Tình trạng đau ở bệnh nhân sau chấn thương tuỷ sống

Tổn thương tuỷ sống (TTTS) do chấn thương là một thương tổn nặng nề gây ra các rối loạn chức  năng  về  vận  động,  cảm  giác,  cơ  tròn, phản xạ ở bệnh nhân. Hậu quả di chứng để lại là tình trạng tàn tật và giảm sút chất lượng cuộc sống của bệnh nhân sau tổn thương tuỷ sống. Một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng chính đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, theo rất nhiều các nghiên cứu trên thế giới lại không phải là do liệt vận động mà chính là tình trạng đau sau tổn thương tuỷ sống.
Đau sau tổn thương tuỷ sống và những ảnh hưởng nặng nề của nó đã được các nhà thần kinh học và phục hồi chức năng quan tâm từ hơn nửa thế kỷ qua. Hàng năm trên thế giới có khoảng 15 – 40 trường hợp trên 1 triệu dân bị TTTS. Thống kê năm 2002 tại Mỹ có 250.000 người bị tổn thương tuỷ sống, với 11.000 ca mắc mới hàng năm, trong đó nguyên nhân do chấn thương chiếm tỉ lệ trên 80%, chi phí cho điều trị lên tới hàng trăm triệu đô la. Tỉ lệ đau sau tổn thương tuỷ sống từ 30 – 94% theo các thống kê khác nhau trên thế giới, trong đó đau trầm trọng chiếm tới 25% – 30%. Đau gây ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống của bệnh nhân, họ không chỉ giảm sút khả năng lao động nghề nghiệp, thậm chí khó khăn khi thực hiện tất cả các hoạt động tự chăm sóc, vui chơi giải trí. Tình trạng đau còn gây ra các rối loạn về tinh thần, cảm xúc của bệnh nhân như trạng thái lo lắng, căng thẳng, cáu giận hoặc trầm cảm thậm chí muốn tự sát.
Tỉ lệ mắc phải cao, mức độ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống lớn và thường là tình trạng đau mạn tính kéo dài, tuy nhiên để kiểm soát đau sau TTTS hiện tại vẫn là vấn đề nan giải đối với các nhà lâm sàng. Hầu hết các phương pháp để điều trị đau không có hiệu quả tuyệt đối, tuỳ thuộc vào các kiểu đau cũng như tình trạng tâm lý xã hội khác nhau của bệnh nhân. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa khác nhau như thần kinh, phục hồi chức năng, tâm thần, ngoại khoa, tâm lý xã hội… Tại Việt Nam cho đến nay mới chỉ có một vài trung tâm phục hồi chức năng cho bệnh nhân tổn thương tuỷ sống, và chưa thể đáp ứng được đầy đủ nhu cầu phục hồi chức năng (PHCN) của bệnh nhân, bước đầu mới chỉ chú trọng vào các vấn đề PHCN vận động, cơ tròn. Cũng chưa có nhiều nghiên cứu về thực trạng sau tổn thương tuỷ sống của bệnh nhân sau khi ra viện. Đau sau TTTS, có thể xảy ra trong giai đoạn sớm, phần lớn xảy ra trong năm đầu sau tổn thương với các đặc điểm đau rất khác nhau, và đây thực sự vẫn là vấn đề còn bỏ trống trong quá trình PHCN toàn diện cho bệnh nhân. Trước thực tế đó, với mong muốn tìm hiểu về tình trạng đau sau TTTS, nhằm góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng điều trị phục hồi, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu: Tìm hiểu các đặc điểm về đau trên bệnh nhân sau tổn thương tuỷ sống do chấn thương.

Mục tiêu: Tìm hiểu các đặc điểm về đau trên bệnh nhân sau tổn thương tuỷ sống do chấn thương.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu trên 65 bệnh nhân sau chấn thương tuỷ sống, điều trị tại Trung tâm Phục hồi chức năng bệnh viện Bạch Mai trong vòng 6 tháng. Kết quả và kết luận: Tỉ lệ đau sau chấn thương tuỷ sống là 69%, xuất hiện sớm 90% trong vòng 3 tháng đầu sau tổn thương. Trong nhóm bệnh nhân liệt tứ chi tỉ lệ đau thần kinh và đau tiếp nhận là như nhau nhưng các trường hợp đau tiếp nhận có mức độ đau nặng nề hơn đau thần kinh. Trong nhóm bệnh nhân liệt hai chân tỉ lệ xuất hiện và mức độ đau của đau thần kinh cao hơn đau tiếp nhận. Không có sự khác nhau về tỉ lệ và mức độ đau giữa các mức độ tổn thương tuỷ khác nhau. Vị trí đau thường gặp nhất là cổ, vai, tay, lưng và hai chân. bệnh nhân liệt tứ chi hay gặp ở cổ, vai, tay; bệnh nhân liệt hai chân hay gặp ở vai, lưng và hai chân.