Xác định giá trị trung vị của AFP, HCG, uE3 ở thai phụ từ tuần thai 15 – 19 để phát hiện sớm thai có nguy cơ rối loạn nhiễm sắc thể
Xác định giá trị trung vị của AFP, HCG, uE3 ở thai phụ từ tuần thai 15 – 19 để phát hiện sớm thai có nguy cơ rối loạn nhiễm sắc thể
Sàng lọc và chẩn đoán trước sinh đã trở thành thường qui ở nhiều nước trên thế giới. Theo tổ chức Y tế thế giới, dị tật bẩm sinh gặp vào khoảng 1-2 % trẻ được sinh ra. Tại bệnh viện Phụ Sản Trung Ương ở Việt Nam, ước tính cứ 100 trẻ sinh ra có trên hai trẻ có các bất thường bẩm sinh. Có bốn loại nguyên nhân gây di tật bẩm sinh đó là: do rối loại vật chất di truyền, do tác nhân môi trường, bất thường cơ thể bố mẹ, do cả môi trường và di truyền. Trong bốn loại dị tật bẩm sinh này thì dị tật do rối loạn NST là gây hậu quả nặng nề. Những hậu quả này thường là chậm trí tuệ phát triển, đa dị tật hay thậm chí còn chết chu sinh. Các bất thường này làm bệnh nhân có những mặc cảm tự ti khi hoà nhập cộng đồng nhưng nguyên nhân chính gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khoẻ và đời sống của người bệnh là các dị tật nội quan và rối loạn chức năng. Vì vậy, những người mắc các hội chứng này không những để lại hậu quả nặng nề đến sức khỏe và đời sống người bệnh cũng như là để lại gánh nặng cho xã hội[14,15,19]. Muốn hạn chế được điều này cần có sự hỗ trợ của các kỹ thuậnt y học hiện đại, sự phối hợp nhiều chuyên ngành trong y học và trong xã hội cũng như cần một lượng kinh phí lớn [46, 53]. Các phương pháp sàng lọc và chẩn đoán trước sinh đã hạn chế sinh ra trẻ dị tật và có ý nghĩa to lớn trong điều trị ở giai đoạn thai.
Sàng lọc và chẩn đoán trước sinh bắt đầu được thực hiện từ những năm 1960 chủ yếu dựa trên tuổi mẹ. Những năm gần đây, với những tiến bộ trong y học đặc biệt trong lĩnh vực siêu âm và sự phát hiện các marker trong huyết thanh mẹ, sàng lọc và chẩn đoán trước sinh đã đạt được những thành tựu đáng kể. Ở một số nước trên thế giới, sàng lọc trước sinh là yêu cầu bắt buộc trong chăm sóc tiền sản [16,18, 20, 23, 40, 60, 61].
Để chẩn đoán trước sinh cần phải lấy tế bào của thai như chọc ối, sinh thiết tua rau. Tuy nhiên, các kỹ thuật này có tỷ lệ tai biến nhất định (sảy thai trong chọc ối 0.5 – 1%). Vì vậy, sử dụng test sàng lọc qua máu sản phụ để phát hiện thai có nguy cơ dị tật là rất cần thiết. Hiện nay, test sàng lọc trước sinh phổ biến nhất là triple test, đó là kết hợp kết quả định lượng bộ ba chất AFP, HCG và uE3 có trong huyết thanh rồi so sánh với giá trị trung vị của các chất theo từng thai phụ. Trong nghiên cứu của chúng tôi sử dụng phần mềm Prisca 4.020 để tính nguy cơ dị tật cho thai. Trong phần mềm Prisca, các tác giả đã chuyển đổi nồng độ các chất thu được sang bội số giá trị trung vị theo tuần thai của quần thể. Giá trị MoM được hiệu chỉnh theo từng trường hợp cụ thể về cân nặng của mẹ, số lượng thai, hình thức thụ thai, bệnh lý tiểu đường của mẹ, tình trạng mẹ hút thuốc hay không. Từ giá trị MoM tính nguy cơ mắc bệnh của từng thai theo tỷ lệ xác xuất có thể gặp. Vậy nên để thực hiện sàng lọc chính xác cần xác lập giá trị trung vị của các chất theo từng nhóm thai phụ và tuổi của thai nhi, trên một quy trình nhất định. Vì vậy chúng tôi thực hiện nghiên cứu đề tài “Xác định giá trị trung vị của AFP, HCG, uE3 ở thai phụ từ tuần thai 15 – 19 để phát hiện sớm thai có nguy cơ rối loạn nhiễm sắc thể”.
Mục tiêu của đề tài nghiên cứu:
Chúng tôi đã thực hiện nghiên cứu đề tài trên với ba mục tiêu sau:
1. Xác định giá trị trung vị của AFP, HCG, uE3 trong huyết thanh mẹ tuần thai 15 – 19 bằng kỹ thuật miễn dịch hóa phát quang trên máy Immulite 2000.
