VAI TRÒ CỦA PHẪU THUẬT BÓC LỚP TRONG ĐỘNG MẠCH CẢNH TRONG PHÒNG NGỪA ĐỘT QUỴ NÃO
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Đột quỵ não là nguyên nhân hàng đâu gây tử vong và tàn phế cho nhân loại. Hẹp động mạch cảnh ngoài sọ là một trong những nguyên nhân chính gây đột quy não. Phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh đã được chứng minh là phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả và làm giảm nguy cơ đột quỵ não ở bệnh nhân có hẹp động mạch cảnh.
Mục tiêu nghiên cứu của chúng tôi nhằm đánh giá hiệu quả của phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh trong việc phòng ngừa nguy cơ đột quỵ não ở bệnh nhân có hẹp động mạch cảnh.
Đối tượng nghiêncứu:Toàn bộbệnhnhân bịhẹpđộng mạchcảnh được phẫuthuậtbóc lớptrong động
mạch cảnh tại bệnh viện Thống nhất trong thời gian 6 năm từ 2004 – 2010.
Phương pháp nghiên cứu: Tiền cứu. Đánh giá các đặc điểm về tuổi, giới tính, biểu hiện lâm sàng. Chẩn đoán thương tốn dựa trên siêu âm Duplex, Multislice và X quang động mạch. Phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh và phục Kôi động mạch cảnh có miếng vá PTFE hoặc bóc lớp trong động mạch cảnh kiểu lộn ngược. Đánh giá kết quả dựa trên lâm sàng và siêu âm doppler động mạch.
Kết quả: Trong thời gian từ tháng 1/2004 đến tháng 10/2010 chúng tôi đã thực hiện 135 phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh. Tuổi trung bình là 71,2 (49 – 91) Tỉ lệ nam/nữ là 6 : 1. Có 56 trường hợp có tai biến mạch máu não mới hoặc cũ. 23 trường hợp tốn thương cả 2 động mạch cảnh. Tất cả các trường hợp đều được gây mê nội khí quản. Động mạch cảnh được bóc lớp trong và phục Kôi với miếng vá PTFE cho các trường hợp có tốn thương động mạch cảnh trong. Tất cả các trường hợp đều hết triệu chứng lâm sàng sau mổ. Một trường hợp tử vong sau mổ 1 tuân do biến chứng viêm phôi, một trường hợp bị nhũn não sau mổ. Theo dõi từ 1 – 6 năm toàn bộ bệnh nhân diễn biến tốt hết triệu chứng lâm sàng và 02 trường hợp bị nhũn não tái phát, 06 trường hợp hẹp tái phát.
Kết luận:Hẹp độngmạchcảnh thường xảy ra ởbệnhnhân namlớntuôi.Chẩnđoán chủ yếudựatrên
duplex mạch máu. Phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh là phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn cho hẹp động mạch cảnh ngoài sọ.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Hẹp động mạch cảnh ngoài sọ là một trong những nguyên nhân chính của đột quỵ. Mức độ hẹp động mạch cảnh liên quan mật thiết vói tần suất của đột quỵ. Theo Cinà CS và cộng sự(5), 33% những trường hợp hẹp động mạch cảnh từ 80 – 99% có cơn thiếu máu não hoặc nhũn não do lấp mạch trong khi đó tỉ lệ này chỉ xuất hiện ở 0,4% ở những bệnh nhân hẹp động mạch cảnh dưói 80%.
Phẫu thuật bóc lóp trong động mạch cảnh cho những bệnh nhân hẹp từ 70 – 99% làm giảm nguy cơ đột quỵ não 17%. Hơn nữa phẫu thuật bóc lóp trong động mạch cảnh là một phẫu thuật an toàn tỉ lệ tử vong và biến chứng dưói 5% ở những bệnh nhân có triệu chứng và dưói 3% ở những bệnh nhân không có triệu chứng(1810). Do đó việc phát hiện sóm hẹp động mạch cảnh ngoài sọ và điều trị đúng đắn sẽ góp phần làm giảm nguy cơ tai biến mạch máu não.
Tại Việt Nam các nghiên cứu về phẫu thuật hẹp động mạch cảnh còn rất ít. Bệnh viện Thống nhất là một trong những trung tâm lón thực hiện phẫu thuật bóc lóp trong động mạch cảnh của cả nưóc, từ năm 2002 tói nay trên 100 trường hợp hẹp động mạch cảnh đã được thực hiện vói kết quả trưóc mắt và trung hạn rất đáng khích lệ.
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá các phương pháp chẩn đoán và kết quả điều trị ngoại khoa hẹp động mạch cảnh ngoài sọ tại bệnh viện Thống Nhất.
ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Tất cả những trường hợp hẹp động mạch cảnh ngoài sọ được điều trị phẫu thuật tại bệnh viện Thống nhất trong thời gian 6 năm từ tháng 01 năm 2004 tói tháng 10 năm 2010.
Phương pháp nghiên cứu
Tiền cứu mô tả cắt dọc.
Đặc điểm bệnh nhân
Tất cả bệnh nhân được đánh giá các yếu tố: tuổi, giói, hút thuốc lá, rối loạn lipid máu.
Các dấu hiệu lâm sàng
Tai biến mạch máu não, thiếu máu não thoáng qua, âm thổi vùng động mạch cảnh.
Chẩn đoán mức độ hẹp dựa trên
Siêu âm Duplex, CT scan đa lát cắt, X quang động mạch.
Chỉ định phẫu thuật bóc lóp trong động mạch cảnh cho các trường hợp
Hẹp động mạch cảnh trên 80% không có triệu chứng.
Hẹp > 50% nhưng có loét trên mảng xơ vữa và có triệu chứng.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất