XÁC ĐỊNH BỆNH NHÂN CÓ NGUY CƠ CAO ĐỘT QUỴ THIẾU MÁU SAU CƠN THIẾU MÁU NÃO THOÁNG QUA
XÁC ĐỊNH BỆNH NHÂN CÓ NGUY CƠ CAO ĐỘT QUỴ THIẾU MÁU SAU CƠN THIẾU MÁU NÃO THOÁNG QUA HOẶC ĐỘT QUỴ THIẾU MÁU NHẸ BẰNG THANG ĐIỂM ABCD2
Cơn thiếu máu não thoáng qua(CTMNTQ) là một yếu tố nguy cơ của đột quỵ thiếu máu, các nghiên cứu quan sát gần đây tỷ lệ tái phát sớm sau cơn thiếu máu não thoáng qua và đột quỵ thiếu máu nhẹ cao hơn nhiều. Tỷ lệ khoảng 10-15% sau 90 ngày, cao hơn tỷ lệ tái phát sau đột quỵ thiếu máu nặng chỉ có từ 2%-6%(4). Do đó, các hướng dẫn điều trị hiện nay của hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, Châu Âu, Úc đều xem đây là trường họp cấp cứu và khuyến cáo cần nhập viện CTMNTQ và đột quỵ thiếu máu (ĐQTM) nhẹ có nguy cơ cao, những bệnh nhân này sẽ giảm 80% nguy cơ tái phát sớm nếu đưọc đánh giá và điều trị tích cực.
Xác định bệnh nhân CTMNTQ và ĐQTM nhẹ có nguy cơ cao bằng một công cụ chính xác, hiệu quả là hết sức cần thiết trong thực hành lâm sàng. Thang điểm ABCD2 vốn chỉ dựa hoàn toàn vào dữ liệu lâm sàng (Age-tuổi, Blood pressure-huyết áp, Qinical-yếu liệt trên lâm sàng, Duration-thời gian kéo dài triệu chứng và Diabetes-tiền sử đái tháo đường) đã đưọc chứng minh có khả năng phân tầng nguy cơ và dự báo đột quỵ qua nhiều nghiên cứu quan sát trên dân số, cũng như trong bệnh viện, và trên nhiều đối tưọng bệnh nhân khác nhau. Tuy nhiên, giá trị của thang điểm này vẫn còn nhiều bàn cãi. Việc áp dụng thang điểm này để phân tầng nguy cơ đối với CTMNTQ và ĐQTMN còn ít, chỉ có gần 50% bác sĩ thần kinh áp dụng thang điểm này(5) và thang điểm ABCD2 vốn chỉ thiết kế sử dụng cho cơn thiếu máu não thoáng qua nên các nghiên cứu tiên lưọng nguy cơ đột quỵ sớm sau ĐQTM nhẹ còn ít(8). Chúng tôi nghiên cứu xác định tỷ lệ tái phát đột quỵ thiếu máu sau CTMNTQ và ĐQTM nhẹ và độ tin cậy của thang điểm ABCD2.
ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu cắt ngang, tiền cứu 134 trường hợp CTMNTQ và ĐQTM nhẹ nhập bệnh viện Nhân Dân 115 trong thời gian từ 08/2009 đến tháng 04/2010. CTMNTQ được đinh nghĩa theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới thiếu sót thần kinh kéo dài dưới 24 giờ và hồi phục hoàn toàn. ĐQTM nhẹ khi điểm ban đầu của thang điểm đánh giá Đột quỵ Viện Y Tế Quốc gia Hoa kỳ (NIHSS) <= 3. Tất cả bệnh nhân phải đươc khám trong 12 giờ sau khi triệu chứng khởi phát bởi một bác sỹ chuyên khoa đột quỵ và chụp cắt lớp vi tính sọ não (CT scan). Loại trừ nếu có bằng chứng của u não hoặc chảy máu não, hoặc có hạ đường máu (đường huyết thanh < 2 mmol/l), có các triệu chứng điển hình của bệnh migrain có tiền triệu, co giật, hoặc các triệu chứng có nguyên nhân tâm thần.
Điểm ABCD2 bao gồm tuổi > 60 (1 điểm), huyết áp >140/90 mmHg (1điểm), triệu chứng lâm sàng (yếu liệt: 2 điểm, rối loạn ngôn ngữ không có yếu liệt: 1 điểm), thời gian kéo dài của triệu chứng (> 60 phút: 2 điểm, 10-60 phút:1điểm) và đái tháo đường(1 điểm). Huyết áp để tính điểm trong ABCD2 là huyết áp được đo ngay khi nhập viện(6). Nếu có nhiều đợt CTMNTQ trong quá trình nghiên cứu, cơn đầu tiên sẽ được dùng để tính điểm ABCD2(6). Bệnh nhân được bác sĩ chuyên khoa thần kinh theo dõi sau 2, 7, 30, 90 ngày, ghi nhận triệu chứng tái phát, tình trạng sử dụng thuốc sau xuất viện và đánh giá điểm mRS sau 90 ngày.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất