Ứng dụng kỹ thuật Elisa tìm kháng thể kháng Bạch Cầu ở bệnh nhân sau ghép tạng

Ghép tạng là một trong nhữnh thành tựu khoa học lớn của nền y học Thế giới, là phương pháp điều trị thay thế mang lại hiệu quả điều trị cao. Ở Việt Nam, ghép tạng đã được thực hiện từ những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XX. Tuy nhiên, rất khó để có sự hoà hợp hoàn toàn về nhóm kháng nguyên HLA (trừ trường hợp sinh đôi cùng trứng), hậu quả tất yếu sẽ dẫn đến một quá trình miễn dịch  chống  lại  mảnh  ghép.  Ngày  nay,  đã  có nhiều tiến bộ trong phẫu thuật, ứng dụng các kỹ thuật xét nghiệm hoà hợp trước ghép, sử dụng các thuốc điều trị ức chế miễn dịch mới nhưng người ta vẫn chưa tạo được sự chấp nhận vĩnh viễn của các mô ghép ngoại lai. Thải ghép là một quá trình phức tạp mà trong đó cả miễn dịch tế bào và miễn dịch dịch thể đều có vai trò, tuy nhiên sự đóng góp tương đối của hai cơ chế này vào quá trình loại ghép thay đổi theo mô ghép và thường được phản ánh trên hình ảnh mô học của cơ quan được ghép [2]. Trên thế giới đã có một số nghiên cứu  về  tỷ  lệ  bệnh  nhân  xuất  hiện  kháng  thể kháng HLA và ảnh hưởng của kháng thể trên đối với chức năng của cơ quan ghép. Đối với nước ta, ghép tạng còn là một ngành khá mới và hiện chưa có nhiều nghiên cứu đánh giá về miễn dịch
sau ghép, vì vậy chúng tôi thực hiện nghiên cứu nhằm mục tiêu:
1.    Xác định tỷ lệ xuất hiện kháng thể  kháng HLA bằng kỹ thuật ELISA ở bệnh nhân sau ghép tạng.
2.    Bước đầu đánh giá vai trò kháng thể kháng HLA đối với chức năng của tạng ghép.
I.    ĐỐI    TƯỢNG    VÀ    PHƯƠNG    PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng nghiên cứu
31 bệnh nhân trong đó 30 bệnh nhân ghép thận, 1 bệnh nhân ghép gan tại Bệnh viện Quân y 103 và bệnh viện Chợ Rẵy từ 5/2000 đến 7/2007.
2.    Phương pháp nghiên cứu:
Các bệnh nhân nghiên cứu được lựa chọn một cách ngẫu nhiên từ các BN đã được ghép tạng.
Nghiên cứu mô tả cắt ngang, hồi cứu bệnh án về các chỉ số lâm sàng và xét nghiệm trước và sau ghép. Lấy mẫu huyết thanh của các bệnh nhân sau đó tiến hành xét nghiệm tìm kháng thể kháng HLA bằng kỹ thuật ELISA.
–    Sử dụng kít Lambda Antigen Tray Class I & II ( LAT 1240) của hãng One Lambda, Mỹ.
–    Nguyên lý của thử nghiệm: Kỹ thuật  này dùng để phát hiện kháng thể kháng HLA lớp I và lớp II týp IgG trong huyết thanh người nhận tạng ghép. Các kháng nguyên HLA đã xác định được phân bố trong các giếng của khay nhựa Terasaki. Kháng thể trong mẫu huyết thanh thử sẽ gắn với kháng nguyên đặc hiệu  trên pha rắn, sau khi ủ phức hợp này với  cộng  hợp (bản chất của cộng hợp là một kháng kháng thể có gắn enzyme) tạo phức hợp kháng nguyên – kháng thể – cộng hợp. Sau khi  rửa bỏ cộng hợp thừa và thêm vào cơ chất,  enzyme sẽ gắn với cơ chất dẫn đến hiện màu  phức hợp kháng nguyên – kháng thể  trong giếng. Kết quả của phản ứng được đánh giá bằng phương pháp đo mật độ quang, định danh kháng thể dựa vào panel.
–    Các bước tiến hành:
+ Ủ huyết thanh với kháng nguyên đã xác định gắn trên phiến nhựa, kháng thể đặc hiệu sẽ tạo phức hợp với kháng nguyên tương ứng.
+ Loại bỏ kháng thể thừa, thêm cộng hợp, cộng hợp sẽ gắn vào phức hợp kháng nguyên –
kháng thể.
+ Loại cộng hợp thừa, thêm dung dịch cơ chất làm hiện màu phản ứng.
+ Dừng phản ứng bằng dung dịch acid.
+ Đọc kết qủa trong vòng 1 giờ. Có thể bảo quản khay phản ứng ở nhiệt độ 2 – 50C trong 3 ngày sau khi dừng phản ứng và có thể đọc lại để khẳng định lại kết quả. Tuy nhiên mật độ quang có thể thấp hơn trong quá trình bảo quản hoặc mất màu ở những giếng phản ứng dương tính yếu.
Tính kết quả dựa trên chỉ dẫn phù hợp với kit của nhà sản xuất.
Kháng thể kháng HLA (Human leucocyte Antigen) là một kết quả đáp ứng sinh miễn dịch chống lại mảnh ghép. Mục tiêu: xác định tỷ lệ xuất hiện kháng thể kháng HLA bằng kỹ thuật ELISA ở bệnh nhân sau ghép tạng và bước đầu đánh giá vai trò kháng thể kháng HLA đối với chức năng của tạng ghép. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:  sử dụng kỹ thuật ELISA phân tích mẫu máu của 31 bệnh nhân sau ghép tạng. Kết quả: tỷ lệ có kháng thể kháng HLA ở bệnh nhân ghép 35,5%. Sự xuất hiện kháng thể kháng HLA ở bệnh nhân ghép có ảnh hưởng xấu đến chức năng tạng ghép. Kết luận: phát hiện kháng thể kháng HLA bằng kỹ thuật ELISA là một kỹ thuật có độ tin cậy cao đánh giá chức năng của tạng ghép