Viêm da cơ địa: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Viêm da cơ địa là gì? Viêm da cơ địa (hay còn gọi là chàm, eczema) là một bệnh da liệu mà biểu hiện chủ yếu là ngứa và đỏ da.

Viêm da cơ địa có lây không? Viêm da cơ địa không lây, không gây hậu quả nghiêm trọng nhưng làm ảnh hưởng khá nhiều đến sinh hoạt của người bệnh. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ và thường mắc kèm theo một số bệnh dị ứng khác như hen suyễn.

Nguyên nhân của bệnh hiện vẫn chưa được tìm ra rõ nhưng qua nghiên cứu, viêm da cơ địa có thể do yếu tố di truyền, gia đình hay xuất hiện ở những người có bệnh tự miễn hay dị ứng khác như hen phế quản, viêm mũi dị ứng (60% người bị viêm da cơ địa có con cũng bị bệnh này. Nếu cả bố và mẹ đều bị viêm da cơ địa thì có tới 80% con bị bệnh).

Ngoài ra còn có các nguyên nhân khởi phát hoặc làm cho bệnh nặng lên như: tiếp xúc hóa chất (sơn, nhựa,..), phấn hoa, bọ nhà, khói,..; tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng (mặc quần áo dày hoặc quá bó sát, tắm nước quá nóng, ngồi quá gần lò sưởi…); dị ứng một số loại xà phòng, nước hoa, lông động vật; do thay đổi thời tiết bất thường (từ nóng sang lạnh hoặc từ lạnh sang nóng đột ngột, thời tiết quá khô, nhiều gió hay quá lạnh…); bị nhiễm virus hoặc một số bệnh nhiễm khuẩn;

Bệnh có biểu hiện rất đa dạng nhưng thường gặp một số triệu chứng chính sau (tùy theo tuổi và giai đoạn bệnh):

• Khô da

• Da sần, nhạy cảm, sưng do gãi

• Da dày lên, nứt nẻ và bong vảy

• Xuất hiện các vết sưng nhỏ và khi gãi có thể chảy mủ, đặc biệt ở trên mặt, ở vùng da quanh đầu gối, cổ tay, khuỷu tay và mắt cá chân, thậm chí có thể nổi ban trên khắp cơ thể.

• Ngứa có thể đặc biệt nghiêm trọng, nhất là vào ban đêm khiến trẻ khó ngủ hoặc ngủ không ngon giấc.

Biến chứng của viêm da cơ địa

• Hen suyễn và dị ứng phấn hoa: một số nghiên cứu cho thấy, đa phần trẻ bị viêm da cơ địa cũng mắc hen suyễn và dị ứng phấn hoa.

• Ngứa mãn tính và bong tróc da: việc gãi nhiều các vùng da ngứa làm da dày và cứng lên, thậm chí chảy máu, nhiễm trùng da

• Viêm da tiếp xúc kích ứng: thường gặp ở những người hay phải tiếp xúc với hóa chất như xà phòng, nước tẩy rửa mạnh hay các chất diệt khuẩn,…

• Các vấn đề liên quan đến giấc ngủ: việc ngứa và gãi liên tục ảnh hưởng rất nhiều đến giấc ngủ của người bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh (rối loạn giấc ngủ, thay đổi hoạt động, dễ kích ứng, tự kỷ…).

Điều trị viêm da cơ địa có nhiều biện pháp có thể áp dụng tại nhà. Tuy nhiên đây là bệnh khó chữa khỏi, dai dẳng và dễ tái phát.

Kiểm soát ngứa

• Sử dụng băng ướt hoặc đắp ẩm cho vùng da tổn thương (Petrolatum, aquaphor, hay một số chế phẩm mới hơn như atopiclair và mimyx).

• Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sỹ chuyên khoa (thuốc bôi tại chỗ hoặc thuốc bôi toàn thân: Hydrocortisone, triamcinolone, betamethasone; mỡ tra, đặc biệt khi ở trong môi trường khô.)

Giữ ẩm cho da

Nên sử dụng kem dưỡng ẩm ít gây kích ứng da thường xuyên khi người bệnh xuất hiện các dấu hiệu của bệnh và ngay cả khi đã hết bệnh. Kem dưỡng da nên bôi toàn thân ngay cả khi không có viêm chứ không chỉ  vùng da tổn thương.  Số lần sử dụng kem dưỡng da tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh, có thể 1 lần, 2 lần hoặc nhiều hơn. Nên bôi kem sau khi làm ẩm da (tắm, băng ướt,…). Nếu có chỉ định bôi thuốc của bác sỹ thì bôi thuốc trước rồi thoa một lớp kem dưỡng ẩm phủ lên trên. Chú ý khi lấy kem để bôi nên dùng dụng cụ sạch lấy ra một lượng vừa đủ để bôi tránh làm bẩn lượng kem chưa dùng đến.

Đặc biệt, cần chăm sóc cho trẻ bị viêm da cơ địa thật cẩn thận: chú ý vệ sinh cho trẻ thường xuyên, cắt móng tay, băng ướt cho trẻ (sử dụng phương pháp băng ướt nếu bệnh VDCĐ không được kiểm soát trong vòng 24-48 giờ sau khi bắt đầu điều trị bằng cortisone. Băng ướt rất hiệu quả và thường chỉ cần từ ba đến năm ngày. Có thể pha dung dịch làm tăng cường độ ẩm cho da theo chỉ định của bác sỹ để việc đắp ẩm cho da hiệu quả hơn. Có thể thực hiện băng ướt cho trẻ vài lần mỗi ngày tùy thuộc vào mức độ nặng của da), chú ý tắm cho trẻ hàng ngày (dùng sữa tắm thay thế xà phòng, không tắm nước quá nóng, nên tắm trước khi ngủ 2 tiếng giúp trẻ dễ ngủ ngon giấc…), cho trẻ mặc quần áo cotton thấm hút mồ hôi, tạo môi trường sống thoải mái, sạch sẽ cho trẻ cả ngày lẫn đêm, cho trẻ đi khám ngay nếu thấy có biểu hiện nhiễm trùng (vùng da tổn thương bị chảy máu, chảy nước,…).

Xem thêm:

• Gói khám và tư vấn điều trị viêm da cơ địa dị ứng
• Viêm da – Phương thức phòng và điều trị
• Trẻ bị viêm da cơ địa: Chăm sóc thế nào cho đúng?