TÌNH TRẠNG THỪA CÂN BÉO PHÌ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở HỌC SINH HAI TRƯỜNG TIỂU HỌC CỦA HUYỆN ĐÔNG ANH, HÀ NỘI

Nghiên cứu cắt ngang mô tả tình trạng thừa cân béo phì (TCBP) và một số yếu tố liên quan, thực hiện trên 492 học sinh của hai trường tiểu học huyện Đông Anh, Hà Nội từ tháng 11 năm 2011 đến tháng 4 năm 2012. Kết quả cho thấy: Học sinh có nguy cơ thừa cân cao hơn 3,5 lần khi có cha thừa cân và 6,7 lần khi cả cha và mẹ đều thừa cân. Háu ăn, ăn nhanh, ăn nhiều và ăn thêm nhiều bữa phụ trong ngày đều làm tăng ngũy cơ thừa cân, những học sinh có đặc tính trên có nguy cơ thừa cân cm gấp 2,5; 3,8; 6,0 và 2,9 lần sũ với những học sinh khác. Học sinh ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo, đường và ăn ít rau quả có nguy cơ thừa cân can gấp 2,2; 2,6 và 2,0 lần sũ với những học sinh khác. Thể dục thường xũyên làm giảm ngũy cơ thừa cân béo phì, những học sinh ít thể dục có nguy cơ thừa cân béo phì cao gấp 2,1 lần những học sinh thể dục thường xuyên.

 Từ sau khi đất nước đổi mới, đời sống kinh tế, xã hội của người dân được cải thiện, nhu cầu ăn no, mặc ấm không còn nữa mà thay vào đó là ăn ngon, đủ chất, và cân đối dinh dưỡng để tránh mắc phải những bệnh do mất cân bằng dinh dưỡng gây ra, đặc biệt là tình TCNCYH 82 (2) – 2013 trạng thừa cân, béo phì. Bên cạnh sự phát triển của kinh tế, các dịch vụ ăn uống cũng phát triển một cách nhanh chóng, các dịch vụ thức ăn nhanh, thức ăn đường phố ngày càng nhiều, các loại dịch vụ này đã và đang hấp dẫn trẻ em, đặc biệt là học sinh tiểu học, từ đó 

làm thay đổi thói quen và tập quán ăn uống của trẻ, đây cũng là một nguyên nhân quan trọng gây nên tình trạng thừa cân béo phì ở trẻ em tiểu học. Tỷ lệ học sinh tiểu học thừa cân béo phì sẽ tỷ lệ thuận với tỷ lệ thừa cân, béo phì của người trưởng thành. Hậu quả đối với sức khỏe của thừa cân béo phì gây ra là làm gia tăng các bệnh mãn tính không lây có liên quan tới dinh dưỡng như tiểu đường, huyết áp cao, thừa mỡ trong máu, các bệnh về tim mạch …

Trong những năm gần đây, nhờ có chương trình phòng chống suy dinh dưỡng quốc gia, tỷ lệ trẻ bị suy dinh dưỡng đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, tỷ lệ học sinh béo phì lại có xu hướng tăng cao.

Kết quả một số nghiên cứu ở Việt Nam cho thấy tỷ lệ béo phì ở trẻ tại các thành phố lớn khá cao. Theo điều tra của Trần Thị Hồng Loan năm 1998, tỷ lệ học sinh từ 6 đến 11 tuổi mắc béo phì tại một quận nội thành thành phố Hồ Chí Minh là 18% [1]. Kết quả điều tra năm 2000 tại các thành phố lớn cho thấy tỷ lệ thừa cân ở lứa tuổi học sinh tiểu học ở Hà nội là 10% và thành phố Hồ Chí Minh là 12%. Tỷ lệ trẻ 4 – 5 tuổi tại thành phố Hồ Chí Minh có tình trạng thừa cân là 2,5%; 3,1% và 3,3%, theo kết quả nghiên cứu của Nguyễn Thị Kim Hưng năm 1995, 2000, 2001 [2]. Điều tra năm 2006 tại thành phố Hồ Chí Minh của Huỳnh Thị Thu Diệu cho thấy ở lứa tuổi tiền học đường, tỷ lệ thừa cân là 20,5% và béo phì là 16,3% [3].

Trong quá trình đô thị hóa với tốc độ ngày một cao, ngoại thành Hà Nội là khu vực chịu tác động đáng kể. Đô thị hóa làm thay đổi bộ mặt nông thôn, tình hình sức khỏe, dinh dưỡng của cộng đồng cũng thay đổi, tình hình thể lực của học sinh tiểu học cũng được cải thiện theo hướng tích cực. Tuy nhiên, thừa