Tình hình thừa cân và béo phì ở trẻ em dưới 5 tuổi năm 2009 tại Việt Nam

Nghiên cứu được thực hiện nhằm khảo sát tỷ lệ thừa cân và béo phì ở trẻ em dưới 5 tuổi. Kết quả: điều tra trên tổng số 96626 trẻ (50268 trẻ trai và 46358 trẻ gái) cho thấy tỷ lệ trẻ thừa cân là 4,1% (95% CI 3,9 – 4,4), tỷ lệ béo phì là 1,2% (95% CI 1,1 – 1,3). Tỷ lệ thừa cân và béo phì ở trẻ trai cao hơn so với nhóm trẻ gái (p < 0,05). Tỷ lệ thừa cân và béo phì cao nhất ở nhóm trẻ từ 0 – 5 tháng tuổi (5,8% và 2,1%). Kết luận: tỷ lệ trẻ thừa cân ở trẻ em Việt Nam đang tăng dần. Cẩn sớm triển khai các chương trình can thiệp.

Hiện nay, trẻ thừa cân và béo phì đang là một vấn đề sức khỏe toàn cầu và đã trở thành vấn đề sức khỏe phổ biến ở các nước đã phát triển và đang hình thành ở các nước phát triển. Ở Vương quốc Anh cũng như phần lớn các nước phát triển khác, tỷ lệ trẻ béo phì đã tăng đột biến từ những năm 1970 cho đến nay. Tỷ lệ béo phì được xác định dựa theo chuẩn quôc tế của Ủy ban Béo phì Quốc tế (IOTF) là khoảng 22% trẻ trai và 27% trẻ gái ở độ tuổi từ 2 – 15 tuổi được xác định là thừa cân và từ 5,5% trẻ trai và 7,2% trẻ gái là bị béo phì. Theo ước lượng của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thì ít nhất 20 triệu trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới có tình trạng thừa cân hoặc béo phì [2]. Sự thay đổi của nền kinh tế và lối sống dẫn đến sự thay đổi về tình trạng dinh dưỡng được diễn ra ở nhiều nước trên thế giới và được gọi là “dinh dưỡng chuyển đổi” [7, 8]. Vấn đề béo phì và thừa cân dường như một “phản ứng sinh hóa” đối với “môi trường gây béo phì” như thực phẩm cao năng lượng, nguồn thực phẩm dồi dào, môi trường kích thích ăn uống kèm theo giảm vận động cơ thể.

Các yếu tố nguy cơ béo phì của trẻ cũng đã được nhiều tác giả nghiên cứu. Một nghiên cứu ở Trung Quốc đã xác định là bố mẹ bị béo phì (OR 2,43; 95% CI 0,78-6,59), trình độ học vấn của mẹ thấp (OR 2,22; 95% CI 1,39 – 3,55),

chế độ ăn (OR 2,68; 95% CI 1,64 – 4,29), và xem ti vi nhiều hơn hai giờ/ngày (OR 1,56; 95% CI 1,17 – 2,09) là các yếu tố nguy cơ dẫn đến tình trạng thừa cân và béo phì [4].

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong kinh tế nhờ sự mở cửa trong quan hệ kinh tế đã thu hút được nhiều nguồn đầu tư phát triển, đặc biệt ở các trung tâm kinh tế lớn là các thành phố lớn như thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội,… Có một bộ phận không nhỏ trẻ em sẽ bị thừa cân, béo phì – chủ yếu ở khu vực thành thị [3]. Đề tài này tiến hành với mục tiêu: xác định tỷ lệ thừa cân và béo phì ở trẻ em dưới 5 tuổi năm 2009.