Ứng dụng phương pháp pcr – rflp với vị trí cắt của enzym bcli chẩn đoán người mang gen bệnh trong gia đình bệnh nhân hemophilia a tại Việt Nam

Có nhiều phương pháp xác định người phụ nữ mang gen trong gia đình bệnh nhân hemophilia. Phát hiện đột biến ADN tạo nên tính đa hình của gen yếu tố VIII được nhiều nước sử dụng.Mục tiêu: Sử dụng kỹ thuật PCR – RFLP xác định tần suất dị hợp tử ADN tạiđiểm cắt của enzym BclI và phát hiện người phụ nữ liên quan mang gen bệnh hemophilia A. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:Sử dụng kỹ thuật PCR – RFLP với enzym BclI xác định tần suất dị hợp tử đoạn ADN đa hình cho 22 bệnh nhân hemophilia A, 40 phụ nữ liên quan, 31 phụ nữ bình thường. Xét nghiệm PCR – RFLP cho 9 gia đình (bệnh nhân hemophilia, bố, mẹ và chị em bệnh nhân) để tìm người mang gen. Kết quả và kết luận: (1). Tỷ lệ dị hợp tử thực tế của RFLPs với BclI ở người Việt Nam là 0,48 và tỷ lệ dị hợp tử lý thuyết là 0,45. (2). Bước đầu áp dụng kỹ thuật PCR – RFLPs với BclI phát hiện được 2 người mang gen bệnh và 7 người không mang gen bệnh hemophilia A trong 9 phụ nữ liên quan được xét nghiệm.

Hemophilia A là bệnh ưa chảy máu di truyền do tổn thương gen tổng hợp yếu tố VIII. Gen tổng
hợp yếu tố VIII nằm trên nhiễm sắc thể (NST) X, di truyền lặn do đó bệnh chủ yếu gặp ở nam. Người phụ nữ không mang bệnh nhưng là người mang gen và có thể truyền bệnh cho con trai, vì vậy xác định người mang gen trong gia đình bệnh nhân HemophiliaA hết sức có ý nghĩa trong phòng bệnh.
Hiện nay khoa học đã phát hiện có rất nhiều loại tổn thương gen VIII cho nên xác định trực tiếp
gen tổn thương là rất khó. Tuy nhiên người ta biết có nhiều đột biến ADN trên gen yếu tố VIII không gây bệnh. Những đột biến này được coi là các chỉ điểm để phát hiện cá nhân mang gen bệnh. Trên thế giới đây là phương pháp được áp dụng nhiều.
Đột biến được sử dụng phải khá thường gặp tạo nên tình trạng đa dạng ở một đoạn ADN và có tỷ lệ dị hợp tử cao ở phụ nữ [2, 10]. Nhiều trung tâm Hemophilia đang sử dụng đa dạng ADN tại vị trí của điểm cắt bởi enzym hạn chế BclI ở intron 18 của gen VIII. Ở Việt Nam, cho đến nay chưa có nghiên cứu về gen yếu tố VIII, chưa có biện pháp phát hiện người phụ nữ mang gen trong gia đình bệnh nhân hemophilia A. Vì vậy, để xemxét ứng dụng tính đa dạng ADN tại intron 18 của gen yếu tố VIII trong việc xác định người phụ nữ mang gen, chúng tôi tiến hành ứng dụng kỹ thuật PCR và RFLPs (Restriction Fragment Length Polymorphism) với enzym BclI nhằm mục tiêu