Trầm cảm và một số yếu tố liên quan trên công nhân xi măng chifon Hải Phòng năm 2014
Luận văn thạc sĩ y học Trầm cảm và một số yếu tố liên quan trên công nhân xi măng chifon Hải Phòng năm 2014/ Phạm Tuấn Việt 2015.Trầm cảm là một rối loạn về cảm xúc, có đặc điểm chung là bệnh nhân thấy buồn chán, mất sự hứng thú, cảm thấy tội lỗi hoặc giảm giá trị bản thân, khó ngủ hoặc sự ngon miệng, khả năng làm việc kém và khó tập trung. Trầm cảm có thể trở thành mãn tính hoặc tái phát và làm giảm khả năng của cá nhân trong thích ứng với cuộc sống, trong trường hợp nặng nhất, trầm cảm có thể dẫn tới tự sát. Hầu hết các ca bệnh trầm cảm có thể điều trị bằng thuốc hoặc liệu pháp tâm lý [16], [27]. Trong cơ cấu bệnh lý tâm thần, rối loạn trầm cảm là bệnh lý đứng thứ 2 về tính thường gặp, chiếm 20% số bệnh nhân tâm thần nặng tại các trung tâm chăm sóc sức khỏe tâm thần [16].
Hàng năm khoảng 5% dân số thế giới rơi vào tình trạng trầm cảm. Theo nhiều nghiên cứu khác nhau cho kết quả, nguy cơ mắc rối loạn trầm cảm trong suốt cuộc đời của nam giới là 15% và nữ là 24% [30], tần suất mắc bệnh cao ở dân số đang tuổi lao động Theo Tổ chức y tế thế giới (2007), trầm cảm là một vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng đứng thứ 7 trong 10 vấn đề sức khỏe toàn cầu [67].
Cùng với sự phát triển đất nước, các công ty xí nghiệp được mở rộng và ngày càng phát triển với các trang thiết bị máy móc hiện đại. Công ty xi măng Chinfon một thành viên của tổng công ty xi măng Việt Nam, là một trong những công ty lớn có vốn đầu tư nước ngoài, có trang thiết bị hiện đại, tiên tiến, đội ngũ cán bộ, công nhân viên lành nghề, ngày càng khẳng định được vị thế của mình không chỉ trong nước mà trên cả thị trường quốc tế. Tuy vậy, dưới áp lực của công việc, hàng ngày hàng giờ người lao động phải gánh chịu những căng thẳng thần kinh tâm lý. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe người lao động, và có thể là nguồn gốc gây trầm cảm cho người lao động. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện ở nước ta đã có một số nghiên cứu đánh giá tỉ lệ trầm cảm trên đối tượng người lao động. Việc xác định tỉ lệ và mô tả các khía cạnh liên quan đến trầm cảm tại ngành nghề này là một việc cần thiết giúp tìm hiểu vấn đề sức khỏe này, từng bước đưa ra giải pháp phòng chống và bảo vệ sức khỏe người lao động. Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm hai mục tiêu:
1. Xác định tỉ lệ trầm cảm trên công nhân tại công ty xi măng Chinfon Hải Phòng
2. Mô tả một số yếu tố liên quan đến trầm cảm trên công nhân tại công ty xi măng Chinfon Hải Phòng
ĐẶT VẤN ĐỀ Trầm cảm và một số yếu tố liên quan trên công nhân xi măng chifon Hải Phòng năm 2014
Chương 1: TỔNG QUAN 3
1.1. Khái niệm về trầm cảm 3
1.2. Thực trạng trầm cảm trên thế giới và trong nước 3
1.2.1 Trầm cảm trên thế giới 3
1.2.2. Thực trạng trầm cảm trong nước 5
1.3. Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh, yếu tố nguy cơ của trầm cảm 6
1.3.1. Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh 6
1.3.2. Một số yếu tố nguy cơ làm gia tăng trầm cảm 6