2. Bước đầu ứng dụng xét nghiệm định lượng 3 chất AFP, HCG, uF3 ở huyết thanh mẹ trong chẩn đoán sàng lọc trước sinh để phát hiện một số bất thường về nhiễm sắc thể của thai nhi.
3. Đánh giá giá trị của việc ứng dụng trung vị mới trong sàng lọc trước sinh.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1.Trịnh Văn Bảo, Trần Thị Thanh Hương (2002), “Di truyền y học”, nhà xuất bản giáo dục Việt Nam, tr 201 – 11.
2.Nguyễn Minh Châu (2007), “Hiệu chỉnh giá trị AFP huyết thanh thai phụ Việt Nam theo trọng lượng mẹ với hai hệ thống định lượng”, Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh tập 11, tr 9 – 13.
3.Trần Danh Cường (2006), “Một số nhận xét về dấu hiệu gợi ý của siêu âm ở những trường hợp thai nhi có bất thường nhiễm sắc thể”, Hội nghị khoa học chuyên để chẩn đoán trước sinh, Sở Y tế Hà Nội.
4.Trần Thị Thanh Hương, Hoàng Thị Ngọc Lan, Trịnh Văn Bảo, Nguyễn Việt Hùng (2002), “Đánh giá giá trị test sàng lọc từ huyết thanh phụ nữ mang thai để phát hiện những thai nhi bất thường”, Tạp chí di truyền học và ứng dụng, chuyên san Sinh học di truyền – ISSN 0886 – 8566, Hội nghị Di truyền học Việt Nam, tr 79 – 86.
5.Nguyễn Viết Nhân (2010), “Tài liệu hướng dẫn chuẩn đoán trước sinh”, Trung tâm sàng lọc – chẩn đoán trước sinh & sơ sinh –trường đại học Y Dược Huế, tr 6-8.
6.Hoàng Thị Ngọc Lan (2005), “Sàng lọc và chẩn đoán trước sinh hội chứng Down”, Luận án tiến sĩ Y học, Hà Nội.
7.Nguyễn Thị Quỳnh Thơ (2011), “Nguyên cứu sàng lọc và chẩn đoán trước sinh hội chứng Turner”, Luận án tiến sĩ Y học, Hà Nội
8.Đỗ Thị Thanh Thủy, Nguyễn Thị Hồng Phương, Phạm Việt Thanh, Trương Đình Kiệt (2007), “xác lập các giá trị trung vị cho bộ ba xét nghiệm sàng lọc trước sinh bằng kỹ thuât Elisa (gamma kit) trên máy bán tự động”, Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh, tr 280 – 288.
9.Đỗ Thị Thanh Thủy, Phan Việt Xuân, Phùng Như Toàn, Phạm Việt Thanh, Trương Đình Kiệt, Trần Thị Trung Chiến (2009), “Tầm soát trước sinh hội chứng Down ba tháng giữa thai kỳ bằng hệ thống tự động Immulite 2000 và phần mềm Prisca, Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh, tr 198 – 203.
10.Đỗ Thị Thanh Thuỷ, Nguyễn Thị Thanh Minh, Nguyễn Thị Hoàng Phương, Phùng Như Toàn, Phạm Viết Thanh, Trương Đình Kiệt, Trần Thị Trung Chiến (2009), “So sánh các thông số tầm soát trước sinh ở nhóm thai phụ mang thai bình thường và nhóm thai phụ mang thai hội chứng Down”, Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh, tr 204 – 210.
Tiếng Anh
11.Aitken D. A., Newby D. (2000), “Placental synthesis of oetriol in Down’s syndrome pregnancies”, Placenta 2000 Mar – Apr, UK; Vol 21, pp. 263 – 267.
12.Andreea L., Alina Z. Vlad A. (2011), “Triple test role in identifying chromosomal disorders in the second trimester of pregnancy”, Genetics & Molecualar Biology, TOM VII, pp. 9 – 11.
13.Bartels I., Bockel b., Caesar M. (1994), “Risk of fetal Down’s syndrome based on maternal age and varying combinations of maternal serum markers”, Arch Gynecol Obstet, Vol. 255, pp. 57-64.
14.Benn P. A., Clive J.M., Collins R. (1997), “Medians for second-trimester maternal serum α-fetoprotein, human chorionic gonadotropin and unconjugated estriol; differences between races or ethnic groups”, Clinical Chemistry, Vol 43(2), pp. 333-337.
15.Bolar K., Hoffman A.R. et al (2008), “Long – term safety o recombinant human growth hormone in Turner syndrome”, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, Vol.93 (2), pp. 344 – 351
16.Bondy C.A.et al (2006), “Care of girl and women with Turner syndrome: a guideline of the Turner syndrome study group”, The Journal of clinical Endocrinology & Metabolism, Vol.92(1), pp. 10–25.
