng 7
1.3 Một số nghiên cứu về mệt mỏi của người bệnh phẫu thuật 14
1.4. Học thuyết Theory of Unpleasant Symptom 16
1.5. Các yếu tố liên quan đến mệt mỏi sau phẫu thuật 19
1.6. Khung lý thuyết của nghiên cứu 21
1.7. Địa điểm nghiên cứu 21
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN c ứ u 23
2.1. Đối tượng nghiên cứu 23
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 23
2.3. Thiết kế nghiên cứu 23
2.4. Cỡ mẫu nghiên cứu: 23
2.5. Phương pháp chọn mẫu: 24
2.6. Phương pháp thu thập số liệu 24
2.7. Các biến số nghiên cứu 26
2.8. Các khái niệm và thang đo sử dụng trong nghiên cứu 282.9. Phương pháp phân tích số liệu 31
2.10. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu 31
2.11. Sai số và biện pháp khắc phục sai số 32
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN c ứ u 33
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 33
3.2. Tình trạng mệt mỏi của người bệnh 38
3.3. Yếu tố liên quan đến mệt mỏi người bệnh sau phẫu thuật 40
Chương 4: BÀN LUẬN 46
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 46
4.2. Tình trạng mệt mỏi của người bệnh phẫu thuật ổ bụng 50
4.3. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng mệt mỏi 53
KẾT LUẬN 61
KHUYỂN NGHỊ 62
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG •
Bảng 3.1. Phân bố người bênh theo nhóm tuồi 33
Bảng 3.2. Phân bố người bênh theo giởi 33
Bảng 3.3. Phân bố người bênh theo nghề nghiệp 35
Bảng 3.4. Phân bố người bênh theo tình trang hôn nhân 36
Bảng 3.5. Phân bố người bênh theo cơ quan bi bênh trước phẫu thuât 36
Bảng 3.6. Phân bố bênh ly kèm theo 37
Bảng 3.7. Mức đô mẽt mỏi 7 ngày đầu sau phẫu thuât 37
Bảng 3.8. Mức đỏ mêt mỏi trung bình sau 3 ngày và 7 ngày 38
Bảng 3.9 Phân loai mức đô mẽt mỏi sau phẫu thuât 38
Bảng 3.10. Tình trang lo lắng trước và sau phẫu thuât 39
Bảng 3.11. Phân loai mức đô lo lẳng trước vả sau phẫu thuât 40
Bảng 3.12 Phân loai điểm đau trước và sau phẫu thuât 41
Bảng 3.13. Điểm đau trung bình sau 3 ngày và 7 ngày 41
Bảng 3.14. Phân loai mức đô đau trước và sau phẫu thuât 42
Bảng 3.15. Mối tương quan giữa đau, lo lắng trước phẫu thuât với mẽt mỏi 43
Bảng 3.16. Mối tương quan giữa lo lắng sau phẫu thuât với mêt mỏi 43
Bảng 3.17. Mối tương quan giữa đau sau phẫu thuât với mẽt mỏi 44
Bảng 3.18. Bảng hồi quy đơn biến các yếu tố liên quan đến mẽt mỏi 44
Bảng 3.19. Hồi quv đa biến các vếu tố đau, lo lắng liên quan đến mẽt mỏi 45V I
DANH MỤC HÌNH, s ơ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Hình 1.1. Mô hình Hoc thuyết các triẽu chứng khó chiu 18
Sơ đồ 1.1. Khung lỵ thuyết của nghiên c ử u …………………………………………….. 21
Biểu đồ 3.1. Phân bố người bênh theo nơi cư tr ú …………………………………….34
Biểu đồ 3.2. Phân bố người bênh theo trình đô hoc vấn 35
Biểu đồ 3.3. Phân bố người bênh theo thu nhâp môt tháng 3