Ứng dụng máy argon plasma coagulation (apc) trong điều trị polyp dạ dày đại tràng

Polyp dạ dày và đại tràng là một bệnh lý tiêu hóa chiếm một tỷ lệ không nhỏ. Polyp gặp ở trên 30%  người dân >60 tuổi ở Bắc Mỹ và châu  Âu.  Mối  liên  quan  giữa  Adenoma-  u tuyến và Carcinoma- ung thư đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu. Các tác giả Nhật bản và châu Âu đã chứng minh được rằng các u tuyến dạng phẳng vẫn có khả năng xâm nhập khá sâu vào lớp hạ niêm [1]. Cắt polyp qua nội soi được coi như là một biện pháp điều trị chuẩn đối với các trường hợp polyp ống tiêu hóa đặc biệt là polyp đại trực tràng do khả năng polyp phát triển thành ung thư cao hơn. Biện pháp điều trị này đã làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng trong hơn 60% các trường hợp. Cắt polyp qua nội soi cùng với ống  nội soi mềm đã được phát triển rất mạnh trong 30 năm gần đây. Kỹ thuật cắt polyp qua nội soi không thay đổi nhiều chủ yếu với phương pháp dùng Snare-thòng lọng nhưng đã có nhiều tiến bộ được áp dụng như tiêm dung dịch đẳng trương dưới lớp biểu mô hay sử dụng máy APC để cắt polyp đã nâng hiệu quả rõ rệt của kỹ thuật với tỷ lệ tái phát sau cắt polyp được giảm đáng kể. Máy APC vốn đã được sử dụng khá lâu trong ngoại khoa với tác dụng cầm máu các tổn thương bề mặt và nó được đưa vào trong nội soi từ năm 1993. Kỹ thuật cầm máu bằng máy APC dựa trên nguyên lý khá đơn giản: máy tạo ra dòng nhiệt điện tác dụng lên tổn thương dựa trên chính Catheter. Khí trơ Argon đi qua Catheter và được ion hóa bằng cách kích hoạt dòng điện trước khi phóng ra xa ở đầu Catheter, tạo nên một  ngọn  lửa  nhìn  thấy  được  chứa  các electron tự do, các ion+, ion- hay các phân tử khí trơ và tạo ra hiệu ứng nhiệt làm đông tổn thương mặc dù khoảng cách giữa Catheter và tổn thương là 5mm. Trên thế giới, máy APC được sử dụng rộng rãi trong nội soi với tính an toàn và hiệu quả cao, tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội máy được hoạt động từ năm 2007. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu: Nghiên cứu hình ảnh nội soi, mô bệnh học của polyp dạ dày, đại tràng và hiệu quả của máy APC trong cắt polyp dạ dày đại tràng.
II.    ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
2.1. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu mô tả được tiến hành tại trung tâm nội soi bệnh viện Đại học Y Hà Nội từ tháng 12/2007 đến tháng 12/2010.
*    Tiêu  chuẩn  lựa  chọn  bệnh  nhân:  Các bệnh nhân được nội soi tiêu hóa phát hiện có tổn thương dạng polyp; Kết quả mô bệnh học: tổn thương polyp; Đồng ý thực hiện thủ thuật cắt polyp qua nội soi.
*    Tiêu chuẩn loại trừ: Không đồng ý  cắt polyp qua nội soi; có rối loạn đông máu chưa điều chỉnh được, đang sử dụng  thuốc  chống đông; có bệnh kèm theo quá nặng ảnh hưởng đến tính mạng người  bệnh; có kết quả mô bệnh  học  không  phù  hợp  với  polyp.  Mảnh polyp sau khi cắt ra được cố định bằng Formol 10% và  làm  xét nghiệm mô bệnh học tại bộ môn Giải phẫu bệnh trường Đại học Y Hà Nội.
    Máy APC là một tổ hợp gồm  2  bộ phận: bộ phận cắt đốt và bộ phận có chứa khí trơ Argon. Sự kết hợp của 2 bộ phận này đảm bảo cho các nhà nội soi can thiệp được hầu hết các tổn thương trong ống tiêu hóa đặc biệt với các tổn thương mạch máu. Catheter của APC dùng cho máy nội soi ống mềm là ống không dẫn nhiệt mềm có tác dụng dẫn dòng khí Argon.
Chiều sâu của hiện tượng đông phụ thuộc vào đặt chế độ máy và thời gian tiến hành kỹ thuật. Khi đầu điện cực được giữ nguyên tại một vị trí trong khoảng 3 – 10 giây chiều sâu của tác động đông nhiệt sẽ đạt được khoảng 2mm. Khi thời gian này trên 10 giây sẽ làm tăng dần dần hiệu quả đông nhiệt lên tối đa 3 – 4mm.
    Xử lý số liệu thống kê: các dữ  liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 13.0
Nghiên cứu hình ảnh nội soi, mô bệnh học của polyp dạ dày, đại tràng và hiệu quả của máy APC trong cắt polyp dạ dày đại tràng. Kết quả cho thấy có 38 polyp tăng sản; 46 tuyến ống và cắt bỏ hoàn toàn polyp trong 99,21% (110) polyp dạ dày. Có: 92 polyp tăng sản, 135 tuyến ống, 51 tuyến nhung mao, 17 nhung mao; phá bỏ hoàn toàn polyp đại tràng ở 97,96% ca (289). Có mối liên quan giữa cường độ dòng điện cắt và kích thước polyp dạ dày (r = 0,919);  polyp đại tràng (r = 0,778). 15 ca (3 polyp dạ dày, 12 polyp đại tràng) chảy máu  và được cầm máu có hiệu quả bằng nội soi. Có 2 ca thủng đại tràng, được phẫu thuật nội soi kịp thời. Không gặp trường hợp nào tái phát sau cắt polyp dạ dày, tái phát sau cắt polyp đại tràng là 10,52% ở BN được theo dõi sau 6 tháng. Cắt polyp với máy APC có hiệu quả, an toàn và làm giảm tái phát sau cắt polyp so với biện pháp cắt cổ điển.