17.Boydy P.A.,De Vigan C.et al (2008), “Survey of prenatal screening policies in Europe for structural and chromesome anomalies” BJOG An International of Obstetrics and Gynaecology, Vol. 115 (6), pp 689 – 696.
18.Cuckle HS, Wald NJ & Thompson SG (1987), “Estimating a woman’s risk of having a pregnancy associated with Down’s syndrome using her age and serum alpha-fetoprotein”, Br J Obstet Gynaecol, Vol 94, pp 387-402.
19.Breathnach F.M., Malone F.D. et al (2007), “First – and second – trimester screening: detection of aneuploidies other than Down syndrome”, Obstet. Gynecol., Ireland, Vol.110(3), pp 651 – 658.
20.De Vigan C., Baea N. et al (2001), “Contribution F of ultrasonographic examination to the prenatal detection of chromosomal abnormalities in 19 centres across Europe”, Ann Genet, Vol. 44(4), pp. 209 – 217.
21.Draper R. (2008), “Turner’s Syndrome”, EMIS 2008, DocID: 1110, Version: 21, DocRef: bgp1440.
22.Driscoll D. A., Gross S. (2009), “Prenatal Screening for Aneuploidy”, The New England journal of medicine, pp. 2556 – 2562.
23.Driscoll D.A., (2004), “Second trimester maternal serum screening for fetal open neural bute defects and aneuploidy”, ACMG Policy statement.
24.European Surveilance of Congenital Anomalies (2005), “Prenatal screening policies in Europe”, Public Health Programme of European Commission.
25.EUROCAT (2005), “Prenatal screening policies in Europe”, Health programs of European Commission, University of Ulster, UK.
26.FBR/CAP (2003), “Adjusting Maternal Serum Analyte Values for Maternal Race as Part of a Second Trimester Screening Program for Open Neural Tube Defects and Down Syndrome”, Maternal Screening Participant Report.
27.Hewitt S. C., Korach K. S. (2002) “Estrogen receptors: structure, mechanisms and function”, Review in Endocrine & metabolic Disorders, Vol. 3, pp. 192 – 200.
28.Gerald J. Mizejewski (2009), “Mapping of Structure-Function Peptide Sites on the Human Alpha-fetoprotein Amino Acid Sequence”, Division of Translational Medicine, Wadsworth Center, New York State Department of Health, Empire State Plaza, Albany, NY 12201, USA
29.Graves C.J, Miller K (2002), “Maternal Serum Triple Analyte Screening in Pregnancy”, American Academy of Family Physician, 65 (5), pp.915-922.
30.Gravers J.C., Miller K.E. (2002), “Maternal serum triple analyte screening in pregnancy”, Am. Fam. Phisican, Vol.65, pp. 915 – 922
31.Gillespie J.R., Uversky V.N (2000), “Structure and function anpha- fetoprotein: a biophysical overview”, Biochimica et biophysica acta, Vol 1480 (1-2), pp. 41 – 56.
32.Kayisli U., Selam B. et al 2003, “Human chorionic gonadotropin contribute to maternal immunotolerance and endometrial apoptosis by regulating Fas – Fas ligand system”, J. Immunol, Vol. 171 (5), pp 2305 – 2313.
33.Kleinveld J. H (2008), “Psychological consequences of prenatal screening”, Academisch proefschrift, pp, 31 – 34, 47 – 61.
34.Gagnon A., Wilson D. R. (2008), “Obstetrical complication associated with abnormal maternal serum markers analysts”, J. obstet Gynaecl Can, Vol 30
(10), pp. 918 – 932.
35.Lambert – Messerlian G.M., Eklund E. E. et al (2006), “Stability of first and second – trimester serum markers after storage and shipment ”, Prenat Diagn, USA, Vol. 26(1), pp.17-21.
36.Lane JA. (2000), “Evaluation of maternal serum triple screening as an identifier of trisomy 21 pregnancy”, Master of Science in Genetics and Developmental Biology, West Virginia University, USA.
37.Lund J.D.D (2005), “The estrogen receptor ”, Bachlor’s Thesis, University of Aarhus, Denmark.
38.Nalan A.,Serap A. (2007), “Determination of the median levels of triple test screening parameters in our region”, Perinatal Journa, Vol: 15, pp 12 – 19.
39.Mann Kathy (2002), “Prenatal detection of chromosome aneuploidy by quantitative fluorescence – PCR”, Molecular diagnosis of genetics diseases, Humana Press, UK, pp. 141 – 155.
40.Mennuti MT. et al (2003), “Screeing for Down syndrome – too many choices?”, Prenatal Diagnosis, Vol. 28(3), pp. 1471 – 1473.
