Ứng dụng kỹ thuật pcr bước đầu nghiên cứu một số biến đổi gen đặc trưng ở bệnh nhân lơ xê mi cấp dòng tủy

Lơ xê mi cấp dòng tủy là một bệnh lý không thuần nhất được phản ánh bằng sự phong phú về hình thái các loại tế bào blast, sự đa dạng của hình ảnh lâm sàng, và sự đáp ứng khác nhau khó giải thích với các biện pháp điều trị. Các kỹ thuật di truyền tế bào và đặc biệt là phân tử có khả năng đi sâu vào cơ chế bệnh sinh của bệnh cũng như có vai trò lớn đối với sự tiên lượng bệnh. Từ năm 2001 tổ chức Y tế thế giới đã đưa ra những phân loại mới lơ xê mi cấp dòng tủy, dựa trên các biến đổi nhiễm sắc thể và gen [2]. Phân loại này khác với phân loại FAB truyền thống [1]ở khả năng tiên lượng và đưa ra những quyết định điều trị cho từng thể bệnh lơ xê mi cấp dòng tủy. Có ba phân nhóm chính có tiên lượng sống đặc biệt khác nhau:
1.    Nhóm có chuyển đoạn t(8;21) với gen lai AML1/ETO, hoặc có đảo đoạn inv(16) với gen lai CBFp/MYH1, hoặc có chuyển đoạn t(15;17) với gen lai PML/RARa. Nhóm này có thời gian lui bệnh kéo dài thậm chí có những bệnh nhân gần như khỏi.
2.    Nhóm có kiểu hình bình thường hoặc có rất ít biến dị có tiên lượng trung bình.
3.    Nhóm có những bất thường ở nhiễm sắc thể 5 hoặc 7 hoặc có những phối hợp phức tạp về biến đổi kiểu hình khác (ví dụ có trên 3 biến đổi ở nhiễm sắc thể). Nhóm này có tiên lượng xấu, thường có thời gian sống trung bình dưới 6 tháng.[1][2]
Từ những năm 90 trở lại đây Viện Huyết học truyền máu cũng như Khoa Huyết học bệnh viện Bạch mai áp dụng chẩn đoán lơ xê mi cấp dòng tủy bằng bốn phương pháp (hình thái, hóa học tế bào, phân loại marker miễn dich, di truyền tế bào) và sử dụng đa hóa trị liệu để điều trị đã có những kết quả khả quan, cải thiện thời gian lui bệnh và sống thêm của các bệnh nhân. Tuy nhiên những hiểu biết về biến đổi gen, về bản chất bệnh sinh của lơ xê mi cấp vẫn còn là những vấn đề lớn. Những thay đổi về phân loại lơ xê mi cấp trên thế giới đòi hỏi ngành Huyết học-truyền máu ở Việt nam cần áp dụng những kỹ thuật tiên tiến về gen để bắt kịp những tiêu chuẩn mới trong chẩn đoán, điều trị và tiên lượng bệnh lơ xê mi cấp dòng tủy. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này với mục tiêu:
I.    .Xác định bước đầu một số biến đổi gen ở bệnh nhân lơ xê mi cấp dòng tủy bằng kỹ thuật PCR
II.    ĐỐI TƯợNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CứU
1.    Đối tượng nghiên cứu:
19 bệnh nhân ở Viện Huyết học truyền máu TW và Khoa Huyết học truyền máu bệnh viện Bạch mai được chẩn đoán lơ xê mi cấp dòng tủy theo tiêu chuẩn của FAB, chưa được điều trị hóa chất từ 4/2007 đến tháng 8/2007[1].
2.    Phương pháp nghiên cứu:
Bệnh nhân được chẩn đoán lơ xê mi cấp dòng tủy dựa trên triệu chứng lâm sàng và huyết tủy đồ- hóa học tế bào theo tiêu chuẩn của FAB[1], sau đó sử dụng kỹ thuật PCR để xác định các biến đổi gen: AML1/ETO, PML/RARa, CBFP/MYHH.
2.1.    Tách    chiết RNA: tách bạch cầu từ 1ml dịch tủy xương chống đông bằng cách ly tâm với dung dịch phân giải hồng cầu, chiết tách ARN bằng RNeasy Plus Mini Kit.
2.2.    Kỹ    thuật RT-PCR: để tổng hợp DNA bổ sung (cDNA) từ khuôn mẫu RNA: Sử dụng 25 pl RT-PCR Mastermix 2X, 10 pl RNA, 3 pl MgSO4 25mM, 0,5 ^l mồi forward, 0,5 pl mồi reverse, 1pl AMV reverse transcriptase, 10 ^l nước cất. Trộn đều mẫu RNA với các hóa chất, tiến hành phản ứng RT-PCR theo chu trình nhiệt 450C (45 phút), 950C
(2 phút ), 940C (30 giây), 650C (1 phút), 720C (1 phút), ’720C (1 phút).