1.4. Các test sàng tuyển trầm cảm 11
1.4.1. Sàng tuyển: 11
1.4.2. Một số công cụ sàng tuyển trầm cảm 11
1.5. Dự phòng bệnh trầm cảm cộng đồng 13
1.6. Thực trạng công tác điều trị, quản lý bệnh nhân trầm cảm tại cộng đồng ở Thế
giới và Việt Nam 14
1.6.1. Công tác điều trị, quản lý bệnh nhân trầm cảm trên thế giới 14
1.6.2. Công tác điều trị, quản lý bệnh nhân trầm cảm ở Việt Nam 16
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 20
2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu 20
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 20
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu: 20
2.1.3. Thời gian nghiên cứu 20
2.2. Phương pháp nghiên cứu 20
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 20
2.2.2. Cỡ mẫu và chọn mẫu 20
2.2.3. Các biến số và chỉ số nghiên cứu 21
2.2.4. Công cụ thu thập thông tin 23
2.3. Xử lý và phân tích số liệu 25
2.4. Phương pháp hạn chế sai số 26
2.5. Đạo đức nghiên cứu 26
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 27
3.1. Tỷ lệ trầm cảm trên công nhân công ty xi măng Chinfon Hải Phòng 27
3.1.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu 27
3.1.2. Tỉ lệ mắc trầm cảm trên công nhân công ty Chinfon Hải Phòng 2015 30
3.2. Một số yếu tố liên quan đến trầm cảm trên công nhân công ty xi măng Chiníon
Hải Phòng 34
3.2.1. Liên quan giữa trầm cảm với tuổi, giới, thâm niên công tác, tình trạng hôn
nhân 34
3.2.2. Liên quan giữa trầm cảm với các yếu tố của Karasek 36
3.2.3. Liên quan giữa trầm cảm với cảm nhận về môi trường lao động và an toàn lao
động 44
3.2.4. Liên quan giữa trầm cảm với váng mặt trong công việc 47
Chương 4: BÀN LUẬN 49
4.1. Tỉ lệ trầm cảm trên công nhân 49
4.1.1. Thông tin chung của dối tượng nghiên cứu 49
4.1.2. Tỉ lệ trầm cảm trên công nhân 50
4.2. Một số yếu tố liên quan đến trầm cảm trên công nhân 53
4.2.1. Liên quan giữa trầm cảm với tuổi, giới, thâm niên công tác, tình trạng hôn
nhân 53
4.2.2. Liên quan giữa trầm cảm với các yếu tố của Karasek 54
4.2.2. Liên quan giữa trầm cảm với cảm nhận về môi trường lao động và an toàn lao
động 60
4.2.2.1. Về môi trường lao động 60
4.2.2.2. Về bảo hộ lao động 62
4.2.2.3. Liên quan giữa trầm cảm với vắng mặt trong công việc 62
KẾT LUẬN 64
KIẾN NGHỊ 65
TÀI LIỆU THAM KHẢO 66
Bảng 2.1. Các biến số nghiên cứu 21
Bảng 3.1: Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu 27
Bảng 3.2: Tỷ lệ bệnh nhân đạt được theo thang điểm Beck 30
Bảng 3.3: Tỉ lệ trầm cảm trên công nhân công ty xi măng Chinfon 31
Bảng 3.4: Tỉ lệ trầm cảm theo giới của người lao động 31
Bảng 3.5 Tỉ lệ trầm cảm nghề nghiệp theo lứa tuổi người lao động 32
Bảng 3.6: Tỉ lệ trầm cảm theo trình độ học vấn người lao động 32
Bảng 3.7: Tỉ lệ trầm cảm theo tình trạng hôn nhân của người lao động 33
Bảng 3.8: Tỉ lệ trầm cảm theo thâm niên công tác 33
Bảng 3.9: Liên quan trâm cảm và giới của người lao động 34
Bảng 3.10: Liên quan trầm cảm và trình độ học vấn của người lao động 34
Bảng 3.11: Liên quan trầm cảm và tình trạng hôn nhân của người lao động 35
Bảng 3.12: Liên quan trầm cảm và tuổi của người lao động 35
