VECTOR HELPER-DEPENDENT ADENOVIRUS TRONG LIỆU PHÁP GEN HƯỚNG ĐÍCH GAN

BÀI TỔNG QUAN:

VECTOR HELPER-DEPENDENT ADENOVIRUS TRONG LIỆU PHÁP GEN HƯỚNG ĐÍCH GAN 

Hoàng Quốc Trường*; Lê Hữu Song*; Nguyễn Lĩnh Toàn**

TÓM TẮT

Helper-dependent adenovirus (HDAd) là hệ vector được thiết kế để xóa bỏ tất cả các trình tự gen mang mã của virut, cũng là vector có hiệu quả chuyển gen vào nhiều loại tế bào (TB) có nguồn gốc từ các loài khác nhau không phụ thuộc vào chu kỳ TB, kết quả kéo dài thời gian biểu hiện của gen chuyển. Một số mô hình động vật nhỏ và lớn gây rối loạn di truyền có thể được điều trị hiệu quả và đáp ứng bền vững với HDAd mà không gây độc mạn tính. Một lợi thế rất quan trọng của vector HDAd là khả năng tách dòng với kích thước lên đến gần 37 kb, cho phép chuyển gen trị liệu kích thước lớn, thậm chí toàn bộ gen cấu trúc (whole genomic loci), đa gen và yếu tố cis-acting lớn vào TB để tăng cường, kéo dài và điều hòa mức độ biểu hiện của gen chuyển. Vector HDAd tồn tại ở dạng “plasmid” trong nhân của TB chuyển gen nơi chúng liên kết với các protein histone nội bào và tùy theo tính chất tự nhiên của trình tự ADN chèn được gọi là stuffer sequences, có thể giảm hoặc duy trì hoạt tính phiên mã bên trong của TB được chuyển gen. Đặc tính của Adenovirus là không chèn vào hệ gen của vật chủ, nên vector HDAd không liên quan đến nguy cơ gây ung thư do không chèn gen của chúng vào hệ gen của vật chủ. Mặc dù HDAd có nhiều ưu điểm vượt trội so với vector Adenovirus thế hệ đầu tiên về tính an toàn và hiệu quả chuyển gen, nhưng ứng dụng lâm sàng của HDAd bị hạn chế do phản ứng độc cấp tính gây ra bởi các protein vỏ của vector trong liều điều trị. Bài tổng quan này sẽ cập nhật những nghiên cứu về liệu pháp điều trị bằng gen hướng đích TB gan sử dụng hệ vector HDAd, bàn luận về những khó khăn chính gây cản trở sử dụng hệ vector này trong lâm sàng và chiến lược đã được phát triển gần đây để khắc phục trở ngại này