Viêm dạ dày

Định nghĩa viêm dạ dày

Viêm dạ dày là một thuật ngữ dùng để mô tả một nhóm các vấn đề với một điểm chung: viêm niêm mạc dạ dày. Viêm nhiễm của viêm dạ dày thường là kết quả của nhiễm trùng với cùng một vi khuẩn gây loét dạ dày. Tuy nhiên, các yếu tố khác chẳng hạn như chấn thương, thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau nào đó hoặc uống quá nhiều rượu cũng có thể đóng góp cho viêm dạ dày.

Viêm dạ dày có thể xảy ra bất ngờ (viêm dạ dày cấp tính) hoặc nó có thể xảy ra từ từ theo thời gian (viêm dạ dày mãn tính). Trong một số trường hợp, viêm dạ dày có thể dẫn đến viêm loét và tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Tuy nhiên, đối với hầu hết mọi người, viêm dạ dày không nghiêm trọng và cải thiện một cách nhanh chóng với điều trị.

Các triệu chứng viên dạ dày

Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm dạ dày, bao gồm:

Đau âm ỉ hoặc nóng (chứng khó tiêu) tại vùng bụng trên có thể tồi tệ hơn hoặc tốt hơn với ăn uống.

Buồn nôn.

Ói mửa.

Chán ăn.

Ợ hơi hoặc đầy hơi.

Cảm giác đầy ở vùng bụng trên sau khi ăn.

Giảm trọng lượng.

Viêm dạ dày cấp tính xảy ra đột ngột và có nhiều khả năng gây ra đau, buồn nôn và nóng hoặc khó chịu ở bụng trên. Viêm dạ dày mãn tính phát triển dần dần và có nhiều khả năng gây ra cơn đau âm ỉ và cảm giác no hoặc chán ăn sau một số thực phẩm. Tuy nhiên, đối với nhiều người, viêm dạ dày mãn tính không có dấu hiệu hay triệu chứng nào cả.

Đôi khi, viêm dạ dày có thể gây chảy máu dạ dày, mặc dù nó hiếm khi nặng. Nhưng lưu ý rằng chảy máu trong dạ dày khiến nôn ra máu hoặc đi ngoài màu đen đòi hỏi phải chăm sóc y tế ngay lập tức.

Gần như tất cả mọi người đã trải qua một cơn khó tiêu và kích thích dạ dày. Hầu hết các trường hợp khó tiêu ngắn ngủi và không cần chăm sóc y tế. Nhưng nếu có trải nghiệm các dấu hiệu và triệu chứng của viêm dạ dày liên tục trong một tuần hoặc lâu hơn, gặp bác sĩ. Và chắc chắn nói với bác sĩ nếu gặp vấn đề về dạ dày sau khi uống bất cứ thuốc toa, đặc biệt là aspirin hoặc thuốc giảm đau khác.

Nếu đang nôn ra máu hay có máu trong phân, hãy gặp bác sĩ ngay lập tức để xác định nguyên nhân.

Nguyên nhân viên dạ dày

Viêm dạ dày thường phát triển khi lớp bảo vệ dạ dày trở nên suy yếu hoặc bị hư hỏng. Hàng rào dịch nhầy lót bảo vệ thành của dạ dày từ các axit để giúp tiêu hóa thức ăn. Tổn thương và viêm niêm mạc dạ dày do hàng rào dịch tiêu hóa yếu kém.

Một số yếu tố có thể góp phần hoặc gây ra viêm dạ dày, bao gồm:

Vi khuẩn lây nhiễm. Số người bị nhiễm Helicobacter pylori có thể trải nghiệm viêm dạ dày – viêm dạ dày mãn tính phổ biến nhất. Một nửa dân số thế giới được cho là bị nhiễm vi khuẩn này, được truyền từ người sang người. Nhưng đa số những người bị nhiễm không gặp bất kỳ biến chứng của nhiễm H. pylori. Ở một số người, H. pylori có thể phá vỡ lớp bảo vệ bên trong của dạ dày, gây ra những thay đổi niêm mạc của dạ dày. Lý do tại sao một số người trải nghiệm những biến chứng nhiễm trùng H. pylori và những người khác không là không rõ ràng. Tuy nhiên, các bác sĩ tin rằng có lỗ hổng để vi khuẩn có thể thâm nhập, nó có thể được gây ra bởi sự lựa chọn lối sống, như hút thuốc và mức độ căng thẳng cao.

Thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau. Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như aspirin, ibuprofen (Advil, Motrin) và naproxen (Aleve), có thể gây viêm dạ dày cấp tính và cả viêm dạ dày mãn tính. Sử dụng các loại thuốc này thường xuyên hoặc uống quá nhiều của các loại thuốc này có thể làm giảm một chất quan trọng giúp bảo vệ niêm mạc bảo vệ dạ dày. Vấn đề ít có khả năng phát triển nếu chỉ thỉnh thoảng dùng NSAIDs.

Sử dụng quá nhiều rượu. Rượu có thể gây kích ứng và ăn mòn niêm mạc dạ dày. Sử dụng rượu quá mức có nhiều khả năng gây viêm dạ dày cấp tính.

Căng thẳng. Stress nặng do phẫu thuật lớn, chấn thương, bỏng hay nhiễm trùng nặng có thể gây ra viêm dạ dày cấp tính.

Trào ngược dịch mật. Mật – một chất giúp tiêu hóa chất béo được sản xuất trong gan và được lưu trữ trong túi mật. Khi nó phát hành, mật vào ruột non thông qua một loạt các ống nhỏ. Thông thường, cơ thắt vòng môn vị ngăn cản mật chảy vào dạ dày từ ruột non. Nhưng nếu van này hoạt động không đúng, hoặc nếu nó đã bị mất vì phẫu thuật, mật có thể chảy vào dạ dày, dẫn đến viêm và viêm dạ dày mãn tính.

Cơ thể tấn công các tế bào trong dạ dày. Được gọi là viêm dạ dày tự miễn, bệnh này hiếm xảy ra khi cơ thể tấn công các tế bào tạo nên niêm mạc dạ dày. Viêm dạ dày tự miễn dịch thường gặp ở người bị rối loạn tự miễn khác, bao gồm bệnh Hashimoto, bệnh Addison và bệnh tiểu đường loại 1. Viêm dạ dày tự miễn dịch cũng có thể kết hợp với thiếu hụt vitamin B12.

Các bệnh và các điều kiện. Viêm dạ dày có thể được kết hợp với điều kiện y tế khác, bao gồm cả HIV / AIDS, bệnh Crohn, nhiễm ký sinh trùng, rối loạn một số mô liên kết và suy gan hoặc thận.

Yếu tố nguy cơ viên dạ dày

Yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm dạ dày, bao gồm:

Nhiễm trùng H. pylori. Các yếu tố nguy cơ quan trọng nhất đối với viêm dạ dày là nhiễm vi khuẩn H. pylori. Mặc dù xảy ra ở một nửa dân số thế giới, nhiễm trùng H. pylori thường gặp nhất ở các nước đang phát triển. Hầu hết mọi người không có dấu hiệu hoặc triệu chứng khi nhiễm trùng H. pylori.

Thường xuyên sử dụng aspirin hoặc các NSAID khác. Nếu thường xuyên dùng thuốc aspirin để ngăn ngừa một cơn đau tim hoặc đột quỵ, có nguy cơ bị viêm dạ dày phát triển. Điều này cũng đúng nếu có thuốc giảm đau chống viêm cho bệnh viêm khớp hoặc bệnh mãn tính khác. Bởi vì sử dụng dài hạn aspirin và các NSAID khác có thể gây kích thích dạ dày và chảy máu.

Lớn tuổi. Những người lớn tuổi có nguy cơ viêm dạ dày do niêm mạc dạ dày có xu hướng mỏng với độ tuổi, và bởi vì người lớn tuổi có nhiều khả năng có nhiễm trùng H. pylori, hoặc rối loạn tự miễn dịch hơn so với người trẻ tuổi.

Các biến chứng viên dạ dày

Nếu không điều trị, viêm dạ dày có thể dẫn đến viêm loét dạ dày và chảy máu dạ dày. Một số hình thức của viêm dạ dày mãn tính có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, đặc biệt là nếu có niêm mạc dạ dày mỏng và các thay đổi trong các tế bào của lớp màng.

Báo cho bác sĩ nếu có dấu hiệu và triệu chứng không được cải thiện mặc dù điều trị viêm dạ dày.

Kiểm tra và chẩn đoán viên dạ dày

Mặc dù các bác sĩ có thể nghi ngờ viêm dạ dày sau khi nói chuyện về tiền sử bệnh và thực hiện kiểm tra kỹ lưỡng, cũng có thể có các xét nghiệm để xác định nguyên nhân chính xác. Các xét nghiệm này bao gồm:

Xét nghiệm máu. Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra sự hiện diện của kháng thể H. pylori. Xét nghiệm dương tính cho thấy đã tiếp xúc với các vi khuẩn ở một số thời điểm trong cuộc sống, nhưng nó không nhất thiết chỉ ra nhiễm trùng hiện hành. Xét nghiệm máu cũng có thể kiểm tra xem có thiếu máu, có thể kết quả từ chảy máu dạ dày liên kết với viêm dạ dày.