Bảng 3.13: Liên quan giữa trầm cảm và thâm niên của người lao động 36
Bảng 3.14: Mức độ căng thẳng trong công việc theo mô hình Karasek 36
Bảng 3.15: Cảm nhận áp lực tâm lý trên người lao động 37
Bảng 3.16: Liên quan giữa trầm cảm và áp lực tâm lý trong lao động 38
Bảng 3.17: Cảm nhận ủng hộ về mặt xã hội của người lao động 38
Bảng 3.18: Liên quan giữa trầm cảm và cảm nhận sự ủng hộ xã hội của người lao
động 39
Bảng 3.19: Cảm nhận quyền quyết định về thời gian và nhịp độ 40
Bảng 3.20: Cảm nhận quyền quyết định về thứ bậc và trách nhiệm 41
Bảng 3.21: Cảm nhận quyền quyết định về mức độ phức tạp của công việc 42
Bảng 3.22: Liên quan giữa trầm cảm và quyền quyết định của người lao động 43
Bảng 3.23: Liên quan giữa trầm cảm và stress (theo mô hình Karasek) 43
Bảng 3.24: Đánh giá mức độ chấp nhận được của công nhân về môi trường lao động 44
Bảng 3.25: Liên quan giữa trầm cảm với cảm nhận môi trường lao động 45
Bảng 3.26: Đánh giá của công nhân dụng cụ bảo hộ lao động 45
Bảng 3.27: Liên quan giữa trầm cảm và cảm nhận an toàn lao động của người lao
động 46
Bảng 3.28: Vắng mặt trong công việc trong vòng 3 tháng qua 47
Bảng 3.29: Liên quan giữa trầm cảm và sự vắng mặt trong công việc 48
Bảng 3.30: Liên quan giữa trầm cảm và mong muốn thay đổi công việc 48
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIẾNG VIỆT
1. Tạ Tuyết Bình (1996), “Lao động ca kíp và sức khỏe”, Tập san YHLĐ và VSMT, viện YHLĐ và VSMT, số 9, trang 107- 111.
2. Nguyễn Thế Công (1993), “Một số đặc điểm trong lao động dây truyền công nghiệp”, Tập san YHLĐ và VSMT số 5, trang 25.
3. Nguyễn Đình Dũng và CS (2003), “Điều kiện lao động và gánh nặng lao động ở công nhân tại các Công ty may thuộc tổng công ty Dệt- May Việt Nam”.
4. Hoàng Thị Giang (2011), “Chuẩn hóa một công cụ đo lường stress nghề nghiệp bằng tiếng Việt”, Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Y tế công cộng
5. Phùng Văn Hoàn (1992), “Nghiên cứu đặc điểm lao động, mức độ mệt mỏi
và tình trạng bệnh tật của công nhân dệt 8/3”, Kỷ yếu công trình nghiên cứu
khoa học, Trường Đại học Y Hà Nội.
6. Phùng Văn Hoàn (2002), Chuyên đề nâng cao sức khỏe người lao động, Nhà xuất bản Y học, trang 31- 80.
7. Phùng Văn Hoàn và Nguyễn Khắc Mạnh (2001), “Nghiên cứu các stress tại nơi làm việc và các stress tâm lý xã hội của công nhân công ty bánh kẹo Hải Châu, Hà Nội”, Tạp chí bảo hộ lao động, số 10/200, trang 8- 10.
8. Phùng Văn Hoàn, Đào Minh An (1999), “Nghiên cứu tai nạn lao động và một số yếu tố liên quan tại công ty cơ khí Hà Nội”, Tạpchí YHLĐ và VSMT, số 13- tháng 12/1999, trang 49- 57.
9. Lê Huy Hoàng (2007), “Thực trạng điều kiện môi trường lao động và cơ cấu
bệnh tật của công nhân xí nghiệp giày Lê Lai 2 Hải Phòng năm 2007”, Luận
văn Thạc sỹ y học, Trường Đại học Y Hải Phòng
10. Lê Bá Hứa, Nguyễn Văn Hiền và cs (2008), “Nghiên cứu viêm da tiếp xúc với xi măng trên công nhân xây dựng và công nhân sản xuất xi măng ở nhà 67 máy Luksvasi và Long Thọ thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế”, Tạp chí Y học thực hành, số 596, trang 221-229.
