TỶ LỆ TOAN CHUYỂN HOÁ TRONG TUẦN ĐẦU SAU SINH Ở TRẺ NON THÁNG CÓ CÂN NẶNG LÚC SINH DƢỚI 1500GR

TỶ LỆ TOAN CHUYỂN HOÁ TRONG TUẦN ĐẦU SAU SINH Ở TRẺ NON THÁNG CÓ CÂN NẶNG LÚC SINH DƢỚI 1500GR
Trương Mỹ Hạnh Trâm1, Cam Ngọc Phượng2, Nguyễn Thu Tịnh3
TÓM TẮT
Mục tiêu: Toan chuyển hóa trong tuần đầu, một trong những vấn đề thường gặp ở trẻ non tháng có cân nặng lúc sinh dưới 1500g, có thể làm tăng bệnh lý, tỉ lệ tử vong sớm, cũng như chậm tăng trưởng và chậm pháttriển thần kinh. Mục tiêu nhằm xác định tỷ lệ toan chuyển hoá lúc nhập viện, trong tuần đầu, tái diễn và trung bình thời gian tái diễn toan chuyển hoá ở trẻ non tháng có cân nặng dưới 1500g.
Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Loạt ca theo dõi tiến cứu. Tất cả trẻ non tháng, dưới 7 ngày tuổi, có cân nặng lúc sinh dưới 1500g nhập khoa Hồi sức sơ sinh, Bệnh viện Nhi Đồng 2, từ ngày 01/06/2020 đến 31/10/2020, có làm xét nghiệm khí máu, được theo dõi toan chuyển hoá và các biến số liên quan.
Kết quả: có 61 trường hợp thoả các tiêu chí nghiên cứu. Kết quả cho thấy tỷ lệ toan lúc nhập viện là 82%, toan trong tuần đầu 98,4%, toan tiến triển là 23,3%, toan tái diễn là 6,7% và trung vị thời gian tiến triển toan chuyển hoá là 14,5 giờ. Có 91,5% toan chuyển hoá là loại không tăng anion gap.
Kết luận: Toan chuyển hoá thường gặp ở trẻ non tháng có cân nặng dưới 1500g nhập khoa Hồi sức sơ sinh trong 7 ngày đầu sau sinh. Hầu hết các trường hợp toan chuyển hoá là toan không tăng anion gap.

Theo số liệu thống kê của  WHO  cho  đến năm  2018,  hàng  năm,  ước tính có khoảng 11 triệu trẻ sinh non trên khắp thế giới, chiếm tỉ lệ khoảng 5-18% trẻ sinh sống tùy theo từng quốc gia(1). Trẻ sinh non phải  đối mặt với rất nhiều vấn đề bệnh tật và là nguyên nhân tử vong hàng đầu trong giai đoạn sơ sinh(1). Đối với trẻ sơ sinh  bệnh nặng  và  đặc biệt là trẻ sinh non trong những ngày  đầu sau sinh, toan chuyển hóa làmột trong những vấn đề thường gặp(2). Trẻ sinh non là đối tượng nhạy cảm với những nguyên nhân gây toan chuyển hóa do có nhiều bệnh lý đi  kèm,  chế độ dinh  dưỡng  giàu  đạm, khoáng hóa xương cao và chức năng thận chưa trưởng thành(3,4). Toan chuyển hóa làm rối loạn tưới máu não, gây xuất huyết trong và quanh não thất, rối loạn chức năng tế bào, tăng kháng lực mạch máu ngoại biên, giảm chức năng cơ tim, tăng nguy cơ  viêm ruột hoại tử, cũng như tăng tỉ lệ tử vong sớm sau sinh.