Kiểm tra hơi thở. Thử nghiệm đơn giản có thể giúp xác định xem đang bị nhiễm vi khuẩn H. pylori.

Xét nghiệm phân. Thử nghiệm này kiểm tra H. pylori trong mẫu phân. Kết quả xét nghiệm dương tính cho thấy hiện tại đang nhiễm. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra sự hiện diện của máu trong phân, một dấu hiệu của xuất huyết dạ dày có thể đi kèm với viêm dạ dày.

Nội soi tiêu hóa trên. Thủ tục này cho phép bác sĩ xem những bất thường ở trên đường tiêu hóa có thể không được nhìn thấy trên X quang. Đối với thủ thuật, bác sĩ đưa một ống nội soi thông qua miệng và vào thực quản, dạ dày và phần đầu của ruột non. Cổ họng thường được gây tê trước khi nuốt nội soi, và sẽ nhận được thuốc bổ sung để đảm bảo rằng cảm thấy thoải mái trong suốt quy trình. Nếu bất kỳ mô trong đường ruột trên đáng nghi, bác sĩ có thể loại bỏ một mẫu nhỏ (sinh thiết) bằng cách sử dụng công cụ chèn qua nội soi này. Mẫu này sau đó được gửi đến một phòng thí nghiệm để kiểm tra nghiên cứu bệnh học. Nội soi mất khoảng 20 đến 30 phút. Rủi ro của quy trình này là rất hiếm và bao gồm chảy máu và thủng của niêm mạc dạ dày. Các biến chứng thường gặp nhất là đau họng nhẹ do nuốt nội soi.

X quang. X quang dạ dày và ruột non kiểm tra các dấu hiệu của viêm dạ dày và các vấn đề tiêu hóa khác. Chúng thường thực hiện sau khi nuốt một chất lỏng (Bari) phủ lớp niêm mạc đường tiêu hóa, làm cho nó hiển thị rõ ràng hơn trên X quang.

Phương pháp điều trị và thuốc viên dạ dày

Điều trị viêm dạ dày phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Viêm dạ dày cấp tính gây ra bởi các NSAID hoặc rượu có thể thuyên giảm bằng cách ngừng sử dụng. Viêm dạ dày mãn tính gây ra bởi nhiễm trùng H. pylori được xử lý bằng cách tiêu diệt các vi khuẩn. Hầu hết các kế hoạch điều trị viêm dạ dày cũng kết hợp thuốc điều trị acid dạ dày để giảm các dấu hiệu và triệu chứng đang gặp phải và phát huy chữa bệnh ở dạ dày.

Các loại thuốc để điều trị acid dạ dày

Acid kích thích mô trong dạ dày dạ dày bị viêm, gây ra đau và viêm nhiễm hơn. Đó là lý do tại sao, đối với hầu hết các loại viêm dạ dày, điều trị bao gồm việc uống thuốc để làm giảm hoặc trung hòa acid dạ dày, chẳng hạn như:

Thuốc kháng acid. Thuốc kháng acid (Maalox, Mylanta) ở dạng lỏng hoặc viên là một điều trị phổ biến cho viêm dạ dày nhẹ. Thuốc kháng acid trung hòa acid dạ dày và có thể giảm đau nhanh chóng.

Ức chế histamin H2. Khi thuốc kháng acid không đủ cung cấp cứu trợ, bác sĩ có thể đề nghị một loại thuốc, như cimetidine (Tagamet), ranitidine (Zantac), nizatidine (Axid) hoặc famotidine (Pepcid), giúp làm giảm lượng axit sản xuất trong dạ dày.

Các loại thuốc ức chế bơm proton. Thuốc ức chế bơm proton làm giảm acid bằng cách chặn các hành động của bơm trong các tế bào tiết acid của dạ dày . Thuốc bao gồm omeprazole (Prilosec), lansoprazole (Prevacid), rabeprazole (Aciphex) và esomeprazole (Nexium).

Các loại thuốc để điều trị H. pylori

Các bác sĩ sử dụng nhiều phác đồ điều trị H. Pylori lây nhiễm. Hầu hết sử dụng sự kết hợp của hai loại thuốc kháng sinh và thuốc ức chế bơm proton. Đôi khi bitmut (Pepxo-Bismol) được thêm vào. Các kháng sinh giúp tiêu diệt các vi khuẩn, và các chất ức chế bơm proton làm giảm đau đớn và buồn nôn, chữa bệnh viêm và có thể làm tăng hiệu quả của thuốc kháng sinh.

Để đảm bảo rằng H. pylori đã được loại bỏ, bác sĩ có thể kiểm tra một lần nữa sau khi điều trị.

Phong cách sống và biện pháp khắc phục viên dạ dày

Vấn đề tiêu hóa có thể xảy ra vì nhiều lý do, bao gồm cả sự lựa chọn lối sống có thể kiểm soát. Nói chung, để giữ cho hệ thống tiêu hóa  khỏe mạnh, các bác sĩ khuyên nên:

Thực hành tốt thói quen ăn uống. Cách ăn cũng quan trọng như ăn những gì, ăn vừa phải, ăn vào các thời điểm thường xuyên và thư giãn trong khi ăn.

Duy trì trọng lượng khỏe mạnh. Vấn đề tiêu hóa có thể xảy ra bất kể trọng lượng. Tuy nhiên, đầy hơi ợ nóng, và táo bón có xu hướng phổ biến hơn ở những người thừa cân. Duy trì trọng lượng khỏe mạnh thường có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm giảm các triệu chứng này.

Tập thể dục. Tập thể dục làm tăng nhịp thở và nhịp tim, cũng kích thích các hoạt động của cơ đường ruột, giúp đỡ di chuyển chất thải thực phẩm qua đường ruột nhanh hơn. Tốt nhất là mục tiêu ít nhất 30 phút hoạt động trong ngày hầu hết các ngày trong tuần. Kiểm tra với bác sĩ trước khi bắt đầu một chương trình tập thể dục.

Quản lý căng thẳng. Stress làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ, làm ảnh hưởng hệ thống miễn dịch và có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm vấn đề về da. Nó cũng làm tăng sản xuất acid dạ dày và làm chậm tiêu hóa. Bởi vì căng thẳng là không thể tránh khỏi đối với hầu hết mọi người, chính là để học cách xử lý nó một cách hiệu quả – một công việc thực hiện dễ dàng hơn bằng một chế độ ăn uống dinh dưỡng, nghỉ ngơi đầy đủ, tập thể dục thường xuyên và cách lành mạnh để thư giãn. Nếu gặp vấn đề thư giãn, xem xét việc lập thiền hoặc học tập yoga. Những ngành học có thể giúp tập trung tâm trí, bình tĩnh và giảm lo âu căng thẳng về thể chất. Ngoài ra, trị liệu massage có thể nới lỏng cơ bắp và dây thần kinh.

Phòng chống viên dạ dày

Mặc dù có thể không phải luôn luôn ngăn ngừa được nhiễm trùng H. pylori, các đề xuất này có thể giúp giảm nguy cơ viêm dạ dày:

Ăn thông minh. Nếu gặp khó tiêu thường xuyên, ăn bữa nhỏ hơn, bữa ăn thường xuyên hơn để giúp giảm bớt những tác động của acid dạ dày. Ngoài ra, tránh bất kỳ loại thực phẩm thấy khó chịu, đặc biệt là cay, chua, chiên hoặc béo. Trong khi dùng các bước sau có thể làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng, nhưng không thể ngăn ngừa viêm dạ dày.

Hạn chế hoặc tránh uống rượu. Sử dụng quá nhiều rượu có thể gây kích ứng và làm xói mòn lớp niêm mạc của dạ dày, gây viêm và chảy máu.

Không hút thuốc. Hút thuốc gây trở ngại cho niêm mạc bảo vệ dạ dày, làm cho dạ dày dễ bị viêm cũng như loét. Hút thuốc cũng làm tăng acid dạ dày, chậm trễ chữa lành dạ dày và là một yếu tố nguy cơ hàng đầu đối với ung thư dạ dày. Tuy nhiên, dừng lại là không dễ dàng, đặc biệt là nếu đã hút thuốc trong nhiều năm. Nói chuyện với bác sĩ về các phương pháp có thể giúp ngừng hút thuốc.

Chuyển thuốc giảm đau. Nếu có thể, tránh dùng NSAIDs – aspirin, ibuprofen và naproxen. Những loại thuốc không kê toa, có thể gây viêm dạ dày hoặc kích ứng nặng hơn. Thay vào đó, chuyển sang thuốc giảm đau có chứa acetaminophen.

Thực hiện theo khuyến cáo của bác sĩ. Bác sĩ có thể khuyên nên có kháng acid toa, hoặc chặn acid để giúp ngăn ngừa viêm dạ dày định kỳ.