41.Mizejewski G.J. (2004), “Biological role of AFP during pregnancy and perinatal development”, Exp Bio Med, Vol. 229, pp.439 – 463.
42. Moldogazieva N.T. et al (2005), “Relationship between structure and function of anpha – fetoprotein: conformation status and biological activity”; Biomed Khim, Vol. 76(3), pp. 345 – 351.
43.Murthy R. (2008), “Prenatal diagnosis of fetal syndromes”, Indian Journal Radiol Imaging, 18 (4), pp. 345 – 351.
44.O’Connel R., Stephenson M., Weir R. (2006), “Screening strategies for antenatal Down syndrome Screening”, NewZealand Health Technology Assessment, Vol 9(4), pp. 60 – 68.
45.Palomaki G.E., Bradley L.A et al. (2005), “Technical standards and guidelines: Prenatal screening for Down syndrome”, Amer. Clin. Med. Guid., Vol 7(5), pp. 344-354.
46. PRISCA (2001), “Basic Principle, Median”, Typolog software GmbH, pp 2-7
47.Rani P. R (2007), “Down syndrome – screening and diagnosis”,
48.Reynolds T.M., Vranken G., Van Nueten J. (2006), “Weight correction of MoM values: which method?”, J.Clin.Pathol., Vol 59, pp. 753-758.
49.Saenger Paul (2001), “Recommendation for the diagnosis and management of Turner syndrome”, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, Vol 86 (7), pp. 3061 – 3069.
50. Serdar M., Tütüncü L. et al. (2003), “The effects of analytical factors on second trimester risk estimations”, International Journal of Gynecology & Obstetrics , Vol. 93(1) , pp. 28 – 32.
51.Spencer K., Tul N., Nicolaides K. H. (2000), “Maternal serum free beta hCG and PAPP-A in fetal sex chromosome defects in the first trimester”, Prenatal Diagnosis, Vol. 20(5), UK, pp. 390 – 394.
52.Sherwin J. E., Lockitch G. et al (2006), “First trimester prenatal screening and diagnostic evaluation”, Laboratory Medicine Practice Guidelines, National Academy of Clinical Biochemistry, Washington, pp. 18 – 22.
53.Sherwin J. E., Lockitch G. et al (2006), “First trimester prenatal screening and diagnostic evaluation”, Laboratory Medicine Practice Guidelines, National Academy of Clinincal Biochemistry, Washington, pp. 18 – 22.
54.Spencer K., Tul N., Nicolaides K.H (2000), “Maternal serum free beta HCG and PAPP – A in fetal sex chromosome defects in the first trimester”, Prenatal Diagnosis, Vol. 20(5), UK, pp. 390 – 394.
55.Silvana Canini, Federico Prefumo , LucianoFamularo, Pier Luigi Venturini, ValterPalazzese, and Pierangela De Biasio, (2002), “Comparison of First Trimester, Second Trimester and Integrated Down is Syndrome Screening Results in Unaffected Pregnancies”, Clin Chem Lab Med, vol 40(6), pp 600 – 603
56.Stewart Barlow K. (2007), “Turner syndrome – XO syndrome”, The Australasian Genentics Resource Book, Australia: Centre for Genetics Education.
57.Stojikovic – Mikic T., Rodeck C.H (2003), “screening for chromosomal anomalies: first or second trimester, biochemical or ultrasound”, Ann Acad Med Singapore, Vol. 32(5), pp. 562 – 583.
58.Thornburg L. L., Knight K.M et (2008), “Maternal alpha –fetoprotein values in type 1 and type 2 diabetic patient”, Am J Obstet Gynecol., USA; Vol.199(2), pp.135 – 140.
59.Terentiev A.A., Moldogazieva N.T. (2006), “Structural and functional mapping of AFP”, Biochemistry Moscow, Pleiade Publishing Inc., Vol. 71(2). 120 – 132.
60.Yaron Y., Lehavi O. et al (2002), “Maternal serum hCG is higher in the presence of female fetus as early as week 3 post – fertilization ”, Human reproduction, Vol. 17 (2), pp. 485 – 489.
61.Vaknin Z., Reish O. et al (2008), “Prenatal diagnosis of sex chromosome abnormalities: The 8 year experience of a single medical center”, Fetal Diagnosis Therapy, Vol.23, pp 76 – 81.
62.Vranken G., Reynolds T., Van Nueten J. (2006), “Medians for second-trimester maternal serum markers: geographical differences and variation caused by median multiples-of-median equations”, J.Clin.Pathol., Vol 59, pp. 639-644.
63.Wald N. J., Hackshaw A.K (2000), “Advances in anternatal screening for Down syndrome”, Clinical genestics international Journal of genetics and Molecular medicine, Vol 14(4), pp. 563 – 580.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất