Tổn thương phổi trên bệnh nhân Xơ cứng bì hệ thống tại Bệnh viện Da Liễu Trung Ương năm 2021

TỔN THƯƠNG PHỔI TRÊN BỆNH NHÂN XƠ CỨNG BÌ HỆ THỐNG TẠI BỆNH VIỆN DA LIỄU TRUNG ƯƠNG NĂM 2021
Phùng Thị Chuyên 1,, Phạm Thị Minh Phương2
1 Đại học Y Hà Nội
2 Bệnh viện Da liễu Trung ương
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt

Mục tiêu: Đánh giá tổn thương phổi và phân tích một số yếu tố liên quan trên bệnh nhân xơ cứng bì hệ thống (XCBHT). Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 81 bệnh nhân được chẩn đoán XCBHT theo tiêu chuẩn ACR/EULAR 2013 tại Bệnh viện Da liễu Trung Ương từ tháng 01/2020 đến tháng 07/2022. Kết quả: Tổn thương phổi kẽ chiếm 80,2%, tăng áp động mạch phổi chiếm 48,1%, phối hợp cả TTPK và TAĐMP 34,5%. Rối loạn thông khí hạn chế 60,5%, FVC 77,06±18,04. Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về điểm Rodnan giữa bệnh nhân XCBHT có TAĐMP và không có TAĐMP (18,4 và 14,3 tương ứng; p= 0,023). Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về các chỉ số FVC (72,9% và 93,8%; p=0,02); RLTKHC (OR=0,23 và p=0,008); Scl-70 (OR=0,29 và p=0,03); điểm Rodnan (OR=4,61và p=0,009) giữa bệnh nhân XCBHT có TTPK và không có TTPK. Có nguy cơ giảm FVC ở bệnh nhân có Scl-70 dương tính (OR= 0,37 và p=0,037). Có mối tương quan giữa FVC và điểm Rodnan (p=0,00). Kết luận: Tổn thương phổi kẽ (TTPK) và tăng áp lực động mạch phổi (TAĐMP) là hai biểu hiện chính của tổn thương phổi. Có mối tương quan giữa điểm Rodnan, tự kháng thể Scl-70 với  các tổn thương phổi trên bệnh XCBHT.

Xơ cứng bì hệ thống (XCBHT) là bệnh tự miễn thường găp thứ 2 sau lupus ban đo hệ thống, bệnh chủ yếu găp ở giới nữ (75%_80%), tần số mắc bệnh khoảng 1-2/10000 dân. Điều trị bệnh hiện vẫn găp nhiều khó khăn với tiên lượng năng và ty lệ tư vong cao. Tổn thương phổi trong XCBHT rất thường găp và là biểu hiện lâm sàng quan trọng, liên quan đến tiên lượng của bệnh. Vì vậy tổn thương phổi vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tư vong trên bệnh nhân XCBHT. Xơ hóa phổi và ALĐMP chiếm hơn 50% trường hợp tư vong của XCBHT. TTPK và TAĐMP là hai biểu hiện chính của tổn thương phổi. Hai biểu hiện này có thể đơn độc hoăc phối hợp với nhau. Bệnh nhân XCBHT có TALĐMP thời gian sống sau 1 năm là 50% nếu không được điều trị và trên 90% nếu được điều trị. Các tổn thương phổi có thể phát hiện qua thăm dò thông khí phổi, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, siêu âm tim để ước lượng áp lực động mạch phổi từ đó có thái độ điều trị đúng đắn và tiên lượng. Đây là xet nghiệm không xâm nhập, đơn giản và quan trọng để đánh giá tổn thương phổi trên bệnh XCBHT. Tại Việt Nam nghiên cứu về tổn thương phổi trên bệnh nhân XCBHT còn chưa hệ thống nên chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Tổn thương phổi trên bệnh nhân Xơ cứng bì hệ thống tại Bệnh viện Da Liễu Trung Ương năm 2021” với mục tiêu:
1. Mô tả đăc điểm lâm sàng bệnh xơ cứng bì hệ thống tại Bệnh viện da liễu trung ương năm 2020 – 2022.
2. Đánh giá tổn thương phổi và phân tích một số yếu tố liên quan trên bệnh nhân xơ cứng bì hệ thống