Xác định con đường tín hiệu protein kinase hoạt hóa phân bào (mapk) trong ung thư biểu mô tuyến giáp

Bệnh ung thư ngày càng có xu hướng gia tăng trong những thập niên gần đây. Vì vậy, việc nghiên cứu tìm hiểu cơ chế bệnh sinh ung thư nhằm tìm ra phương pháp điều trị can thiệp là mối quan tâm hàng đầu của các nhà Y-Sinh học hiện nay. Có hai hướng tiếp cận chính về cơ chế bệnh sinh ung thư: 7) nghiên cứu về di truyền phân tử tế bào; ii) nghiên cứu về protein trong đó các protein màng là mục tiêu chính. Cho đến nay, nhiều protein màng tương ứng với các kênh dẫn truyền tín hiệu khác nhau đã được phát hiện, trong đó có: thụ thể của yếu tố phát triển biểu mô (EGFR) và protein tương tác với heparan sulfate (HIP). Các thụ thể trên bề mặt màng tế bào tiếp nhận các tín hiệu từ các yếu tố có trong khoảng gian bào như EGF, cytokin, hormon… thông qua nhiều kênh dẫn truyền khác nhau trong bào tương như: Hedgehog; Wnt; PI3K; MAPK (mitogen activated protein kinase)… đi vào nhân tế bào, tác động lên quá trình sao chép DNA và qua đó tham gia điều hoà sự tăng sinh và biệt hóa tế bào .Nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, thông tin tín hiệu được tiếp nhận qua thụ thế yếu tố phát trien biếu mô (EGFR) và protein tương tác với heparansulfate (HIP) được truyền qua con đường tín hiệu của MAPK( mà dạng nguyên mẫu của nó là các protein ERK1 và ERK2). Nhiều đột biến của các yếu tố tín hiệu dọc theo con đường MAPK đã được phát hiện trong ung thư biểu mô tuyến giáp. Vì vậy ung thư biểu mô tuyến giáp là mô hình phù hợp cho việc thiết kế nghiên cứu này. Nghiên cứu con đường tín hiệu trong ung thư còn kích hoạt khả năng chọn lựa liệu pháp điều trị mới- liệu pháp ngăn cản con đường dẫn truyền tín hiệu- giúp kiếm soát ung thư trong tầm với của y học. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:

1. Xác định sự sao chép và biếu lộ của protein tương tác với heparan sulfate (HIP) và thụ thế yếu tố phát trien biếu mô (EGFR) ở mô ung thư biếu mô tuyến giáp.

2. Xác định mối tương quan của HIP và EGFR ở mô ung thư biếu mô tuyến giáp.

3. Xác định sự biếu lộ của protein ERK1 và ERK2 trên tế bào ung thư biếu mô nuôi cấy.

Ý NGHĨA THỰC TIÉN VÀ ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN: Luận án đi sâu vào tìm hiểu rối loạn các tín hiệu phân bào và biệt hoá tế bào thông qua protein EGFR, HIP và con đường MAPK đã góp phần làm rõ hơn cơ chế phân tử về vai trò của chúng trong ung thư.

Kết quả nghiên cứu cho thấy có một số biến đổi của các protein tín hiệu HIP, EGFR qua con đường túi hiệu MAPK trong ung thư biểu mô tuyến giáp đồng thời cũng đã xác định được mối tương quan giữa HIP và EGFR ở loại hình ung thư này.

Luận án đã hoàn thiện được qui trình kỹ thuật RT-PCR bán định lượng CÁU TRÚC CỦA LUẬN ÁN: Luận án có 111 trang, gồm các phần: Đặt vấn đề (3 trang); Tổng quan tài liệu (31 trang); Đối tượng và phương pháp nghiên cứu (18 trang): Kết quả nghiên cứu (26 trang); Bàn luận (31 trang); Kết luận (1 trang) ; Kiến nghị (1 trang). Trong Luận án CÓI 1 bảng, 6 biếu đồ, 8 hình và 15 ảnh minh họa. Tài liệu tham khảo gồm 150 tài liệu, trong đó 20 tiếng Việt, 130 tiếng Anh.

Một số chữ viết tắt: HIP: Heparan sulfate Interacting Protein; EGFR: Epidermal Growth Factor Receptor; ERK: Extracellular signal regulated kinase; GAPDH: Glyceraldehyd phosphate dehydrogenase; MAPK: Mitogen Activated Protein Kinase.

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cảm ơn

Lời cam đoan

Danh mục các chữ viết tắt

Danh mục các bảng, biểu đồ

Danh mục các hình vẽ, ảnh

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

1.1. Tổng quan về ung thư biểu mô tuyến giáp 4

1.2. Các con đường tín hiệu và quá trình phát sinh, phát triển ung thư 8

1.3. Protein tương tác với Heparansulfate (Heparan Sulfate Interacting Protein: HIP) và vai trò của HIP trong ung thư 23

1.4. Thụ thể yếu tố phát triển biểu mô (Epidermal Growth Factor Receptor: EGFR) và vai trò của EGFR trong ung thư 31

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35

2.1. Đối tượng nghiên cứu 35

2.2. Phương pháp nghiên cứu 36

2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu 51

2.4. Quản lý thông tin, phân tích dữ liệu 52

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 53

3.1. Kết quả tách chiết và độ tinh sạch RNA 53

3.2. Kết quả nghiên cứu sự tham gia của HIP trong ung thư biểu mô tuyến giáp 54

3.3. Kết quả nghiên cứu sự tham gia của EGFR trong ung thư biểu mô tuyến giáp 67

3.4. Tương quan giữa HIP và EGFR trong mô ung thư biểu mô tuyến giáp.. 74

3.5. Kết quả sự hiện diện của các Protein ERK1 và ERK2 trên tế bào ung thư biểu mô nuôi cấy 75

Chương 4. BÀN LUẬN 79

4.1. Tách chiết RNA tổng số và tổng hợp cDNA 79

4.2. Vai trò của Heparansulfate Interacting Protein (HIP) trong ung thư biểu mô tuyến giáp 80

4.3. Vai trò của EGFR trong ung thư biểu mô tuyến giáp 92

4.4. Tương quan giữa HIP và EGFR trong mô ung thư biểu mô tuyến giáp.. 104

4.5. Sự biểu lộ của các Protein ERK1 và ERK2 trên tế bào ung thư biểu mô nuôi cấy 106

KẾT LUẬN 110

KIẾN NGHỊ 111

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC