VIÊM PHỔI MẮC PHẢI CỘNG ĐỒNG Chẩn đoán – Xác định yếu tố nguy cơ– Đánh giá mức độ nặng

 Nói chung, bệnh nhân VPMPCĐcó tương  đối  đầy  đủ các triệu chứng hô hấp như ho, khạc  đàm và khó thở, kèm sốt và các triệu chứng khác. Ho là biểu hiện thường gặp nhất lên  đến 80% trường hợp, nhưng lại ít gặp ở bệnh nhân lớn tuổi, mắc bệnh đi kèm nặng, hoặc sống trong nhà dưỡng lão. Bệnh nhân lớn tuổi thường ít có biểu hiện triệu chứng hô hấp hơn so với người trẻ. Sự thiếu vắng triệu chứng hô hấp quan trọng và một tình trạng không sốt (afebril status) là những yếu tố tiên lượng tử vong cao, điều này có thể được lý giải là do  đáp ứng miễn dịch suy yếu. Đôi khi sự thiếu vắng các triệu chứng hô hấp giúp tăng cao sự chú ý đến tình trạng bệnh.  Đau ngực kiểu màng phổi cũng thường gặp  ở bệnh nhân VPMPCĐ, và sự thiếu vắng triệu chứng này  được xem như là một tiên lượng xấu.   ở bệnh nhân lớn tuổi, biểu hiện viêm phổi có thểlà các triệu chứng khác không phải hô hấp nhưlo lắng, suy kiệt, suy nhược, đang mắc bệnh nặng đi kèm (nhưsuy tim sung huyết). Những triệu chứng thực thể của viêm phổi bao gồm thở nhanh, nghe có ran bệnh lý, các dấu hiệu của hội chứng đông đặc (gõ ñục, âm thở phế quản, và tiếng be be (egophony)). Bệnh nhân cũng nên được thăm khám nhằm phát hiện dấu hiệu của tràn dịch màng phổi. Ngoài ra, các dấu hiệu ngoài phổi biểu hiện tại các cơ quan bị nhiễm trùng do vi trùng gieo rắc theo đường máu đến (như viêm khớp, viêm nội tâm mạc, viêm màng ngoài não). Phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ do nhiễm vi trùng không  điển hình (chẳng hạn,  M. pneumoniae hoặc  C. pneumoniae) như viêm màng nhĩ bóng nước,  đỏ da, viêm màng ngoài tim, viêm gan, thiếu máu tán huyết, và viêm não màng não. Một trong những phần quan trọng nhất trong khám lâm sàng  ởnhững bệnh nhân nghi ngờ viêm phổi là đo tần số thở. Ở người lớn tuổi, tần số  thở tăng là dấu hiệu đầu tiên của viêm phổi, kế đến là các triệu chứng lâm sàng khác xảy ra 1 đến 2 ngày sau. Mặc dù dấu hiệu này không đặc hiệu, nó không xuất hiện  ở bệnh nhân không nhiễm trùng đường hô hấp, nhưng nó là một chỉ  định rất nhạy ở những trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp. Thở nhanh là biểu hiện thường gặp nhất  ở bệnh nhân lớn tuổi bị viêm phổi (chiếm hơn 60% trường hợp), và thường xảy ra ở bệnh nhân lớn tuổi hơn bệnh nhân trẻbị viêm phổi. Đo tần số thở không chỉ có giá trị trong chẩn đoán mà còn có ý nghĩa về mặt tiên lượng. Trong đánh giá bệnh nhân VPMPCĐ, tần số thở tăng trên 30 lần/phút là một trong vài yếu tố liên quan  đến tăng nguy cơ tử vong.