ỨNG DỤNG KỸ THUẬT MULTIPLEX LIGATION-DEPENDENT PROBE AMPLIFICATION (MLPA) KHẢO SÁT NHÓM GEN GÂY BỆNH THẦN KINH DI TRUYỀN CHARCOT-MARIE-TOOTH

ỨNG DỤNG KỸ THUẬT MULTIPLEX LIGATION-DEPENDENT PROBE AMPLIFICATION (MLPA) KHẢO SÁT NHÓM GEN GÂY BỆNH THẦN KINH DI TRUYỀN CHARCOT-MARIE-TOOTH
Nguyễn Nhật Quỳnh Như1, Mai Phương Thảo2, Đỗ Đức Minh1
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Charcot-Marie-Tooth là nhóm bệnh lý thần kinh vận động-cảm giác di truyền do tổn thương bao myelin (CMT1) hoặc hủy sợi trục thần kinh (CMT2). Các triệu chứng lâm sàng của CMT bao gồm yếu và teo cơ ngọn chi, mất cảm giác, phản xạ gân xương và bàn chân cong hình vòm (pes cavus). Hiện tại, hơn 80 gen được biết là có liên quan đến các loại CMT khác nhau. Bệnh có thể di truyền theo kiểu trội, lặn trên NST thường hoặc liên kết X.
Mục tiêu: Ứng dụng kỹ thuật Multiplex Ligation-Dependent Probe Amplification (MLPA) khảo sát gen gây bệnh Charcot-Marie-Tooth (CMT).
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 30 bệnh nhân được chẩn đoán CMT dựa trên triệu chứng lâm sàng điển hình, DNA được tách chiết từ máu ngoại biên. Thực hiện phản ứng MLPA, điện di mao quản và phân tích kết quả bằng phần mềm Coffalyser.net xác định lặp/mất đoạn gen.
Kết quả: Trong số 30 bệnh nhân tham gia nghiên cứu, chúng tôi ghi nhận 5 trường hợp đột biến lặp đoạn gen PMP22 (chiếm 16,7%) và 25 mẫu còn lại không mang gen đột biến (chiếm 83,3%).
Kết luận: Nghiên cứu ứng dụng thành công kỹ thuật MLPA phát hiện các đột biến lặp đoạn gen gây bệnh CMT, giúp ích cho việc xét nghiệm gen chẩn đoán xác định bệnh lý thần kinh di truyền CMT.

Bệnh Charcot-Marie-Tooth (CMT) là một trong những rối loạn thần kinh di truyền phổ biến nhất, biểu hiện với kiểu hình của một bệnh lý thần kinh tiến triển mạn tính ảnh hưởng đến cả dây thần kinh vận động và cảm giác(1). Tần suất mắc bệnh thay đổi tùy từng quốc gia, chủng tộc, ước tính khoảng 1/2500(1)– 1/9200(2). xuất hiện ở c{c cơ ngọn chi, ch}n trước sau đó  đến tay, có thể kem theo mấy cảm giác. Bệnh tiến triển lâu ngày gây biến dạng chi, giảm phản xạ g}n xương(3). Dựa trên khảo sát vận tốc dẫn truyền thần kinh vận  động (NCV), có thể chia CMT thành hai dạng chính: hủy myelin (CMT1) có NCV <38 m/giây và tổn  thương  sợi trục (CMT2) với NCV bình thường hoặc có thể chậm và giảm điện thế hoạt động cơ kết hợp(3). Cả hai dạng hủy bao myelin và tổn thương sợi trục đều có thể được di truyền theo kiểu trội, lặn trên NST thường hoặc liên kết X.