Ung thư ruột non: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Ruột non là bộ phận  của ống tiêu hóa có chức năng hấp thụ dinh dưỡng cho cơ thể. Ruột non nối giữa dạ dày và đại tràng, được chia làm 3 bộ phận chính bao gồm:

• Tá tràng: liên tiếp dạ dày
• Hỗng tràng: phần ở giữa
• Hồi tràng: phần cuối cùng, liên tiếp với đại tràng

Ung thư ruột non xảy ra khi các tế bào ruột bị biến đổi và phát triển không có kiểm soát, tạo thành khối u. Có 5 loại ung thư ruột non chính:

• Carcinoma tuyến: thể bệnh hay gặp nhất của ung thư ruột non, thường xảy ra ở tá tràng và hỗng tràng. Carcinoma tuyến bắt đầu từ các tế bào tuyến của ruột non.
• Sarcoma: Khối u phát triển từ lớp mô cơ của ruột non, thường xảy ra ở hồi tràng.
• GIST
• Khối u thần kinh nội tiết (neuroendocrine tumor)
• Lymphoma:

Nguyên  nhân gây ung thư ruột non chưa được xác định rõ ràng. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Bệnh Crohn: bệnh viêm mạn tính đường tiêu hóa. Bệnh nhân mắc bệnh Crohn sẽ có nguy cơ mắc ung thư ruột non, ung thư đại trực tràng cao hơn.
• Bệnh Celiac: Hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng lại với protein Gluten trong lúa mì, yến mạch… và gây phá vỡ biểu mô ruột non.
• Hội chứng đa polyp tuyến có tính chất gia đình (FAP): bệnh di truyền với hàng chục đến hàng trăm polyp ở đường tiêu hóa (đa số đại trực tràng, một số có biểu hiện ở ruột non và dạ dày). Bệnh nhân FAP có nguy cơ mắc các ung thư đường tiêu hóa cao hơn (ung thư dạ dày, ung thư tá tràng, ung thư tuyến giáp…)

Triệu chứng ung thư ruột non giai đoạn đầu thường không rõ ràng. Bệnh nhân có thể đến gặp bác sỹ  với các dấu hiệu sau đây. Tuy nhiên các triệu chứng này đều không đặc hiệu và có thể gặp trong các bệnh đường tiêu hóa khác:

• Có máu trong phân: ung thư ruột non thường ít khi có máu đỏ tươi trong phân, bệnh nhân đa số đi ngoài phân đen, màu như bã cà phê, mùi thối khẳm
• Tiêu chảy: là tình trạng đi ngoài phân nước > 3 lần/ngày.
• Nổi khối u ở bụng: thường được bệnh nhân phát hiện tình cờ hoặc qua thăm khám bụng của bác sỹ
• Đau bụng: đau âm ỉ, mơ hồ, ít khi đau dữ dội
• Giảm cân không rõ nguyên nhân, thường gặp trong ung thư ruột non giai đoạn cuối.
• Nôn hoặc buồn nôn

Ung thư ruột non được chia làm 4 giai đoạn dựa vào đặc điểm khối u, di căn hạch và di căn xa:

Ung thư ruột non giai đoạn 1: ung thư phát triển chỉ trong các lớp của ruột non, không xâm lấn mô xung quanh và hạch bạch huyết

Ung thư ruột non giai đoạn 2: ung thư phát triển vượt quá thành ruột, xâm lấn mô xung quanh nhưng không di căn hạch.

Ung thư ruột non giai đoạn 3A: Ung thư di căn 1-3 hạch vùng, có thể hoặc không vượt quá lớp cơ thành ruột nhưng không có di căn xa

Ung thư ruột non giai đoạn 3B: Ung thư di căn từ 4 hạch vùng trở lệ, có hoặc không vượt quá lớp cơ thành ruột nhưng không có di căn xa

Ung thư ruột non giai đoạn cuối (4): khối u di căn xa tới các cơ quan khác (phổi, gan…)

• Tuổi cao (tuổi trung bình mắc ung thư ruột non là 60)
• Giới tính (nam mắc bệnh nhiều hơn nữ)
• Một số bệnh di truyền như hội chứng đa polyp tuyến có tính chất gia đình (FAP)
• Người hút thuốc lá và uống rượu
• Chế độ ăn nhiều chất béo động vật
• Tiếp xúc nhiều với hóa chất độc hại như axit phenoxyacetic…

• Không hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia
• Ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ ăn chiên nướng, đồ đã qua chế biến, ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc
• Bệnh nhân mắc bệnh Crohn, bệnh Celiac, bệnh FAP nên đi khám sàng lọc định kỳ 6 tháng/lần

Các xét nghiệm được sử dụng trong chẩn đoán ung thư ruột non:

• Xét nghiệm máu: số lượng hồng cầu, huyết sắc tố giảm nếu như bệnh nhân có chảy máu. Xét nghiệm chức năng gan thận với mục đích xác định khối u đã có ảnh hưởng tới các cơ quan khác hay chưa.
• Xquang ổ bụng: Xquang ổ bụng không chuẩn bị hoặc chụp ruột non có thuốc barium
• Sinh thiết: sinh thiết làm giải phẫu bệnh tổn thương là tiêu chuẩn chính trong chẩn đoán ung thư ruột non.

Ung thư ruột non có chữa được không? Điều trị ung thư ruột non là điều trị đa mô thức. Lựa chọn phác đồ điều trị phụ thuộc vào một vài yếu tố bao gồm: giai đoạn và loại ung thư; các tác dụng phụ của điều trị, lựa chọn của bệnh nhân và thể trạng chung người bệnh.

Các phương pháp chính trong điều trị ung thư ruột non:

Phẫu thuật:

• Là phương pháp điều trị chính, cắt bỏ khối u và các bộ phận bị xâm lấn, lập lại lưu thông đường tiêu hóa.
• Biến chứng của phẫu thuật: chảy máu, nhiễm trùng sau mổ, đau vết mổ, rối loạn tiêu hóa (táo bón, tiêu chảy)..

Hóa chất:

• Là biện pháp sử dụng thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư
• Tác dụng phụ của hóa trị: mệt mỏi, nguy cơ nhiễm trùng do hạ bạch cầu, nôn và buồn nôn, rụng tóc, chán ăn, tiêu chảy..

Liệu pháp miễn dịch:

• Là phương pháp tiên tiến, sử dụng chính hệ miễn dịch của bệnh nhân để chống lại các tế bào ung thư
• Một số liệu pháp miễn dịch như vắc xin, kháng thể và interferons.

Xạ trị:

• Xạ trị thường không được sử dụng là biện pháp điều trị chính trong ung thư ruột non
• Xạ trị được chỉ định trong điều trị triệu chứng khi bệnh ở giai đoạn muộn.
• Biến chứng của xạ trị: mệt mỏi, phản ứng da mức độ nhẹ, rối loạn tiêu hóa,…

Xem thêm:

• Nội soi ruột non bằng viên nang
• Ruột non và ruột già dài bao nhiêu?
• Cấu tạo và chức năng của ruột non