11. Đặng Phương Kiệt (1998), Stress và đời sống, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, trang 180- 216.
12. Trịnh Hồng Lân và CS (2010), “Stress nghề nghiệp ở công nhân ngành may công nghiệp tại các tỉnh phía Nam”, Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh, số 14, trang 217- 221.
13. Nguyễn Thùy Linh (2012), “Stress nghề nghiệp trên cán bộ y tế bệnh viện Kiến An Hải Phòng năm 2011”, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ đa khoa, Trường Đại học Y Hải Phòng.
14. Đặng Viết Lương, Bùi Thụ (1992), “Gánh nặng lao động của công nhân một số ngành nghề có căng thẳng thần kinh tâm lý” , Tập san YHLĐ và VSMT, Viện YHLĐ và VSMT, số 4- 1992, trang 30- 33.
15. Nguyễn Thanh Cao (2012), “Thực trạng trầm cảm và một số yếu tố nguy cơ đến trầm cảm ở người trưởng thành tại Phường Sông Cầu, Thị xã Bắc Cạn năm 2011”, Luận văn bác sỹ chuyên khoa Cấp II, Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên.
16. Trần Viết Nghị (1998),“Stress và các rối loạn có liên quan đến stress trong lâm sàng tâm thần học nước ta”, Tạp chí thông tin Y dược TW, trang 14- 18.
17. Tân Văn Nghĩa (2006), “Điều tra tình hình chăm sóc sức khỏe công nhân tại 4 cơ sở giày dép Hải Phòng năm 2005- 2006”, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ đa khoa hệ chính quy, Trường Đại học Y Hải Phòng
18. Lê Thành Tài và CS (2008), “Tình hình stress nghề nghiệp của nhân viên điều dưỡng”, Tạp chí Y học Tp. Hồ Chí Minh 2008, số 12 (4).
19. Bùi Thanh Tâm và cs (2001), Quản lý An toàn – Vệ sinh lao động ngành Y tế,
Nhà xuất bản y học.
20. Nguyễn Viết Thiêm (2003), “Rối loạn lo âu”, Các rối loạn liên quan tới stress và điều trị học trong tâm thần, Bộ môn tâm thần, Đại học Y Hà Nội. 68
21. Nguyễn Viết Thiêm, Đinh Đăng Hòe, Nguyễn Phương Loan (2000), “Một số nhận xét về chẩn đoán và điều trị các bệnh tâm sinh”, Kỷ yếu công trình NCKH, Bệnh viện Bạch Mai, Tập 2.
22. Lê Trung (1999), “Stress nghề nghiệp và bệnh tật”, Tập san YHLĐ và VSMT, số 4- 1999, trang 81- 85.
23. Lê Văn Hồng(2004), “Những phát hiện mới về stress”, Tạp chí Tri thức trẻ số 124- tháng 4/2004, trang 54- 60.
24. Ngô Khôn Trí (2012), Vài thông tin về trầm cảm, Trên trang http://www.erct.com/2-ThoVan/NKTri/TramCam.htm, truy cập hồi 14h ngày 10/12/2012.
25. Đặng Hữu Tú (2004), “Khảo sát các stress nghề nghiệp và một số biểu hiện rối loạn tâm sinh lý ở công nhân công ty may Đáp Cầu Bắc Ninh”, Luận văn thạc sỹ Y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội
26. Vụ Y tế dự phòng- Bộ Y tế (2001), “Nghiên cứu tình hình quản lý sử dụng hóa chất và sức khỏe người tiếp xúc trong các cơ sở sản xuất”, Hà Nội
27. Bộ Y tế Việt Nam (2006). Y học lao động. Nhà xuất bản Y học, Hà Nội 2006.
28. Bộ môn Vệ sinh – Môi trường – Dịch tễ, Đại học Y Hà Nội (2009). Vệ sinh
Môi trường Dịch tễ. Nhà xuất bản Y học, Hà Nội 2009.
29. Đại học Y tế công cộng (1997), Giáo trình y học lao động, Nhà xuất bản y học, Hà Nội