Vai trò của gen Activation Induced cytidine Deaminase (AID) trong quá trình phát sinh phát triển ung thư

Activation-induced cytidine deaminase (AID) lần đầu tiên được phát hiện bởi nhóm nghiên cứu của Giáo sư Honjo tại trường Đại học Kyoto vào năm 1999. AID bao gồm 198 aa và thuộc nhóm enzyme Cytidine deaminase, khi hoạt động enzyme này sẽ chuyển nucleotide cytosine thành uracils đồng thời giải phóng một phân tử NH₂. Trong điều kiện sinh lý, AID chỉ biểu hiện tại tể bào lymphô B hoạt hóa có chức năng sinh kháng thể và là yếu ìtố quyết định đến tính đa dạng của kháng thể thông qua hai quá tình: a) siêu đột biến trên gen chuỗi nhẹ và b) tải tổ hợp, sắp xếp gen chuỗi nặng của phân tử kháng thể. Mặt khác, nghiên cứu trên chuột chuyển gen AID cho thấy sự phát triển của ung thư trên nhiều cơ quan khác nhau bao gồm: gan, phổi, thận và ung thư lymphô T. Điều đó chứng tỏ rằng AID hoạt động như một tác nhân trực tiếp dẫn đến sự phát sinh phát ừiển của ung thư thông qua quá trình tích lũy đột biến trên các gen gây ung thư và gen kiểm soát sự phân chia và chết theo chương trình của tế bào. Nhiều nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra sự biểu hiện của AID ở mức độ mRNA và protein trên các tế bào ung thư lymphô bao gồm: lymphô non-Hodgkin và bạch cầu lymphô mạn. Những nghiên cứu trên đã chứng tỏ rằng sự mất kiểm soát và biểu hiện bất bình thường của AID làm gia tăng đột biến dẫn đến sự mất điều hòa hoạt động của các gen và tế bào, là tiền đề cho sự phát sinh, phát triển ung thư. Gần đây, những nghiên cứu trên bệnh nhân ung thư dạ dày và ung thư gan đã chỉ ra sự tăng cường biểu hiện AID trên các dòng tế bào ung thư này. Phân tích từ mô sinh thiết ung thư, xơ gan và viêm gan mạn nhiễm HCV đều có sự tăng cường tổng hợp AID rõ ràng so với mô bình thường đối chiếu. Bênh cạnh đó sự gia tăng biểu hiện của AID còn được tìm thấy trên mô sinh thiết ung thư dạ dày cũng như viêm dạ dày mạn nhiễm Helicobacter Pylori. Những kết quả từ các nghiên cứu trên – chứng tỏ AID đóng vai trò quan trọng trong quá trình, phát sinh phát triển ung thư. Đánh giá mức độ biểu hiện của AID có thể coi như một marker xác định giai đoạn ung thư và là một yếu tố tiên lượng bệnh. Nghiên cứu tìm hiểu hoạt động của AID sẽ góp phần làm sáng tỏ cơ chế phát sinh ung thư từ đó tìm ra phương pháp hữu hiệu trong việc ngăn ngừa và điều trị ung thư.