Tình trạng dinh dưỡng trẻ dưới 5 tuổi và kiến thức, thực hành nuôi trẻ của bà mẹ tại huyên Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn

Nghiên cứu trên 598 trẻ dưới 5 tuổi và 547 bà mẹ đang nuôi con tại huyên Ba Bể Bắc Kạn cho thấy: Tỷ lê SDD ở cả 2 thể thấp còi và thiếu cân của trẻ ở Ba Bể, Bắc Kạn còn ở mức cao và rất cao (35,3%). Thực hành chăm sóc bà mẹ mang thai, cho con bú, chăm sóc nuôi dưỡng trẻ nhìn chung cũng đã có một số điểm mạnh: 80,8% phụ nữ mang thai đã đi khám thai, 76,4% uống viên sắt, 65,7% bà mẹ sau khi sinh đã cho trẻ bú trong vòng 1 giờ đầu tiên. Một số hạn chế: 47,9% bà mẹ khi mang thai vẫn ăn uống như bình thường, đặc biệt có trên 10% bà ăn giảm đi; còn một tỷ lê cao (47,5%) bà mẹ cho con ăn bổ sung sớm trước 4 tháng; hầu hết (94,5%) bà mẹ không biết sử dụng biểu đổ; một tỷ lệ lớn (64,7%) bà mẹ không biết cần tăng thêm bao nhiêu cân trong thời gian 9 tháng mang thai.
I.    ĐẶT VẤN ĐỂ
Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội và nhiều chương trình can thiệp dinh dưỡng được triển khai, tình trạng dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn quốc đã được cải thiện nhiều, tỷ lệ suy dinh dưỡng (SDD) đã giảm đáng kể. Tuy vậy, ở một số khu vực như Miền núi phía Bắc, Miền Trung, Tây Nguyên, tỷ lệ SDD vẫn còn ở mức cao và rất cao so với ngưỡng của tổ chức y tế thế giới [8], [9]. Đặc biệt là SDD thể thấp còi (chiều cao/tuổi thấp): trừ 3 thành phố lớn là Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hổ Chí Minh có tỷ lệ trẻ thấp còi dưới 20% còn ở hầu hết các các tỉnh thành khác đều cao hơn 20% thậm chí có tỉnh tới trên 40%.
Có nhiều yếu tố liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng như: cân nặng sơ sinh, tình trạng sức khoẻ bệnh tật của trẻ, kiến thức và thực hành nuôi con của các bà mẹ.. .[5], [6]. Tuy vậy ở mỗi địa phương, mỗi vùng lại có những yếu tố đặc thù, nổi trội mà khi can thiệp để cải thiện tình trạng dinh dưỡng, người cán bộ y tế cần phải nghiên cứu, phân tích cụ thể.
Bắc Kạn là một tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Việt Nam. Phía bắc giáp tỉnh Cao Bằng, phía đông giáp tỉnh Lạng Sơn, phía nam giáp tỉnh Thái Nguyên và phía tây giáp Tuyên Quang. Đây là một tỉnh miền núi cao, các mặt về kinh tế, văn hoá, xã hội còn nhiều khó khăn. Tỷ lệ SDD ở đây vẫn còn ở mức rất cao (thể thiếu cân: 35,6%, thể thấp còi: 39,2%) [4].
Là một trong 8 huyện của Bắc Kạn, Ba Bể có diện tích 67.809 ha, dân số 47.910 nguời với 5 dân tộc (Tày 58%; Dao 21%; Mông 13%; Nùng 7% và Kinh 1%). Về tiềm năng, đây là huyện có khả năng phát triển du lịch, dịch vụ; nhưng đến thời điểm này nguổn thu nhập chính của người dân vẫn là nông nghiệp, đời sống của nhân dân nằm trong hoàn cảnh chung của toàn tỉnh. Việc chăm sóc sức khoẻ, dinh dưỡng – đặc biệt là với trẻ dưới 5 tuổi vẫn còn nhiều vấn đề chưa đáp ứng được.
Để có cơ sở cho việc áp dụng những giải pháp can thiệp phù hợp nhằm cải thiện tình trạng