Vai trò của siêu âm Doppler trong chẩn đoán rò động mạch vành

Dị dạng ĐMV là loại bệnh lý hiếm gặp (chiếm≈ 0,2 – 0,4 % bệnh  tim bẩm  sinh) trong đó  rò ĐMV chiếm  ≈ 50%. Đa số  các  trường  hợp  rò ĐMV đều  ảnh  hưởng  đến  huyết  động  do đó  cần được điều trị. Hậu quả lâm sàng chủ yếu trong các trường hợp rò ĐMV lớn là gây thiếu máu cơ tim do hiện  tượng  “ăn  cắp  máu”,  viêm  nội  tâm  mạc nhiễm khuẩn và giãn phình đường rò gây chèn ép hoặc vỡ. Phần lớn các trường hợp rò ĐMV xuất phát từ 1 nhánh ĐMV, phát triển ngoằn ngoèo rồi đổ vào các buồng tim hoặc mạch máu lớn của tim phải (90%).

Chẩn đoán xác định rò ĐMV trước đây chỉ có thể dựa vào kỹ thuật thông tim chụp ĐMV thì hiện nay sự phát  triển mạnh các thăm  dò không  xâm như: siêu âm (SA) Doppler tim màu, Cắt lớp vi tính nhiều lát cắt, Chụp cộng hưởng từ… có thể cung cấp  hình ảnh  giải  phẫu  bình thường  và  bệnh  lý khá chi tiết của hệ thống ĐMV. Đặc biệt SA Dop- pler tim màu, với ưu thế là thăm dò không xâm, giá  hợp  lý,  thuận  tiện,  có  thể  làm  nhiều  lần  đã giúp thầy thuốc lâm sàng chẩn đoán chính xác rò ĐMV,  góp   phần   chỉ  định  điều   trị,  lựa   chọn

phương pháp điều trị, theo dõi kết quả điều trị lâu dài  sau can thiệp  phẫu  thuật  đóng  rò  ĐMV. Do vậy, với mong muốn nghiên cứu về khả năng chẩn đoán và lợi ích của SA Doppler tim, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu:

Đánh giá vai trò của Siêu âm Doppler tim trong chẩn đoán rò động mạch vành.

I. ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU

1. Đối tượng nghiên cứu

Những BN đến khám tại viện Tim Mạch Quốc gia  từ  tháng  2/2004  đến  tháng  9/2006  vì  đau ngực, nghe tim có tiếng thổi liên tục hoặc thổi tâm thu, thổi tâm trương vùng liên sườn 2 – 3 đều được làm  SA Doppler tim màu  để  sàng  lọc  và  đã  xác định được 21 trường hợp rò ĐMV.

2. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên  cứu  tiến  cứu,  không  phân  biệt  tuổi, giới. Thăm khám lâm sàng theo mẫu bệnh án nghiên cứu. Làm các xét nghiệm cơ bản, điện tim, chụp Xquang tim phổi thẳng. SA Doppler tim màu trên máy SA Logiq 500 với 2 đầu dò 3Mhz và 6Mhz: xác  định chẩn  đoán  rò  ĐMV, đánh  giá kích thước, đường đi của ĐMV, ảnh hưởng huyết động của rò ĐMV lên các buồng tim, áp lực động mạch phổi. Tìm tổn thương tim phối hợp – nếu có. Tất  cả  BN đều  được  làm  SA trước  và  sau bít rò ĐMV bằng dụng cụ qua da hoặc phẫu thuật. Kết quả SA trước can thiệp được đối chiếu với kết quả chụp mạch vành và buồng tim, từ đó rút ra giá trị của SA Doppler tim trong chẩn đoán rò ĐMV.

Chẩn đoán rò động mạch vành (ĐMV) khá khó, đòi hỏi kinh nghiệm của bác sĩ lâm sàng, siêu âm và chụp mạch. Mục tiêu: đánh giá vai trò của Siêu âm Doppler tim trong chẩn đoán rò ĐMV. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: tiến cứu, siêu âm Doppler màu và chụp ĐMV cho 17 bệnh nhân (BN), xác định ĐMV bị rò, vị trí rò vào buồng tim/động mạch, hậu quả huyết động. Kết quả: siêu âm chẩn đoán có rò ĐMV thì khi được chụp ĐMV qua đường ống thông đều khẳng định là có (độ nhạy và đặc hiệu là 100%), chẩn đoán vị trí đổ vào của rò ĐMV bằng siêu âm tim có độ nhạy: 88,2%; độ đặc hiệu: không xác định. Đánh giá mức độ giãn của ĐMV với độ nhạy: 94 %, độ đặc hiệu: 100%. Kết luận: siêu âm Doppler tim là phương pháp thăm dò không chảy máu cho phép chẩn đoán xác định rò ĐMV khá chính xác, đặc biệt là việc xác định hình thái, vị trí, mức độ rò ĐMV.